ΟΙ ΝΕΟΒΑΝΔΑΛΟΙ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΝΔΩΝΗ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΥΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ – ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΣΙΜΕΝΤΩΜΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

Η Ακρόπολη στην Αθήνα επανασχεδιάζεται εκτενώς. Προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση για μελλοντικές τουριστικές ροές, έχει ήδη εγκατασταθεί ανελκυστήρας τους τελευταίους μήνες. Τώρα τοποθετείται σκυρόδεμα στη μέση της Ακρόπολης – ακριβώς δίπλα στον παγκοσμίου φήμης Παρθενώνα.

Οι αρχαιολόγοι φοβούνται ότι η προστασία και η διατήρηση των αρχαιοτήτων εξαρτώνται από τα συμφέροντα της τουριστικής βιομηχανίας. Πριν από την κρίση της Κορώνας, περίπου 3,5 εκατομμύρια τουρίστες επισκέπτονταν την Ακρόπολη κάθε χρόνο, καθιστώντας το το μεγαλύτερο τουριστικό αξιοθέατο στην Ελλάδα.

Η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι τα μέτρα που λαμβάνονται αποτελούν μέρος ενός σχεδίου ασφάλειας και ένταξης. Με τη βοήθεια του ανελκυστήρα και των επιπέδων σκυροδέματος, στους χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων, για παράδειγμα, θα πρέπει να έχουν πρόσβαση χωρίς εμπόδια στον Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Σύμφωνα με το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, πρέπει να τοποθετηθούν πινακίδες σε μπράιγ και με έντονα γράμματα για επισκέπτες με προβλήματα όρασης. Τα κιγκλιδώματα και οι προειδοποιητικές πινακίδες πρέπει να τοποθετούνται σε απότομες πλαγιές.

Η Υπουργός Πολιτισμού Lina Mendoni, η οποία είναι ίδια εκπαιδευμένη αρχαιολόγος, υπερασπίστηκε το έργο ανακαίνισης :

“Πιστεύουμε ότι η Ακρόπολη, με όλο τον συμβολισμό και τις αξίες της, πρέπει επίσης να είναι προσβάσιμη σε άτομα με μειωμένη κινητικότητα”.

Οι κατασκευαστικές εργασίες θα πραγματοποιηθούν με εμπειρογνώμονες σε συνεννόηση με το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (KAS) – από άτομα “των οποίων η αξιοπιστία δεν μπορεί να αμφισβητηθεί”. Από τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, συζητήθηκαν σχέδια που διευκολύνουν την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στην Ακρόπολη. Με την Ακρόπολη να είναι κλειστή για τους επισκέπτες ως μέρος των μέτρων της κορώνας, έχουν ξεκινήσει πολλά σχέδια.

Σκυρόδεμα αντί για ασβεστόλιθο στην Ακρόπολη

Η μετεγκατάσταση συγκεκριμένων μονοπατιών προκαλεί έντονη αντίθεση από αρχαιολόγους και ιστορικούς, οι οποίοι το βλέπουν ως μαζική καταπάτηση στον ιστορικό χώρο και ως εκ τούτου απειλή για το πολιτιστικό μνημείο. Η νέα δρομολόγηση προορίζεται να αντικαταστήσει το παλιό μονοπάτι, το οποίο βασίστηκε στον αρχαίο Παναθηναϊκό δρόμο. Το μονοπάτι διευρύνεται και σε πολλά σημεία αποκλίνει από το ιστορικά μεταδιδόμενο πρωτότυπο – με ορατές συνέπειες για τη συνολική εμφάνιση της Ακρόπολης.

Η Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα περιγράφει τις αλλαγές που έγιναν ως εξής, σύμφωνα με το The Guardian :

“Είναι σαν ο ίδιος ο Παρθενώνας να κατεβεί στο δρόμο και να περιβάλλεται από τσιμεντένια οροφή.”

Ο αρχιτέκτονας Τάσος Τανούλας, ο οποίος μέχρι πρόσφατα ήταν διευθυντής της αναστήλωσης στην Προπύλαια – τη μνημειακή πύλη προς την ιερή περιοχή της Ακρόπολης Αθηνών – εκφράζει μια σαφή απόφαση σχετικά με την απόφαση να τοποθετηθεί τόσο συγκεκριμένη στην Ακρόπολη. Αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε “υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος” και σε “υποτίμηση ολόκληρου του οροπεδίου ως φυσικό, αυτόνομο μνημείο και ως φυσικό φρούριο”.

Ο Τανούλας γράφει μια επιστολή προς το World Heritage Watch – έναν οργανισμό που εδρεύει στο Βερολίνο και έχει ως στόχο να σώσει τους αρχαιολογικούς χώρους από τη θυσία για οικονομικούς σκοπούς. Υποστηρίζει ότι οι προγραμματισμένες δομικές αλλαγές απειλούν να μειώσουν την αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική λαμπρότητα των αρχαίων μνημείων.

Για τον Γιάννη Χαμιλάκη, καθηγητή Αρχαιολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Brown στο Ρόουντ Άιλαντ (ΗΠΑ), είναι σαφές ότι τα οικοδομικά έργα είναι ένα «σκάνδαλο παγκόσμιων διαστάσεων» και θέτουν σε κίνδυνο ολόκληρη τη σημασία της Ακρόπολης ως μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO . Ο Χαμιλάκης τονίζει:

“Το πιο σκανδαλώδες είναι ότι αυτό το έργο εκτελείται χωρίς προηγούμενες συστηματικές μελέτες. Πρόκειται σαφώς για μια προσπάθεια να παγιώσει μια φανταστική εικόνα της Ακρόπολης του 5ου αιώνα π.Χ. – ένα νεοκλασικό, αποικιοκρατικό και εθνικιστικό όνειρο που ασχολείται με την Κυβέρνηση Η ατζέντα καλύπτει την περαιτέρω εμπορευματοποίηση του ιστότοπου. “

Η Ακρόπολη ως «ασθενής»;

Τα σημεία κριτικής δεν είναι τυχαία: ένας από τους κύριους παράγοντες πίσω από τα τρέχοντα οικοδομικά σχέδια είναι ο Μανώλης Κορρές, μια παγκοσμίου φήμης αρχή για τον 5ο αιώνα π.Χ. στην Ελλάδα – η κλασική ακμή της Αθήνας μετά τους Περσικούς πολέμους – και επικεφαλής της Επιτροπή Διατήρησης της Ακρόπολης (ESMA). Τα συγκεκριμένα μονοπάτια θα τοποθετηθούν σύμφωνα με τα σχέδιά του και ολόκληρη η είσοδος της Ακρόπολης, τα Προπύλαια, θα επανασχεδιαστεί σύμφωνα με τις ιδέες του. Οι ιστορικές παρεμβάσεις που έγιναν από τους Ρωμαίους, για παράδειγμα, προορίζονται να εξαλειφθούν και να αποκατασταθεί η «πρωτότυπη» εικόνα της κλασικής ελληνικής Ακρόπολης.

Ο Κορρές συνόψισε τα σχέδιά του , σύμφωνα με το The Guardian :

“Πολλές γενιές μελετητών προσπάθησαν να φέρουν τάξη σε αυτό το χάος – κι εγώ. Η ανησυχία είναι να διατηρήσω αυτό που υπάρχει εδώ. Σε ένα νοσοκομείο, οι ασθενείς φροντίζονται, για μένα οι πέτρες εδώ είναι οι ασθενείς μου.”

Για τον Έλληνα Υπουργό Πολιτισμού, Μεντόνι, είναι σαφές ότι οι αλλαγές θα συμβάλουν στην ασφάλεια των επισκεπτών στην Ακρόπολη. Μέχρι στιγμής, κάθε χρόνο υπήρχαν κατά μέσο όρο 150 σοβαροί τραυματισμοί, συμπεριλαμβανομένων σπασμένων ποδιών, από το ολισθηρό ασβεστολιθικό δάπεδο. Αυτά πρέπει τώρα να αποφεύγονται από το δάπεδο από μπετόν. Η Medoni επισημαίνει επίσης ότι είναι αδύνατο να μην κριθεί:

“Εάν δεν κάνετε τίποτα, θα σας κριθούν · εάν κάνετε κάτι, θα κριθείτε επίσης.”

Η κριτική του κτιριακού έργου δεν συγκλόνισε τον Μανώλη Κορρές. Το καθιστά σαφές:

“Κάθε παρέμβαση εγείρει ερωτήματα σχετικά με την αισθητική και είναι μια αμφιλεγόμενη διαδικασία. Είναι πάντα για τη ζύγιση τι να κερδίσεις και τι να χάσεις.”

Η Δέσποινα Κουτσούμπα, η Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, βλέπει πιο απτά κίνητρα πίσω από το κατασκευαστικό έργο:

“Υπήρξε τεράστια πίεση, ειδικά από τη βιομηχανία κρουαζιέρας, για να αυξηθεί η ικανότητα των επισκεπτών να φιλοξενήσουν ακόμη μεγαλύτερα πλήθη.”

Η Ακρόπολη της Αθήνας είναι ένα από τα πιο διάσημα μνημεία της αρχαίας Ελλάδας. Στην πρώιμη ελληνική ιστορία, ο σχηματισμός βράχου αρχικά χρησίμευσε ως τόπος οικισμού και φρούριο και στη συνέχεια επεκτάθηκε σε μια περιοχή ναών στην κλασική ακμή της Αθήνας. Αυτό συνέβη ειδικά από το 448 π.Χ. μετά τη νίκη επί των Περσών. Υπό την ηγεσία του Έλληνα πολιτικού Περικλή (490-429 π.Χ.), η Ακρόπολη επανασχεδιάστηκε εντελώς και έτσι έλαβε το «κλασικό» σχήμα της.

Στην πορεία της ιστορίας, η Ακρόπολη καταστράφηκε αρκετές φορές ή μερικώς καταστράφηκε, ανοικοδομήθηκε και ανοικοδομήθηκε. Ξεκινώντας από την καταστροφή στους Περσικούς Πολέμους, όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Αθήνα το 480 π.Χ. και κατέστρεψαν τον αρχαϊκό Ναό της Αθηνάς. Κατά την Ελληνιστική περίοδο και αργότερα από τους Ρωμαίους κατακτητές, πολλά κτίρια ανεγέρθηκαν στην Ακρόπολη – όπως αμέτρητα αγάλματα ή οι ναοί των Ρομά και του Αυγούστου.

Την περίοδο που ακολούθησε, τα κτίρια στην Ακρόπολη χρησίμευαν τόσο ως εκκλησίες (Βυζαντινή Αυτοκρατορία) όσο και ως τζαμιά (Οθωμανική Αυτοκρατορία). Στη σύγχρονη εποχή, η Ακρόπολη έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές ως φρούριο και έχει υποστεί σοβαρές ζημιές στον πόλεμο. Για παράδειγμα, το 1687, όταν οι ένοπλες δυνάμεις της Βενετίας πολιόρκησαν την Αθήνα, η οποία καταλήφθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Εκείνη την εποχή, ο Παρθενώνας χρησιμοποιήθηκε ως περιοδικό πούδρας και υπέστη σοβαρές ζημιές μετά την επίθεση από πυροβολικό. Κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας (1821-1829), η Ακρόπολη πολιορκήθηκε και πάλι πολλές φορές και η σκηνή των πολεμικών πράξεων.

Από την ελληνική ανεξαρτησία, έγιναν πολλές τροποποιήσεις στην Ακρόπολη προκειμένου να αποκατασταθεί το «αρχικό» αρχαίο κράτος.