Η ΝΙΚΗ ΠΟΥ ΠΕΡΙΜΕΝΕ ΟΛΟΣ Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ: Ο TRUMP ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΜΕ 312 ΕΚΛΕΚΤΟΡΕΣ ΕΝΑΝΤΙ 226 ΤΗΣ HARRIS – ΜΙΑ ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ ΞΕΚΙΝΑ!

Μπορεί ο Ντόναλντ Τραμπ να μην έχει ακόμη αναλάβει την εξουσία στις ΗΠΑ, αλλά στο πλαίσιο της μεταβατικής περιόδου που θα ακολουθήσει, με στελέχη του επιτελείου του να αναλαμβάνουν την «επιτήρηση» σημαντικών τομέων της κυβερνητικής πολιτικής της χώρας είναι σαφές ότι θα αρχίσουν να παρατηρούνται αλλαγές στις προτεραιότητες των ΗΠΑ.

Κάποιες από αυτές επηρεάζουν άμεσα την Ευρώπη που ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ καλούνται να αντιμετωπίσουν όχι απλά μια αλλαγή κυβέρνησης αλλά μια αλλαγή υποδείγματος από την αμερικανική πλευρά.

Το Politico συγκέντρωσε τους πιο σημαντικούς ίσως τομείς στους οποίους αυτές οι αλλαγές θα έχουν συνέπειες για την Ευρώπη.

Ενέργεια

Η ενεργειακή πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ επικεντρώνεται στην επιθετική επέκταση της χρήσης ορυκτών καυσίμων, η οποία συνοψίζεται στη φράση «τρυπήστε, μωρό μου, τρυπήστε» (drill baby, drill). Στοχεύει στην αύξηση της παραγωγής και των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένης της αντιστροφής του παγώματος της εποχής Μπάιντεν στις άδειες για νέα έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο επηρεάζει την ευρωπαϊκή αγορά.

Κλίμα

Η πιθανή νίκη του Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να υπονομεύσει τις παγκόσμιες συμφωνίες για την περίφημη «κλιματική αλλαγή» και τους «στόχους» για τα κράτη που προκύπρουν από αυτές. Το σχέδιό του για έξοδο από τη Συμφωνία του Παρισιού και αύξηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων απειλεί να ανακόψει την πράσινη μετάβαση. Καθώς οι ΗΠΑ συνεισφέρουν πάνω από το 10% των παγκόσμιων εκπομπών, οι πολιτικές τους επηρεάζουν σημαντικά τους παγκόσμιους κλιματικούς στόχους.

Εμπόριο

Το «Πρώτα η Αμερική» θα συνοψίσει και πάλι την προσέγγιση του Τραμπ στην εμπορική πολιτική. Έχει ορκιστεί να φέρει πίσω τις θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ και να τιμωρήσει φίλους και εχθρούς με οριζόντιους δασμούς 10 ή 20 τοις εκατό (και έως και 60 τοις εκατό για τα αγαθά που προέρχονται από την Κίνα), παρά τις προειδοποιήσεις των οικονομολόγων για επιζήμιες επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ και υψηλότερο κόστος για τους καταναλωτές. Η εμπορική πολιτική του Τραμπ επικεντρώνεται περισσότερο στη μείωση του σημαντικού εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ παρά στο άνοιγμα νέων ευκαιριών στην αγορά. Η εμπορική πολιτική θα ιδωθεί κυρίως μέσα από τον φακό της εθνικής ασφάλειας και της γεωπολιτικής.

Οι πιο άμεσες δοκιμασίες πίεσης για τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον θα είναι η εξεύρεση λύσης για τους δασμούς αντιποίνων που έχει αναστείλει η ΕΕ κατά της Ουάσινγκτον (η εκεχειρία λήγει τον Μάρτιο του 2025), καθώς και για τη διαμάχη της για τα αεροσκάφη σχετικά με τις επιδοτήσεις της Airbus και της Boeing έως το 2026.

Τράπεζες

Αν ο εκλεγμένος πρόεδρος προχωρήσει έστω και με τις μισές από τις ιδέες που παρουσίασε στην προεκλογική του εκστρατεία, να περιμένετε σοβαρά προβλήματα για την ευρωπαϊκή οικονομία. Αναλυτές της Goldman Sachs δήλωσαν ότι το ευρώ θα μπορούσε να υποχωρήσει έως και 10 τοις εκατό έναντι του δολαρίου, εάν η νέα κυβέρνηση θέσει σε ισχύ το οριζόντιο σχέδιο δασμών της, ενώ τα κέρδη των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών εταιρειών θα μπορούσαν να μειωθούν κατά περισσότερο από 5 τοις εκατό το επόμενο έτος.

Ο Τραμπ έχει ζητήσει ρητά περισσότερη παρέμβαση του Λευκού Οίκου στη λειτουργία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ – της κεντρικής τράπεζας της Αμερικής.

Αυτό θα μπορούσε να έχει τεράστιες επιπτώσεις στη σταθερότητα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και στη συνέχιση της κυριαρχίας του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος.

Χρηματοοικονομικός τομέας

Η νίκη του Τραμπ θα θέσει σε εγρήγορση τις ρυθμιστικές αρχές του χρηματοπιστωτικού τομέα παγκοσμίως. Πολλοί παγκόσμιοι κανόνες που αποσκοπούν στην αποτροπή μιας νέας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης καταρτίζονται σε διεθνείς οργανισμούς όπως το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η IOSCO και η Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας – όλοι τους θα μπορούσαν να απειληθούν από μια μη συνεργάσιμη Αμερική.

Αλλά η Wall Street είναι πιθανό να είναι ευχαριστημένη με τις οικονομικές πολιτικές του Trump «Πρώτα η Αμερική», οι οποίες ενισχύουν τη μεταποίηση και χαλαρώνουν τους κανονισμούς, ιδίως όσον αφορά τον ανταγωνισμό. Ο Τραμπ δεν ταρακούνησε το σκάφος στην πολιτική για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες την πρώτη φορά, διορίζοντας στις ρυθμιστικές αρχές αρκετά μεγαλοστελέχη της Wall Street. Μένει να δούμε εάν θα ακολουθήσει την ίδια πολιτική

Υγεία

Οι υπέρμαχοι της «παγκόσμια υγείας» φοβούνται ότι ο Τραμπ θα αποχωρήσει και πάλι από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ο Μπάιντεν ανέτρεψε την προηγούμενη αποχώρηση του Τραμπ την πρώτη ημέρα της θητείας του). Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του οργανισμού του ΟΗΕ, οπότε η αποχώρησή τους θα είχε τεράστιο αντίκτυπο στα έργα παγκόσμιας υγείας.

Αυτοκινητοβιομηχανία και αεροδιαστημική βιομηχανία

Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ είναι πιθανό να πλήξει τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες. «Θέλω οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες να γίνουν αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες», δήλωσε πρόσφατα ο Τραμπ στους υποστηρικτές του, υποσχόμενος “τους χαμηλότερους φόρους, το χαμηλότερο ενεργειακό κόστος και το χαμηλότερο ρυθμιστικό βάρος” για τις αυτοκινητοβιομηχανίες που θα επιλέξουν να μεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ και “έναν πολύ σημαντικό δασμό” για τις υπόλοιπες.

Οι Ρεπουμπλικάνοι υποσχέθηκαν επίσης να ακυρώσουν την εντολή του Μπάιντεν για τα ηλεκτρικά οχήματα, η οποία αποσκοπεί να διασφαλίσει ότι τα μισά από τα νέα αυτοκίνητα και φορτηγά που θα πωλούνται το 2030 θα είναι μηδενικών εκπομπών.

Η επανεκλογή του Τραμπ θα μπορούσε επίσης να σημάνει άσχημα νέα για την Airbus και τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό τομέα αεροσκαφών, με ένα πιθανό κύμα αεροδιαστημικού προστατευτισμού που θα αποσκοπεί στη διάσωση της Boeing από ταραγμένα νερά. Μένει επίσης να δούμε αν ο Τραμπ θα διατηρήσει τον σκεπτικισμό του απέναντι στις πολιτικές πράσινης τεχνολογίας ή θα συνεχίσει να επιδοτεί τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα, τα οποία επωφελήθηκαν μαζικά από τις φορολογικές μειώσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν στο πλαίσιο του IRA.

Άμυνα

Μια νίκη του Τραμπ σημαίνει ότι η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον – ή μπορεί τουλάχιστον πολύ λιγότερο – να βασίζεται στις ΗΠΑ για την άμυνα και την ασφάλειά της.

Ο Ντόναλντ Τραμπ απείλησε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ και δήλωσε επανειλημμένα στην προεκλογική εκστρατεία ότι η Ουάσινγκτον δεν θα έρθει να σώσει τους συμμάχους που δεν επενδύουν αρκετά στον στρατό τους σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης.

Η Γαλλία θα μπορούσε να αναθερμάνει τις συζητήσεις σχετικά με την ευρωπαϊκή πτυχή του πυρηνικού της δόγματος, ενώ οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο θα μπορούσαν να επιταχύνουν τις συνομιλίες για μια συμφωνία άμυνας και ασφάλειας.

Η νίκη του Τραμπ θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία και την πίεση προς το Κίεβο να διαπραγματευτεί μια ειρηνευτική συμφωνία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ακόμη και αν οι όροι είναι πιο ευνοϊκοί για τη Μόσχα.

Τεχνολογία

Υπό τον Μπάιντεν, η ΕΕ μιλούσε με τις ΗΠΑ για την τεχνολογία. Η νίκη Τραμπ θα μπορούσε να το αλλάξει αυτό, καθώς θα σήμαινε το τέλος του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΗΠΑ-ΕΕ, της εξαμηνιαίας διατλαντικής πολιτικής συνάντησης που ιδρύθηκε το 2021 ως τόπος όπου οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα συζητούσαν την τεχνολογική πολιτική και θα συντονίζονταν σε θέματα όπως οι ημιαγωγοί και τα πρότυπα τεχνητής νοημοσύνης. Η κατάρρευση ενός τέτοιου διπλωματικού καναλιού θα μπορούσε να έρθει τη στιγμή που η διεθνής ευθυγράμμιση για τη διακυβέρνηση της τεχνητής νοημοσύνη είναι αναγκαία

Ένα άλλο πρόβλημα για την Ευρώπη είναι η εγγύτητα του Τραμπ με τον Elon Musk, τον ιδιοκτήτη της X. Εάν η ΕΕ επιμείνει στην επιβολή προστίμου στο X για παραβιάσεις των κανονισμών που θέλει να επιβάλλει στην πλατφόρμα σχετικά με τον έλεγχο του περιεχομένου, η σχέση μεταξύ του Τραμπ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορούσε να καταρρεύσει πολύ γρήγορα.

Πώς θα επηρεαστούν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις

Η Ελλάδα πάντως δεν είχε παράποπονο από την πρώτη διακυβέρνηση Τραμπ. Το 2016 στη συνάντηση του Τραμπ με τον τότε Ελληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στο Λευκό Οίκο, ο αμερικανός πρόεδρος είχε μιλήσει με τα θερμότερα λόγια για τη χώρα μας και είχε ανακοινώσει μια σειρά από εξοπλιστικά πρόγραμματα.

H διπλωματική πρακτική είναι να επιδιώξει η Ελλάδα να συνεργαστεί με τον Τραμπ και τον νέο υπουργό εξωτερικών. Ποιος θα είναι αυτός; Πληροφορίες από διεθνείς πληγές δίνου προβάδισμα στον Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος ήταν πρώην αντίπαλος του Τραμπ που στη συνέχεια έγινε ένθερμος υποστηρικτής του με σκληροπυρηνικές απόψεις σε πολλά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, ιδιαίτερα για την Κούβα και το Ιράν. Ωστόσο, ο γερουσιαστής από τη Φλόριντα συνεργάστηκε με τους Δημοκρατικούς για τη νομοθεσία που εμπόδισε τον Τραμπ να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ.