Την Παρασκευή 25 Απριλίου θα υποβληθεί αυτόματα φορολογική δήλωση στο όνομα 1,5 εκατομμυρίων ανθρώπων, κυρίως μισθωτών και συνταξιούχων.
Πρόκειται για ένα νέο βήμα της ΑΑΔΕ στο πλαίσιο του ψηφιακού εκσυγχρονισμού, που όμως εγείρει εύλογα ερωτήματα. Γιατί μπορεί η τεχνολογία να προσφέρει ταχύτητα και ευκολία, αλλά όταν το κράτος «υποβάλλει» εκ μέρους σου, η ευθύνη δεν πάει διακοπές — παραμένει 100% δική σου.
Η πρωτοβουλία της ΑΑΔΕ έχει ως στόχο να μειώσει τη διοικητική επιβάρυνση και να επισπεύσει τη διαδικασία εκκαθάρισης. Όμως, πίσω από τις καλές προθέσεις, κρύβεται μια ψηφιακή πραγματικότητα που δεν είναι απαραίτητα ουδέτερη: αυτοματοποιημένες διαδικασίες χωρίς τη συναίνεση ή τη ρητή ενέργεια του φορολογούμενου μπορεί να γίνουν αφορμή για προβλήματα — ειδικά αν τα προσυμπληρωμένα στοιχεία δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Οι φορολογούμενοι έχουν περιθώριο μέχρι την Πέμπτη 24 Απριλίου να μπουν στην εφαρμογή του myAADE και να ελέγξουν την προσυμπληρωμένη δήλωσή τους. Αν όλα είναι σωστά, δεν χρειάζεται να κάνουν τίποτα — το σύστημα θα την υποβάλει αυτόματα την επομένη. Αν όμως υπάρχουν λάθη, ασάφειες, ή δεδομένα που λείπουν, τότε έχουν δύο εναλλακτικές:
Να υποβάλουν άμεσα νέα, διορθωμένη δήλωση έως τις 24 Απριλίου.
Ή να κάνουν τροποποιητική δήλωση μετά τις 25 Απριλίου και έως τις 15 Ιουλίου, χωρίς πρόστιμα.
Το ερώτημα είναι: πόσοι θα προλάβουν να δουν, να ελέγξουν και να καταλάβουν τι ακριβώς έχει δηλωθεί εκ μέρους τους μέχρι την κρίσιμη ημερομηνία;
Η ΑΑΔΕ διαμηνύει ότι στόχος είναι η διευκόλυνση των φορολογουμένων, καθώς και η ενίσχυση της ακρίβειας μέσω διασταυρώσεων και αυτοματισμών. Όμως, όταν το σύστημα λειτουργεί χωρίς την ενεργή συμμετοχή του πολίτη, ποιος ευθύνεται για τα λάθη; Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: ο ίδιος ο φορολογούμενος. Αν το εισόδημα είναι εσφαλμένο, αν λείπουν τεκμήρια, αν δεν έχουν δηλωθεί κάποια έξοδα – τότε, ακόμη και αν η δήλωση «υποβληθεί» αυτόματα, η ευθύνη για τυχόν πρόσθετους φόρους ή πρόστιμα παραμένει προσωπική.
Τι περιλαμβάνει η διαδικασία της αυτόματης υποβολής:
Αυτόματη οριστικοποίηση για δηλώσεις που έχουν μείνει εκκρεμείς, βασισμένη στα διαθέσιμα στοιχεία της ΑΑΔΕ.
Υπολογισμός φόρων (εισοδήματος, πολυτελούς διαβίωσης κ.λπ.) με βάση την προσυμπληρωμένη εικόνα.
Έκδοση εκκαθαριστικού και αποστολή πράξης διοικητικού προσδιορισμού στον φορολογούμενο.
Πληρωμή:
Εφάπαξ με 4% έκπτωση, αν η δήλωση υποβληθεί ως τις 30 Απριλίου.
Ή σε 8 δόσεις, με πρώτη δόση στις 31 Ιουλίου.
Μικροποσά, μηδενικές κινήσεις
Το σύστημα προβλέπει ότι:
Δεν εκδίδεται πράξη για ποσά κάτω των 30 ευρώ.
Δεν γίνεται επιστροφή φόρου κάτω από 5 ευρώ.
Όμως αυτά τα «μικροποσά» μπορεί να κρύβουν πολύ μεγαλύτερη διοικητική δυσκολία ή να αποκρύπτουν φορολογικά δικαιώματα που τελικά δεν ασκούνται.
Αν μετά την εκκαθάριση ο φορολογούμενος διαπιστώσει σφάλματα, μπορεί να προχωρήσει σε τροποποιητική δήλωση μέσω της πλατφόρμας myAADE. Αν η ΑΑΔΕ τη δεχτεί, εκδίδεται νέο εκκαθαριστικό. Προσοχή όμως: οι τροποποιητικές δηλώσεις θεωρούνται εμπρόθεσμες μόνο αν υποβληθούν έως τις 15 Ιουλίου.
Η αυτόματη υποβολή δεν είναι απαραίτητα κάτι αρνητικό. Αντίθετα, θα μπορούσε να είναι μια τομή στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη φορολογία. Όμως, στην πράξη, εισάγει μια νέα ευθύνη για τον πολίτη: να παρακολουθεί διαρκώς τι δηλώνεται στο όνομά του, ακόμα και όταν… δεν το δηλώνει ο ίδιος. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν σε αυτή την πρακτική ένα είδος «διοικητικού τετελεσμένου» – μια δήλωση που κατατίθεται για λογαριασμό σου, χωρίς να έχεις πατήσει ποτέ «υποβολή».
Κι έτσι, η ψηφιακή εποχή φέρνει μεν αυτοματισμούς, αλλά και έναν νέο τύπο πολίτη: τον «ψηφιακά υπεύθυνο» — πάντα συνδεδεμένο, πάντα ενήμερο, και διαρκώς σε επιφυλακή για να διορθώσει τα λάθη ενός συστήματος που… υποτίθεται πως τον διευκολύνει.
