20 ΙΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ 1974! Η ΒΑΣΑΝΙΣΤΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΙΚΗΣ ΜΕΓΑΛΟΝΗΣΟΥ
44 χρόνια έχουν περάσει από την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο και οι μνήμες είναι ακόμα νωπές για τους ήρωες που υπερασπίστηκαν με σθένος τα εδάφη της μαρτυρικής Μεγαλονήσου, σε έναν πόλεμο άνισο σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του. Έλληνες στρατιώτες κατάφεραν, όχι μόνο να κρατήσουν σαν λέοντες τις γραμμές τους αλλά χάριν στην ανδρεία τους, οι τουρκικές επιχειρήσεις σταμάτησαν τις δραστηριότητες τους μετρώντας χιλιάδες νεκρούς στρατιώτες.
Για την ιστορία, η Τουρκική εισβολή έγινε σε δύο φάσεις, με τον -ΑΤΤΙΛΑ 1- στις 20 Ιουλίου 1974 και με τον -ΑΤΤΙΛΑ 2- στις 14 Αυγούστου 1974. Oι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις «κέρδισαν» περίπου το 37% του νησιού αφήνοντας στην Ελληνική στρατιωτική πλευρά 46 νεκρούς και 59 αγνοούμενους της ΕΛΔΥΚ, 29 νεκρούς καταδρομείς της Α΄ Μοίρας Καταδρομών και 4 αεροπόρους της επιχείρησης «ΝΙΚΗ».
Ελληνική Δύναμη Κύπρου 1974
Ο Δημήτρης Σπανογιάννης πρόεδρος σήμερα, του Πανελλήνιου Συνδέσμου Πολεμιστών ΕΛ.ΔΥ.Κ. 1974 έζησε και τις δύο φάσεις και ακόμα θυμάται… «Κύπρος… δέος, ρίγος, όλες μου οι αναμνήσεις οι νεανικές, η ζωή μου όλη, η οποία με ακολουθεί μέχρι σήμερα. Γιατί εκεί έζησα και ένιωσα τις πιο έντονες δυσκολίες της ζωής μου που με έχουν στιγματίσει για πάντα και στην καθημερινότητα μου».
Ο 22χρονος τότε Δημήτρης Σπανογιάννης απολυόταν και επαναπατριζόταν. Διηγώντας τα στο protothema.gr αναφέρει μια έντονη ανάμνησή του: «Φεύγοντας για Ελλάδα ήμουν ενθουσιασμένος ότι πάω να απολυθώ. Την επόμενη μέρα μάθαμε ότι οι Τούρκοι χτύπησαν την Κύπρο και την ΕΛ.ΔΥ.Κ. Ήταν ένα μεγάλο σοκ, και εν συνεχεία εμείς που ήμασταν πάνω στο αρματαγωγό -ΛΕΣΒΟΣ- απαιτήσαμε από τους αξιωματικούς μας και τον πλοίαρχο του πλοίου να μας γυρίσουν πίσω στα αδέρφια μας και να πολεμήσουμε μαζί τους. Πράγματι αυτό έγινε και στη μια περίπου το μεσημέρι κάναμε απόβαση στην Πάφο. Οι Παφίτες που μας είδαν, θεώρησαν ότι ερχόταν στρατός από Ελλάδα και πανηγύριζαν. Το αρματαγωγό -ΛΕΣΒΟΣ- χτύπησε τον τουρκικό θύλακα της Πάφου».
Συνεχίζοντας την διήγηση και γνωρίζοντας πλέον ότι πάνε για πόλεμο αναφέρει: «Το απόγευμα με επιταγμένα φορτηγά και λεωφορεία, άοπλοι και ταξιδεύοντας όλο το βράδυ από το νότιο Τρόοδος, φτάσαμε την επόμενη μέρα το πρωί γύρω στις 9 κοντά στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας. Εκεί μας χτύπησε η πολεμική αεροπορία των Τούρκων. Βγήκαμε έξω από τα οχήματα και πήγαμε διασκορπισμένοι, περπατώντας, και μπήκαμε στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Εκεί ακόμα και οι αξιωματικοί αιφνιδιάστηκαν γιατί δεν γνώριζαν ότι εμείς γυρίσαμε πίσω. Μας έλεγαν χαρακτηριστικά -τί θέλετε εσείς εδώ- καθώς θεωρούσαν πως ήμασταν στην Ελλάδα απολυμένοι. Η ΕΛ.ΔΥ.Κ το βράδυ εκείνο, στις 20 Ιουλίου, μετά το πρωινό χτύπημα των Τούρκων, έκανε επίθεση στον τουρκικό θύλακα στο χωριό Κιόνελι στην ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ. Έτσι παραμείναμε εκεί, μέχρι που τελείωσε και ο δεύτερος -ΑΤΤΙΛΑΣ- γιατί έτυχε ο λόχος μου να μείνει σε όλες τις μάχες, και ήμουν στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ».
Εμφανώς φορτισμένος από τις αναμνήσεις ο κ. Δημήτρης τόνισε: «Θέλω να σας πω ότι και στην εκεχειρία που έγινε στις 22 Ιουλίου, 23 στην ουσία γιατί στις 22 Ιουλίου το βράδυ, παρόλο που είχαμε εκεχειρία οι Τούρκοι μας χτύπησαν στην ΕΛ.ΔΥ.Κ. Η βασική δύναμη της ΕΛ.ΔΥ.Κ οπισθοχώρησε και έφυγε για άλλα μέτωπα και στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ έμειναν τρεις λόχοι, για υποστήριξη του στρατοπέδου, και οπότε πια έμεινα εκεί στο στρατόπεδο μέχρι που ξεκίνησε ο δεύτερος -ΑΤΤΙΛΑΣ- 14-16 Αυγούστου και ο λόχος που συμμετείχε στην μάχη του στρατοπέδου της ΕΛ.ΔΥ.Κ, μια από τις πιο άνισες μάχες που έγιναν ποτέ, με πάρα πολλές απώλειες και για τις δύο πλευρές, καταφέραμε κάποιοι να φύγουμε από κει».
Α΄ Μοίρα Καταδρομών
Δεν ήταν όμως μόνο οι άνδρες της ΕΛ.ΔΥ.Κ που αντιστάθηκαν ηρωικά. Ήταν και η μοναδική βοήθεια που στάλθηκε από την Ελλάδα στις 21 Ιουλίου και συγκεκριμένα από την Κρήτη, η Α΄ Μοίρα Καταδρομών η οποία με αεροπλάνα τύπου NORD NORATLAS πραγματοποίησε την επιχείρηση «ΝΙΚΗ».
Στην επιχείρηση αυτή συμμετείχε και ο Παναγιώτης Αφάλης σημερινός Πρόεδρος του Συλλόγου «Κομάντος 74» ο οποίος ακούγοντας την λέξη -Κύπρος- σαν να μην πέρασαν 40 χρόνια, μας λέει συγκινημένος: «Εγώ νιώθω ότι μπορούμε ακόμα να οργανωθούμε, όχι με πραξικοπήματα κι όλα αυτά. Δεν το βλέπω καν δύσκολο. Είδα ότι εμείς πήγαμε -δύο άμαχοι- και πήραμε εντολή να πάμε σε -δέκα μάχες- και φέραμε θετικά αποτελέσματα».
Ο 21χρονος τότε Παναγιώτης Αφάλης, με το βλέμμα του στο κενό, θυμάται και αναφέρει: «Εκεί κατάλαβα τι θα πει συνήθεια. Είδα ότι ο πόλεμος είναι συνήθεια. Μετά από την πρώτη, δεύτερη, τρίτη μέρα, εγώ έμεινα επτά μήνες. Ε, μετά από επτά ημέρες, δεν καταλαβαίναμε τίποτα. Αγρίμια, κατάλαβα ότι τα πάντα είναι συνήθεια».
Στην εξιστόρηση του θυμάται ακόμα τις λεπτομέρειες «Από τις 9:30 το βράδυ ξεκίνησαν την απογείωση τους τα αεροπλάνα, μετά από τρεις ώρες φτάσαμε στη Λευκωσία. Πλησιάζοντας το αεροδρόμιο ακούγαμε τις σφαίρες να χτυπούν τα αεροπλάνα. Προσγειωθήκαμε, όχι ομαλά, δεν σταμάτησε το αεροπλάνο, ήταν με τις μηχανές αναμμένες και σε 40 πόντους πηδούσαμε στο έδαφος. Θυμάμαι ακροβολιστήκαμε εκεί όπως ήταν το αεροδρόμιο και βάλαμε κάτω τα ντουφέκια μας και είπαμε -μόλις ξημερώσει θα χτυπήσουμε τον εχθρό-. Μετά από μισή ώρα ήρθανε κάτι στρατιωτικά φορτηγά και μας πήρανε και μας πήγαν μέσα στην Λευκωσία σε μια ιερατική σχολή του Μακαρίου. Τα ξημερώματα στις 23 Ιουλίου ήρθανε εκεί και μας είπανε ότι πρέπει να πάμε στο αεροδρόμιο, η μάχη δεν κράτησε πολύ, το μεγαλύτερο κομμάτι κράτησε στο διπλωματικό μέρος. Οι Τούρκοι όπου υπήρχε μεγάλη αντίσταση έφευγαν. Το αεροδρόμιο τελικά το έδωσαν στον ΟΗΕ και μέχρι σήμερα παραμένει ουδέτερο».
Τελειώνοντας την διήγηση του ο κ. Παναγιώτης αναφέρθηκε στο μεγάλο λάθος της αναδίπλωσης, συγκεκριμένα λέει: «Είχε κηρυχτεί εκεχειρία, η μονάδα μας συμμετείχε στην μάχη του αεροδρομίου σε εκεχειρία. Το μεγαλύτερο λάθος. Όταν έχεις εκεχειρία δεν τολμάει κανένας αξιωματικός ή διοικητής να δώσει εντολή να πάει μια μονάδα στον πόλεμο. Οπότε εμείς κάναμε αναδίπλωση στην αναδίπλωση και προχωρούσαν οι Τούρκοι. Και αφού τα προετοίμασαν όλα, ξεκίνησαν και τον δεύτερο Αττίλα που έγινε 16-17 Αυγούστου εμείς μετά το αεροδρόμιο δεν ξαναπήγαμε στα ορύγματα».
