Η ΑΝΤΙΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΨΗΦΟΣ ΕΔΡΑΙΩΝΕΙ ΜΙΚΡΑ ΚΟΜΜΑΤΑ – ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕΡΑ25 ΜΕΤΑ ΤΗΝ 21Η ΜΑΙΟΥ…

Έχοντας εισέλθει στην τελική ευθεία προς τις κάλπες και μάλιστα με απλή αναλογική, το ερώτημα αφορά στην τύχη της Ελληνικής Λύσης και του ΜΕΡΑ25. Εάν κρίνουμε από τις δημοσκοπήσεις ο κανόνας της μεταπολίτευσης (χαμηλό προσδόκιμο των σχετικά πρόσφατων μικρών κοινοβουλευτικών κομμάτων) διαψεύδεται. Το κόμμα και του Βελόπουλου και του Βαρουφάκη δείχνουν ότι θα επιβιώσουν κοινοβουλευτικά και πιθανώς ενισχυμένα.

Υπενθυμίζουμε ότι μετά την περίοδο διαμόρφωσης (1974-77), το πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης είχε διέλθει καμπές και είχε υποστεί κλυδωνισμούς, αλλά κεντρικό χαρακτηριστικό του ήταν ο λεγόμενος δικομματισμός. Για την ακρίβεια επρόκειτο για διπολισμό, δεδομένου πως πάντα υπήρχαν οι “μικροί παίκτες”. Όλες οι κατά καιρούς προσπάθειες ανατροπής του δικομματισμού από τα μέσα είχαν κακό τέλος.

Η ΔΗΑΝΑ του Στεφανόπουλου στη δεκαετία 1980, η Πολιτική Άνοιξη του Σαμαρά και το ΔΗΚΚΙ του Τσοβόλα στη δεκαετία 1990 ξεκίνησαν με επιτυχία, αλλά ακολούθησαν φθίνουσα πορεία και έσβησαν. Μετά από κάποιο χρόνο, οι δύο μεγάλες παρατάξεις επανασυσπειρώνονταν κι απορροφούσαν τα αποσχισθέντα τμήματά τους. Εξαίρεση αποτελούσαν το ΚΚΕ και ο Συνασπισμός (μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ). Αυτά ήταν παγιωμένα ιδεολογικά-πολιτικά ρεύματα που λειτουργούσαν ως κόμματα διαμαρτυρίας, συμπληρώνοντας το κυρίαρχο δίπολο κεντροαριστερά-κεντροδεξιά (τότε ΠΑΣΟΚ-ΝΔ).

Τα “τέκνα” των Μνημονίων
Οι τεκτονικές αλλαγές που προκάλεσαν στο εκλογικό σώμα τα Μνημόνια γέννησαν το Ποτάμι του Θεοδωράκη, την Ένωση Κεντρώων του Λεβέντη και βεβαίως τους ΑΝΕΛ του Καμμένου. Επίσης, μετέτρεψαν τη Χρυσή Αυγή του Μιχαλολιάκου από μία απολύτως περιθωριακή οργάνωση σε τρίτο κόμμα. Το Ποτάμι και η Ένωση Κεντρώων αποδείχθηκαν βραχύβια κόμματα. Βραχύβιος αποδείχθηκε και ο ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη, ο οποίος ήταν η πρώτη προσπάθεια για αυτόνομη πολιτική-κομματική συγκρότηση της Ακροδεξιάς, κυρίως λόγω της συμμετοχής του στην κυβέρνηση Παπαδήμου.

Την ίδια περίοδο στον χώρο της Ακροδεξιάς αναδύθηκε η Χρυσή Αυγή. Μπορεί η δικαστική δίωξη, η δίκη και καταδίκη να την διέλυσαν, αλλά –όπως προκύπτει από την απήχηση του κόμματος Κασιδιάρη– φαίνεται να έχει παγιωθεί ένα ακροδεξιό ρεύμα. Αυτό φάνηκε και από την άνετη είσοδο στη Βουλή της Ελληνικής Λύσης, η οποία ναι μεν ταυτίζεται ιδεολογικά-πολιτικά με την Χρυσή Αυγή, αλλά τροφοδοτήθηκε εκλογικά από το δικό της ρεύμα. Μένει να φανεί εάν θα επιτραπεί στο κόμμα του Κανελλόπουλου να συμμετάσχει στις εκλογές και εάν αυτό θα συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του Κασιδιάρη.

Η οικονομική κρίση, το μεταναστευτικό και τα εθνικά λειτούργησαν σαν καταλύτες για να συγκροτηθεί αυτόνομο αντισυστημικό ακροδεξιό ρεύμα στην κοινωνία. Το τελευταίο επεισόδιο, μάλιστα, με βουλευτές της Ελληνικής Λύσης, τους οποίους –σύμφωνα με την καταγγελία του Βελόπουλου– είχε προσεγγίσει το Μαξίμου για να τους κάνει μετεκλογικά μετεγγραφή, ελπίζοντας ότι με τέτοιες μεθόδους θα μπορέσει να αγγίξει το μαγικό 151 (βουλευτές) καταδεικνύει ότι η σκοπιμότητα κάνει στην άκρη κάθε είδους ιδεολογικούς-πολιτικούς ενδοιασμούς.

ΑΝΕΛ και ΠΑΣΟΚ
Πολιτικό γέννημα της κρίσης ήταν και οι ΑΝΕΛ. Η είσοδός τους στην πολιτική σκηνή ήταν εντυπωσιακή το 2012, αλλά στη συνέχεια ακολούθησε την ίδια φθίνουσα πορεία. Επιβίωσε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015, αλλά συνετρίβη το 2019. Τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά γι’ αυτό το κόμμα, εάν ο Καμμένος πριν υπογραφεί η Συμφωνία των Πρεσπών είχε ξεκαθαρίσει πως θα έριχνε την κυβέρνηση Τσίπρα επέμενε να την υπογράψει.

Μία τέτοια θέση ή θα υποχρέωνε τον ΣΥΡΙΖΑ να κάνει πίσω, ή θα οδηγούσε σε πτώση της κυβέρνησης, ή ο πρωθυπουργός θα έβρισκε πρόθυμους βουλευτές για να δημιουργήσει μία νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Σε κάθε περίπτωση, οι ΑΝΕΛ θα αναδεικνύονταν όχι μόνο σε αυτόνομη πολιτική δύναμη, αλλά και σε σημείο αναφοράς για τους ψηφοφόρους που ήταν εναντίον της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αρκετοί εξ αυτών, μάλιστα, κατά πάσα πιθανότητα θα επιβράβευαν τον Καμμένο και το κόμμα του στις εκλογές. Για την ακρίβεια θα αντέστρεφαν τη φθίνουσα πορεία του. Ο Καμμένος, όμως, δεν το τόλμησε, με αποτέλεσμα να το πληρώσει. Όφειλε να γνωρίζει ότι στην πολιτική το timing είναι καθοριστικός παράγοντας.

Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν είναι ευκαιριακό προσωποπαγές κόμμα. Πατάει στην παράδοση του μεγάλου ΠΑΣΟΚ και ως εκ τούτου είναι εκλογικά ανθεκτικό, έστω και σε χαμηλό επίπεδο. Η εκλογή νέου προέδρου τον Δεκέμβριο 2021, μάλιστα, έδειξε ότι η παράταξη θα μπορούσε να αναπτύξει μία πολιτική-εκλογική δυναμική, αλλά ο τρόπος που πολιτεύθηκε ο Ανδρουλάκης δεν βοήθησε η δυνατότητα να μετατραπεί σε αποτέλεσμα.

Το βασικό πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ είναι ότι θυμίζει πολιτικό Ιανό. Η μία πτέρυγά του κοιτάζει προς τη ΝΔ και η άλλη, η αντιδεξιά, προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Το μεγάλο ΠΑΣΟΚ ασκούσε κεντρομόλες δυνάμεις και προς τα δεξιά και προς τα αριστερά του. Στο μικρό ΠΑΣΟΚ εκδηλώνονται φυγόκεντρες δυνάμεις, έστω κι αν –προς το παρόν τουλάχιστον– δεν απειλούν τη συνοχή του.

Η άνοδος της αντισυστημικής ψήφου
Στον χώρο της Αριστεράς το 2015 ανεδύθη το κόμμα του Βαρουφάκη, το οποίο το 2019 κατάφερε να εισέλθει στη Βουλή και όλα δείχνουν πως θα το καταφέρει και το 2023. Έχει, άλλωστε, μετατραπεί σε πόλο συσπείρωσης για στελέχη και ψηφοφόρους που πήραν πολιτικό-εκλογικό διαζύγιο από τον ΣΥΡΙΖΑ το 2015. Στον χώρο αυτό επεβίωσε μόνο το ΜΕΡΑ25 και έτσι διεκδικεί να παγιώσει ένα διακριτό ρεύμα.

Το γεγονός ότι σύσσωμο το πολιτικό και μιντιακό σύστημα έχει από το 2015 “δαιμονοποιήσει” τον Βαρουφάκη, φορτώνοντάς του υπαρκτές, αλλά και ανύπαρκτες ευθύνες, ώθησε εξ αντιδιαστολής την αριστερή αντισυστημική μειονότητα του εκλογικού σώματος να στραφεί προς την πλευρά του. Με άλλα λόγια, είναι οι εχθροί του που βοήθησαν αποφασιστικά το ΜΕΡΑ25 να επιβιώσει.

Το συμπέρασμα είναι ότι ο κανόνας της μεταπολίτευσης (χαμηλό προσδόκιμο ζωής των μικρών κομμάτων) διαψεύδεται. Κι αυτό αφορά κυρίως τα αντισυστημικά κόμματα στα άκρα του πολιτικού φάσματος. Ειδικά στη Δεξιά έχουν ξεφυτρώσει πολλά σχήματα, επενδύοντας και στην απλή αναλογική. Είναι προφανές ότι αυτός ο χώρος έχει πλέον σε μεγάλο βαθμό αυτονομηθεί από τη ΝΔ και μετά το ξεκαθάρισμα της κάλπης πιθανώς να οδηγήσει σε εδραίωση ενός κόμματος με ευρύτερη επιρροή, όπως συμβαίνει και σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Πολλά, βεβαίως, θα κριθούν και από τις εξελίξεις στο εσωτερικό της ΝΔ, στην οποία προφανώς συνυπάρχουν αντιφατικά ιδεολογικά-πολιτικά ρεύματα.

Πηγή: slpress.gr