Σαν σήμερα 13 Σεπτεμβρίου του 1986, και συγκεκριμένα ημέρα Σάββατο και ώρα 8:21 μ.μ., η Μεσσηνία βίωσε τον ισχυρό σεισμό μεγέθους 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που την «ισοπέδωσε».
Η εν λόγω σεισμική δόνηση υπήρξε ιδιαίτερα καταστροφική, καθώς 4 πολυκατοικίες της Καλαμάτας κατέρρευσαν, ενώ από ένα σύνολο 9.124 κτιρίων της μεσσηνιακής πρωτεύουσας το 20% κρίθηκαν κατεδαφιστέα, το 16% υπέστησαν σοβαρές βλάβες και το 36% ελαφρές βλάβες.
Το χωριό Ελαιοχώρι καταστράφηκε, ενώ τα χωριά Βέργα, Πολιανή, Άρις, Αρτεμισία και Νέδουσα έπαθαν σοβαρές ζημιές. Παρατηρήθηκαν πτώσεις βράχων από τον Ταΰγετο και διακόπηκε η κυκλοφορία στον οδικό άξονα Σπάρτης-Καλαμάτας επί 24 ώρες.
Το χρονικό της καταστροφής
Ήταν ένα γλυκό φθινοπωρινό βράδυ του Σεπτεμβρίου 1986, στις 13 του μηνός, όταν ο Εγκέλαδος έπληξε την πόλη της Καλαμάτας, αφήνοντας πίσω του 35 νεκρούς, πάνω από 300 τραυματίες και ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές, καθιστώντας ακατάλληλα προς κατοίκηση 7 στα 10 κτίρια της μεσσηνιακής πρωτεύουσας.
Στις 8:21 μ.μ. μια ισχυρή δόνηση συγκλόνισε τους κατοίκους της Καλαμάτας. Ο σεισμός των 6 Ρίχτερ κράτησε αρκετά δευτερόλεπτα, χρόνος αρκετός για να προκληθούν ανεπανόρθωτες ζημιές στα περισσότερα κτίρια. Με το που σταμάτησε ο σεισμός, χιλιάδες κάτοικοι της πόλης βγήκαν έντρομοι στους δρόμους. Επί ώρες επικρατούσε πανδαιμόνιο.
Δρόμοι και πλατείες είχαν πλημμυρίσει από κόσμο, ενώ οι δρόμοι της πόλης ήταν μποτιλιαρισμένοι από εκατοντάδες αυτοκίνητα που προσπαθούσαν να απομακρυνθούν προς τις γύρω περιοχές.
Τις πρώτες ώρες μετά το σεισμό η Καλαμάτα βυθίζεται στο σκοτάδι από τη διακοπή ρεύματος, ενώ κομμένο είναι και το νερό.
Όσοι είχαν θέα στο βουνό Καλάθι αφηγούνταν -με μεγάλη δόση υπερβολής, είναι η αλήθεια- ότι το είδαν να ανασηκώνεται. Τέτοιο ήταν το τράνταγμα από το σεισμό.
Λίγο πριν από το χτύπημα του Εγκέλαδου αρκετοί ήταν εκείνοι που βρίσκονταν στο λιμάνι για τα εγκαίνια της ακτοπλοϊκής σύνδεσης Καλαμάτας – Κρήτης.
Το πλοίο που βρισκόταν στο λιμάνι για τα εγκαίνια της ακτοπλοϊκής γραμμής μετατράπηκε σε χώρο φιλοξενίας των σεισμοπαθών μέχρι να φτάσουν κοντέινερ και σκηνές.
Το χωριό Ελαιοχώρι καταστράφηκε ολοσχερώς, ενώ αρκετά από τα γύρω χωριά δεν ήταν δυνατόν να κατοικηθούν επί μακρόν.
Ο σεισμός προκάλεσε κατολισθήσεις και μεγάλοι βράχοι αποκολλήθηκαν από τον Ταΰγετο, με αποτέλεσμα κάποιοι να πέσουν στο εθνικό δίκτυο Σπάρτης-Καλαμάτας, όπου η κυκλοφορία διακόπηκε επί 24 ώρες. Ακολούθησαν πολλαπλοί μετασεισμοί, οι οποίοι έφτασαν μέχρι και τα 5,6 Ρίχτερ. Οι τραυματίες δε χωρούσαν στο νοσοκομείο, γι’ αυτό και τοποθετήθηκαν κρεβάτια στο προαύλιο.
Δημιουργήθηκαν 30 καταυλισμοί, οι οποίοι φιλοξένησαν όλους τους κατοίκους που φοβούνταν να γυρίσουν στα σπίτια τους. Όσοι είχαν συγγενείς στην Αθήνα ή σε άλλες πόλεις εγκατέλειψαν αρχικά την Καλαμάτα και με ό,τι είχαν περισώσει έμειναν αρκετόν καιρό μακριά από την πόλη.
Η επόμενη μέρα
Οι κάτοικοι της Καλαμάτας ξενύχτησαν εκείνο το βράδυ, αλλά τα χειρότερα έφθασαν το επόμενο πρωί, όταν αντίκρισαν το μέγεθος της καταστροφής. Όταν ο καπνός από τις πτώσεις των κτιρίων κατακάθισε στην πόλη, ακούγονταν μόνο κλάματα και φωνές.
Η τότε νεοσύστατη ΕΜΑΚ έφθασε στην πόλη και τα συνεργεία άρχισαν αμέσως να ψάχνουν για επιζώντες. Στις έρευνες συνέδραμαν ομάδες διάσωσης από τη Γαλλία και τη Γερμανία.
Η Ελλάδα παρακολουθούσε από την τηλεόραση τις προσπάθειες των διασωστών που είχαν επικεντρωθεί στην περιοχή Νησάκι, στην οδό Αριστείδου 28. Εκεί, στα συντρίμμια μιας πολυκατοικίας, είχαν εγκλωβιστεί οι περισσότεροι ένοικοί της.
Από τις πλέον συγκινητικές στιγμές που έδωσαν δύναμη και θάρρος στους διασώστες και στους κατοίκους ήταν η στιγμή που από το σημείο απεγκλωβίστηκε ένα βρέφος μόλις δέκα ημερών. Εντοπίστηκε από ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά των σωστικών συνεργείων. Τα σωστικά συνεργεία έψαχναν πόρτα-πόρτα για επιζώντες. Έξω από πολλά κτίρια που είχαν καταρρεύσει ακούγονταν φωνές και κλάματα.
Τα συνεργεία της ΕΜΑΚ κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να σώσουν όσους είχαν εγκλωβιστεί στα συντρίμμια. Η Καλαμάτα έμοιαζε τότε με βομβαρδισμένη πόλη.
Οι σεισμοπαθείς έμειναν περισσότερο από ένα χρόνο σε λυόμενα και σκηνές, ενώ για κακή τους τύχη το χειμώνα των ετών 1986-1987 χιόνισε αρκετά, πράγμα σπάνιο για την περιοχή, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να πρέπει να αντιμετωπίσουν το τσουχτερό κρύο στις σκηνές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δείκτες του ρολογιού στο καμπαναριό του ιερού ναού της πολιούχου Υπαπαντής του Σωτήρος έχουν σταματήσει από τότε στις 20:21.
Η ανασυγκρότηση
Τα επόμενα τουλάχιστον 5 χρόνια έγινε μια τεράστια προσπάθεια να ανασυγκροτηθεί η πόλη και να γίνει λειτουργική για τους κατοίκους της, αν και αρκετοί προσωρινά την εγκατέλειψαν. Το βράδυ της 13ης Σεπτεμβρίου του 1986 αποτέλεσε σταθμό για τη σύγχρονη ιστορία της Καλαμάτας, αλλά και παράδειγμα προς μίμηση, αφού χάρη στην εμπνευσμένη δημοτική αρχή που είχε και το πείσμα των κατοίκων της η πόλη αναγεννήθηκε από τις στάχτες της.
