Διπλή βόμβα στις τιμές (παρά την πρόσκαιρη μείωση των τιμών του πετρελαίου) και την ανάπτυξη της διεθνούς οικονομίας -μαζί και της ελληνικής- βάζει πόλεμος των δασμών, ο οποίος ξεκίνησε στις 2 Απριλίου 2025 με τις αποφάσεις του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για αύξηση δασμών κατά όλων των χωρών του πλανήτη.
Η πρώτη βόμβα που αφορά στους ρυθμούς ανάπτυξης της Ελλάδας δεν έχει να κάνει μία κάποια μεγάλης έκθεση των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ (σ.σ.αποτελούν μόλις το 5% του συνόλου), αλλά με τη μεγάλης έκθεση της ΕΕ (στην οποία εξάγει η Ελλάδα σχεδόν το 60% των προϊόντων της) στις ΗΠΑ.
Με απλά λόγια, η δασμολογική «πόρτα» που τρώνε οι ευρωπαϊκές εξαγωγές από τις ΗΠΑ (σ.σ. ήδη η βρετανική Jaguar ανακοίνωσε πάγωμα των εξαγωγών της στις ΗΠΑ για ένα μήνα!) θα οδηγήσει σε οικονομική επιβράδυνση στην Ευρώπη και έτσι σε μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά αγαθά, μαζί φυσικά και για τα ελληνικά, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνονται οι ενδείξεις για πάγωμα επενδυτικών πρότζεκτς που είχαν δρομολογηθεί (σε όλη την Ευρώπη που αναμένεται να είναι ο βασικός χαμένος ενός εκτεταμένου εμπορικού πολέμου), κάτι που επίσης θα μπορούσε να έχει επιβλαβείς συνέπειες στου ρυθμό ανάπτυξης των ευρωπαϊκών χωρών (μαζί και της Ελλάδας).
Αν και από ελληνικής πλευράς, ουδείς έχει ακόμα κάνει κάποια επίσημη εκτίμηση, στην Ευρώπη (και άλλες χώρες) αναλυτές και μάλιστα θεσμικών φορέων, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ) βλέπουν τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ελλάδα έως το 2026, σαν συνέπεια του δασμολογικού πολέμου.
Η «βομβα» που έχει να κάνει με τον πληθωρισμό μπορεί να προέλθει από την «πίσω πόρτα», δηλαδή πριν καν επιβληθούν δασμολογικά αντίποινα από πλευράς ΕΕ στις ΗΠΑ, αν και αυτό σύμφωνα με τις χθεσινές (5.4.25) δηλώσεις φον ντερ Λάιεν αλλά και τις διαρροές για αντίποινα σε μία σειρά αμερικανικών εξαγωγών δεν φαίνεται ιδιαίτερα «μακρινό» σενάριο.
Ήδη η Κίνα ανακοίνωσε διπλασιασμό των δασμών της σε βάρος των ΗΠΑ (από 17% στο 34%), γεγονός που αυξάνει το κόστος παραγωγής και εμπορίου των δύο οικονομικών υπερδυνάμεων του πλανήτη.
Αλλά, δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και πως οι τιμές κάθε προϊόντος σε κάθε οικονομία του πλανήτη επηρεάζονται όχι μόνο από τους παραπάνω παράγοντες, αλλά και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures), τα οποία βασίζονται στις εκτιμήσεις των αγορών για την πορεία των τιμών του κάθε προϊόντος.
Έτσι, η εκτίμηση των αγορών για αύξηση των τιμών σε μία σειρά αγαθών στις ΗΠΑ (λόγω των δασμών που επιβάλλει ο Τραμπ στις εισαγωγές) οδηγεί σε άνοδο των futures και έτσι σε άνοδο των τιμών στα συγκεκριμένα αγαθά σε όλες τις χώρες του πλανήτη, μαζί και την Ελλάδα.
Στην περίπτωση που και η ΕΕ ακολουθήσει τελικά το δρόμο της Κίνας (βάζοντας δασμούς πχ στα αμερικανικά αγροτικά προϊόντα, στο κρέας, ακόμα και τις…τσίχλες), δηλαδή εφαρμόσει αντίποινα τότε οι πληθωριστικές πιέσεις θα γίνουν ακόμα μεγαλύτερες στην ΕΕ (και στην Ελλάδα).
Δύο παρενέργειες από μία πιθανή επάνοδο του υψηλού πληθωρισμού
Αν επαληθευθούν οι παραπάνω προβλέψεις για άνοδο των τιμών και οικονομική επιβράδυνση, δηλαδή σε ένα «στάσιμο – πληθωρισμό», τότε:
Προφανώς θα πρέπει να αναθεωρηθούν όλες οι προβλέψεις για την πορεία του ελληνικού ΑΕΠ φέτος και το 2026, στις οποίες έχει στηριχθεί ο προϋπολογισμός της χώρας και μαζί να αναθεωρηθούν προς τα κάτω -αν μη τι άλλο- όλα τα σχεδιαζόμενα μέτρα παραπέρα ελάφρυνσης των επιχειρήσεων και των πολιτών. Ακόμα και αν αυτό, όμως, δεν γίνει, σε πρώτη φάση, δηλαδή μέχρι το Σεπτέμβριο του 2025, οπότε έχει θέσει η κυβέρνηση το ορόσημο για το κλείδωμα και την ανακοίνωση των νέων μέτρων, τα όποια μέτρα τεθούν σε εφαρμογή απειλούνται με μερική «εξαΰλωση», δηλαδή με μείωση της θετικής συνέπειας στο εισόδημα, ακριβώς λόγω της αναμενόμενης αύξησης του πληθωρισμού.
Μια αύξηση του πληθωρισμού θα έχει και άλλη μία έμμεση επίπτωση: Το πάγωμα -αν όχι την αύξηση (σε πολύ ακραίο σενάριο) – της προαναγγελθείσας μείωσης των επιτοκίων της ΕΚΤ. Ενδεχόμενο πάγωμα της μείωσης των επιτοκίων της ΕΚΤ (σ.σ. υπενθυμίζεται πως στελέχη της είχαν προαναγγείλει τουλάχιστον άλλες δύο μειώσεις μέχρι τέλος του τρέχοντος έτους) θα δυσχέρανε την πιστωτική ανάπτυξη και έτσι την στήριξη της «πραγματικής οικονομίας» μέσω τη διοχέτευσης περισσότερων κεφαλαίων από τις τράπεζες.
Γιατί η ρήτρα διαφυγής δεν αποτελεί «διαφυγή» από την νέα κρίση
Αν επαληθευθούν αυτές οι προβλέψεις τότε θα τεθούν σε αμφισβήτηση οι υφιστάμενες δημοσιονομικές και οικονομικές αντοχές της Ελλάδας στο να στηρίξει το μοναδικό, μέχρι στιγμής, μεγάλο πλάνο κρατικών «επενδύσεων» (ενόψει και του τέλους του Ταμείου Ανάκαμψης το 2027) που δεν είναι άλλο από εκείνο των εξοπλισμών (ύψους 25 δισ. ευρώ ή 2 δισ. ευρώ κατά μέσο όρο κάθε χρόνο!) για τα επόμενα 12 έτη, με συμμετοχή της εθνικής βιομηχανίας, όπως εξήγγειλε η κυβέρνηση την περασμένη εβδομάδα, στη βάση της Λευκής Βίβλου της ΕΕ για την άμυνα.
Όπως ανέφερε ο κος Μητσοτάκης την περασμένη εβδομάδα, η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής δίνει «πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο» για επενδύσεις στην άμυνα.
