Της Δέσποινας Κατακουζηνού
Ο Ιούδας με τη στυγερή πράξη του έχει καταστήσει στην ψυχή του λαού το όνομά του ταυτόσημο με την προδοσία, την αχαριστία και την κακία. Χαρακτηριστικές είναι οι παροιμιακές εκφράσεις: «Σαν τον Ιούδα αχάριστος», «Αυτό είναι φίλημα του Ιούδα», «Σε δώδεκα Αποστόλους ήταν κι ένας Ιούδας». Στην Κρήτη αποκαλείται συνήθως «τρισκαταραμένος», «άνομος», «επίβουλος» κ.α.
Σαν πνεύμα κακό, λοιπόν, ο Ιούδας πρέπει να καεί και να εξαφανιστεί, και η ευκαιρία δίδεται το Πάσχα, που η ανάμνηση της προδοσίας του είναι περισσότερο ζωντανή. Έτσι έχομε και στην Κρήτη, όπως και στον άλλο ελληνικο χώρο – νησιωτικό και ηπειρωτικό- ένα από τα πιο χαρακτηριστικά Πασχαλινά έθιμα, το κάψιμο του Ιούδα, την κατασκευή δηλαδή ανθρώπινου ομοιώματος που συμβολίζει τον προδότη μαθητή, το οποίο, αφού χλευασθεί, καίγεται στον περίβολο της εκκλησίας τη νύχτα της Αναστάσεως ή το απόγευμα της Κυριακής, κατά την τελετή της Αγάπης (δεύτερη Ανάσταση).
Κατά τόπους υπάρχουν και μικροπαραλλαγές του εθίμου. Στο Σελλί του Ρεθύμνου λ.χ. στο άθυρμα κρεμούν ένα σακουλάκι με τριάντα “χοχλιδόκουπες” που συμβολίζουν τα τριάκοντα αργύρια της προδοσίας, ενώ στους Παρανύμφους Ηρακλείου το βράδυ του Μ. Σαββάτου καίνε στις αυλές τους ξύλα που συμβολίζουν τον Ιούδα, πετώντας συγχρόνως πάνω σ’ αυτά πέτρες, εν είδει αναθέματος, το οποίο αυτό καθ’ εαυτό αποτελεί χειρίστη τιμωρία, με αποτέλεσμα το βασανισμό της ψυχής του αναθεματιζομένου. Στη συνέχεια «τονε κάβομε στην εκκλησία, όλοι μαζί, όταν πει ο παπάς το Χριστός Ανέστη».
Φέτος το Μ.Σάββατο στο Σελλί του Ρεθύμνου, οι Κρητικοί επηρεασμένοι από το πολιτικό κλίμα των ημερών και τις διμερείς σχέσεις με την γειτονική Τουρκία, έκαψαν αντί για τον Ιούδα μια τουρκική σημαία.
“Αντί για Ιούδα κάψαμε την τουρκική σημαία σαν απάντηση σε αυτά που λέει ο ισλαμοφασίστας σουλτάνος Ερντογάν για την πατρίδα μας” δήλωσε στο “Makeleio.gr”, Σελλιανός που πήρε μέρος στο έθιμο του καψίματος του “Ιούδα”. (σ.σ αυτή τη φορά έγινε παραλλαγή με την τουρκική σημαία)
