ΓΡΟΘΙΑ ΣΤΟ ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟ: ΣΤΟΝ ΠΑΤΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ – ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ, ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ – ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΚΑΙ ΑΘΛΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ ΓΚΡΕΜΙΖΟΥΝ ΤΗ ΝΔ

Σύμφωνα με τη νέα έρευνα που δημοσιοποίησε ο επίσημος οργανισμός της ΕΕ οι κάτοικοι της Ελλάδας είμαστε οι πλέον απαισιόδοξοι ανάμεσα σε όλα τα κράτη μέλη, αλλά και οι πλέον δυσαρεστημένοι με το επίπεδο ζωής. Eπίσης είμαστε βαθιά απογοητευμένοι από τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία στη χώρα μας, όντας τρίτοι από το τέλος μετά την Ουγγαρία του Όρμπαν, σε ελάχιστη απόσταση από τη γειτονική μας Βουλγαρία, που βιώνει μια παρατεταμένη πολιτική κρίση.

Έρευνες και δημοσκοπήσεις

Τα ευρήματα της Eurofound προστίθενται στη σωρεία των πρόσφατων ερευνών που παρουσιάζουν με μελανά χρώματα τις συνθήκες ζωής στην Ελλάδα, στον αντίποδα των κυβερνητικών πανηγυρισμών για οικονομική ανάπτυξη. Yπεράνω «αντιπολιτευτικής» υποψίας διεθνείς οργανισμοί, όπως η Eurostat, ο ΟΟΣΑ, το Eυρωβαρόμετρο, κατατάσσουν τη χώρα μας στις τελευταίες θέσεις της ΕΕ σε θέματα ποιότητας ζωής, αγοραστικής δύναμης του μισθού, οικονομικών δυσκολιών των νοικοκυριών, πρόσβασης των πολιτών στην υγεία. Ακόμα και οι μηνιαίες εκθέσεις οικονομικού κλίματος του ΙΟΒΕ – ιδρύματος που εκπροσωπεί την «ελίτ» του επιχειρηματικού κόσμου – κατατάσσουν σταθερά τους Έλληνες ως τους πλέον απαισιόδοξους της Ευρώπης, με το δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης να βρίσκεται στην τελευταία θέση, με ελάχιστες αυξομειώσεις από μήνα σε μήνα.

Αν σε αυτό το σώμα ερευνών προσθέσουμε τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν τους Έλληνες να αγκομαχούν από την ακρίβεια, να ανησυχούν για την πορεία της χώρας και να δυσπιστούν απέναντι στους θεσμούς, σχηματίζεται μια συνολικά αρνητική εικόνα. Μια εικόνα που δύσκολα αντισταθμίζεται από τις θετικές επιδόσεις σε συγκεκριμένους οικονομικούς δείκτες. Επειδή δεν μπορεί όσοι συμμετέχουν στις έρευνες να ανήκουν σε «θλιβερές μειοψηφίες», ούτε να υποκινούνται από «ισοπεδωτικό μηδενισμό», μάλλον δεν είναι στραβός ο γιαλός, αλλά στραβά αρμενίζουμε. Το ερώτημα είναι πώς εκφράζεται η διάχυτη κοινωνική δυσαρέσκεια και αν υπάρχει μια συνεκτική εναλλακτική πρόταση.

Τι δείχνει η έρευνα τoυ Εurofound
Οι έρευνες του Εurofound για την ποιότητα ζωής και εργασίας στην Ευρώπη διεξάγονται ηλεκτρονικά, σε τακτά χρονικά διαστήματα από το 2020 και μέχρι σήμερα έχουν συγκεντρώσει πάνω από 260.000 απαντήσεις. Η τελευταία έρευνα είναι η 7η κατά σειρά.

Η αύξηση του κόστους ζωής εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια ανησυχία των ερωτηθέντων σε ολόκληρη την ΕΕ, με τα νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος να πλήττονται ιδιαίτερα.

Αυτά τα νοικοκυριά δυσκολεύονται περισσότερο να τα βγάλουν πέρα και να αντέξουν τα έξοδα για ενέργεια, στέγαση και αναψυχή σε σύγκριση με το 2023.

Η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, όπως η ΕΕ, οι εθνικές κυβερνήσεις και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, έχει παραμείνει σχετικά σταθερή από το τέλος της πανδημίας, τουλάχιστον κατά μέσο όρο μεταξύ των ερωτηθέντων στην ΕΕ. Ωστόσο, παρατηρήθηκε ελαφρά μείωση της εμπιστοσύνης προς την ΕΕ και της ικανοποίησης από τη δημοκρατία σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2023.

Πρόσβαση στην υγεία
Ένα ανησυχητικό εύρημα της ηλεκτρονικής έρευνας του 2024 είναι η επιδείνωση της ψυχικής ευημερίας, με τους ερωτηθέντες να αναφέρουν χαμηλότερες βαθμολογίες ψυχικής υγείας. . Οι ανεκπλήρωτες ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης εξακολουθούν να επηρεάζουν τους ερωτηθέντες, ιδίως τους ερωτηθέντες ηλικίας 50-64 ετών και εκείνους που ανήκουν σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα. Οι ηλικιωμένοι ερωτηθέντες αναφέρουν μεγαλύτερη δυσκολία πρόσβασης σε νοσοκομειακές και εξειδικευμένες υπηρεσίες, ενώ οι νεότεροι ερωτηθέντες αναφέρουν συχνότερα ανεκπλήρωτες ανάγκες υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Οι ερωτηθέντες με αναπηρία είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίζουν ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες, ιδίως όσοι δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Το κόστος είναι το πιο συχνά αναφερόμενο εμπόδιο για την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης μεταξύ αυτής της ομάδας.

Δύσκολα βγαίνει ο μήνας
Για την ηλικιακή ομάδα των 50-64 ετών το 2024 ήταν συνολικά χειρότερο από το 2023 σε ό,τι αφορά τις οικονομικές δυσκολίες. Σε αυτή την κατηγορία αυξήθηκε πανευρωπαϊκά κατά 12 ποσοστιαίες μονάδες το ποσοστό των ατόμων που «δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα», ενώ σημαντική αύξηση υπήρξε και στις νεότερες ηλικίες.

Μεταξύ των κρατών μελών, η Ελλάδα έχει μακράν το υψηλότερο ποσοστό όσων δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, με 55%. Ακολουθούν η Κροατία με 45% και οι Εσθονία και Λετονία με 41%. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κινείται επίσης σε υψηλά ποσοστά, με τα τρία στα δέκα νοικοκυριά να δυσκολεύονται να βγάλουν το μήνα.

Η Ελλάδα είχε επίσης το υψηλότερο ποσοστό των ερωτηθέντων που δήλωσαν ότι ίσως χρειαστεί να εγκαταλείψουν το κατάλυμά τους τους επόμενους μήνες επειδή δεν μπορούν πλέον να το αντέξουν οικονομικά (22%), ακολουθούμενη από την Κύπρο (19%). Πανευρωπαϊκά, στεγαστική ανασφάλεια αντιμετωπίζει το 7% των ερωτηθέντων.

Απαισιόδοξοι και απογοητευμένοι
Στην Ελλάδα μόνο το 20% των ερωτηθέντων δηλώνουν αισιόδοξοι για το μέλλον, το χαμηλότερο ποσοστό πανευρωπαϊκά, μαζί με τους Ιταλούς. Στον αντίποδα οι πιο αισιόδοξοι είναι οι Ιρλανδοί και οι Δανοί με ποσοστά 49% και 48% αντίστοιχα.

Σύμφωνα με την ανάλυση της Εurofound η αισιοδοξία σχετίζεται με μια σειρά αντικειμενικούς παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι η ηλικία. Η πιθανότητα αισιοδοξίας αυξάνεται κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες στις ηλικίες 16-29 ετών, έναντι της ομάδας αναφοράς 40-54 ετών, όταν τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά είναι παρόμοια.

Το να είναι κανείς άνεργος μειώνει τη μέση πιθανότητα να αισθάνεται αισιόδοξος κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες. Το καθαρό διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού είναι ένας άλλος κρίσιμος παράγοντας. Η πιθανότητα αισιοδοξίας μειώνεται κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες για τα άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα και αυξάνεται κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες για τα άτομα με υψηλότερα εισοδήματα, σε σύγκριση με τα άτομα με μεσαία εισοδήματα. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν θετικά την αισιοδοξία περιλαμβάνουν την ολοκλήρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (+12 ποσοστιαίες μονάδες), το να είναι κανείς άνδρας ή να ζει με σύντροφο (+2 ποσοστιαίες μονάδες).

Ανικανοποίητοι
Παράλληλα με τη μείωση της αισιοδοξίας, η ικανοποίηση από τη ζωή μειώθηκε επίσης μεταξύ 2023 και 2024. Η Ελλάδα παρουσιάζει τα χαμηλότερα ποσοστά ικανοποίησης από τη ζωή. Στο ερώτημα «πόσο ικανοποιημένοι είστε από τη ζωή σας», σε κλίμακα από το 0 ως το 10, οι Έλληνες είναι ο μοναδικός λαός που «σκοράρει» κάτω από τη βάση, με μέσο όρο 4,5. Ακολουθούν με 5 μονάδες οι Εσθονοί και οι Ούγγροι, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 5,8. Αυστριακοί, Ολλανδοί και Δανοί είναι οι πιο ικανοποιημένοι με 6,5 και 6,3 αντίστοιχα.