Όταν κάποιος κάνει αναφορά στην Αμοργό, τότε αυτόματα έρχεται στο μυαλό όλων η επιβλητική μονή της Παναγιάς Χοζοβιώτισσας που στέκεται εκεί αγέρωχη επί δέκα αιώνες και είναι ένα βήμα πριν από την ένταξη του μνημείου στον Πολιτιστικό κατάλογο της UNESCO… Στην νότια και απόκρημνη ακτή της Αμοργού με θέα το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου προκαλεί τις αισθήσεις, ενώ η αλήθεια είναι ότι μπορεί κάποιος να την δει μόνο από το πέλαγος.
Πριν από δύο ημέρες στην προσωπική ιστοσελίδα του πατήρ Αντωνίου Δεσποτίδη στα social media είδαμε ότι το μοναστήρι και δη ο προαύλιος χώρο του επλήγη από κατολίσθηση βράχων. Κάτι οι βροχές του χειμώνα που ήταν έντονες και κάτι οι δυνατοί άνεμοι των τελευταίων ημερών και δεκάδες πέτρες έπεσαν στο χώρο της εισόδου της μονής με αποτέλεσμα όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες οι ζημιές να είναι μεγάλες… Όπως δεν διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του «πατερούλη» … « Ένα από τα μεγαλυνάρια της Παναγίας μας λέει τα εξής: Ιασιν σωμάτων και των ψυχών, βλύζει η εικών σου, και φυλάττει την σην, Μονή, εκ φθοράς των λίθων πιπτόντων από ύψους. Διό σε Μεγαλύνομεν, Χοζοβιώτισσα».
Σε επικοινωνία που είχαμε (naxospress.gr) με τους μοναχούς της μονής, η απάντηση μας καθησύχασε… «σας ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον. Δεν μπορείτε ενδεχομένως να το καταλάβετε, αλλά αυτό είναι το θαύμα της Παναγίας. Κανείς δεν έπαθε τίποτα. Υπήρχαν επισκέπτες λόγω της Ακολουθίας που γίνονταν εκείνη την ώρα, όμως όλα κύλισαν όμορφα. Και στο παρελθόν έχουμε ανάλογες κατολισθήσεις. Ποτέ όμως δεν σημειώθηκε ατύχημα. Οι ζημιές είναι μεγάλες, όπως είδαμε στο διαδίκτυο, με τη βοήθεια της Παναγίας, ελπίζουμε σύντομα να ανακατασκευαστεί η είσοδος…»
Ιστορικό της Μονής
Όσο για τη Μονή; Η ανδρική Ιερά Μονή της Παναγίας Χοζοβιώτισσας βρίσκεται στη νότια και απόκρημνη ακτή της Αμοργού, ορατή μόνον από το πέλαγος, που απλώνεται απέραντο κάτω από τα βράχια, 300 μ. υψηλά. Η κάτασπρη, απέριττη όψη της μονής εναρμονίζεται θαυμαστά με τα πολύχρωμα ανώμαλα βράχια. Μόνον από κοντά διαγράφονται οι λευκοί γεωμετρικοί όγκοι και τα αυστηρά γραμμικά περιγράμματα του κτιρίου που, με την συνεργεία του φωτός, δημιουργούν την αίσθηση πολυεπίπεδης επιφάνειας.
Το κτίριο εκτείνεται σε μήκος 40μ., ενώ το πλάτος του δεν ξεπερνά τα 5 μ. Εξ αιτίας του μικρού πλάτους τα οκτώ επίπεδα-«όροφοι», δεν συναντώνται σχεδόν σε κανένα σημείο. Κλίμακες στενές, πέτρινες, κτιστές ή λαξευμένες στον βράχο, οδηγούν στους οκτώ «ορόφους». Καμάρες, τόξα, βυζαντινού τύπου ή οξυκόρυφα των χρόνων της Ενετοκρατίας (1296-1537), κτισμένα με πέτρες ή πωρόλιθο από την Μήλο, ξυλοδόκαρα και ξυλοδεσιές χαρακτηρίζουν τον περίπλοκο, δαιδαλώδη εσωτερικό χώρο.
Τα πολυάριθμα κελιά των μοναχών, η τράπεζα, τα μαγειρεία, οι φούρνοι, οι αποθήκες, τα πατητήρια, οι στέρνες και τα πηγάδια, όλα σφηνωμένα μέσα στον φυσικό βράχο που μεταμορφώνεται σε λειτουργικό οικοδομικό στοιχείο, συνθέτουν ένα θαυμαστό δείγμα ανώνυμης λειτουργικής λαϊκής αρχιτεκτονικής.
Στο μικρό, μονόχωρο, καμαροσκέπαστο εκκλησάκι βρίσκονται μεταξύ άλλων, και οι ζωντανές μαρτυρίες της τοπικής προφορικής παράδοσης για την καταγωγή της εκόνας από τα Χόζοβα (ή το Χόζοβο) της Παλαιστίνης: οι δύο ενεπίγραφες εικόνες της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας και η σιδερένια «σμίλη» του αρχιμάστορα, ζωντανό σημάδι της διήγησης «για την ακριβή θέση που όρισε η Παναγία να κτιστεί ο ναός της». Αλλά και για την ιστορία της ίδρυσης της Μονής σημαντικό υλικό τεκμήριο αποτελεί το ασημένιο ενεπίγραφο εξαπτέρυγο, που αναφέρει ότι «ανεκενίσθη παρ’ Αλεξίου βασιλέος του μεγάλου Κομνηνού», του Αυτοκράτορος του Βυζαντίου Αλεξίου του Α’ Κομνηνού (1081-1118).
Το όνομα Χοζοβιώτισσα, αψευδής μαρτυρία του ιστορικού πυρήνα της τοπικής προφορικής παράδοσης, δημιουργήθηκε από παραφθορά του «Χοζιβίτισσα» ή «Κοζιβίτισσα», από το τοπωνύμιο Χοζιβά ή Κοζιβά στους Αγίους Τόπους, σήμερα στην περιοχή Wadi Qilt της Ιεριχούς, όπου, σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες των Βυζαντινών χρόνων, υπήρχαν από τους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους σημαντικά ορθόδοξα μοναστήρια.
Στα χρόνια της Εικονομαχίας, τον 8ο και 9ο αιώνα, ορίζει ρητά τοπική, έως σήμερα ζωντανή, προφορική διήγηση, την διά θαλάσσης, με θαυματουργό τρόπο, έλευση της εικόνας της Παναγίας στον ορμίσκο της Αγίας Άννας, πλησίον της Μονής.
Πηγή naxospress.gr
