Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι: Οι προθεσμίες, οι όροι και πώς αξιολογούνται οι αιτήσεις στον νέο κύκλο του προγράμματος.
Μαραθώνιο και όχι σπριντ θα θυμίζει για πρώτη φορά η διαδικασία υποβολής αιτήσεων στο «Εξοικονομώ», που κάνει πρεμιέρα σήμερα Δευτέρα (13/12). Επιτέλους, καταργείται η χρονική προτεραιότητα ως διαδικασία για την ένταξη στο πρόγραμμα, βάζοντας τέλος στη λογική «όποιος προλάβει πρόλαβε», που δημιούργησε τεράστια προβλήματα σε όλους τους προηγούμενους κύκλους του προγράμματος.
Η αξιολόγηση των αιτήσεων θα γίνεται βάσει ενεργειακών, οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων, με φθίνουσα σειρά προτεραιότητας. Το ποσοστό επιδότησης ανέρχεται από 40% έως 75% (ανάλογα με το εισόδημα) και το υπόλοιπο της συμμετοχής θα μπορεί να καλύπτεται και μέσω δανεισμού.
Η υποβολή των αιτήσεων θα γίνεται ηλεκτρονικά για χρονικό διάστημα 50 ημερών από την ημερομηνία έναρξης του προγράμματος και θα είναι ταυτόχρονη σε όλη την επικράτεια. Η πλατφόρμα, δηλαδή, δεν θα ανοίγει σε διαφορετική ημερομηνία ανά περιφέρεια, όπως γινόταν έως σήμερα. Πρακτικά οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να υποβάλλουν τις αιτήσεις τους για μονοκατοικίες και μεμονωμένα διαμερίσματα μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, ενώ για τις πολυκατοικίες η πλατφόρμα θα ανοίξει την τρίτη εργάσιμη μέρα μετά τη λήξη υποβολής των αιτήσεων μονοκατοικίας/μεμονωμένου διαμερίσματος.
Βασικός όρος
Βασική προϋπόθεση για την υπαγωγή αποτελεί η αναβάθμιση μιας οικίας κατά τρεις ενεργειακές κατηγορίες, ενώ η προετοιμασία των αιτήσεων «κρύβει» σημαντικές οικονομικές επιβαρύνσεις, αφού το πρόγραμμα καλύπτει μεν το κόστος για την έκδοση των απαραίτητων δικαιολογητικών, όπως το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης και η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, υπό την προϋπόθεση όμως υπαγωγής της αίτησης και της επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου και της απαιτουμένης εξοικονόμησης ενέργειας του προγράμματος.
Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης
Κάθε φυσικό πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα εξετάζει καταρχάς εάν πληροί τα κριτήρια του προγράμματος. Στη συνέχεια συγκεντρώνει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, όπως αυτά περιγράφονται στον οδηγό του προγράμματος που δημοσίευσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην ιστοσελίδα https://exoikonomo2021.gov.gr, και απευθύνεται σε ενεργειακό επιθεωρητή, ώστε να διενεργηθεί η πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση της ιδιοκτησίας του και να εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Α΄ ΠΕΑ).
Κατόπιν, κατά το διάστημα υποβολής αιτήσεων, συμπληρώνει την αίτηση στο πληροφοριακό σύστημα της επίσημης διαδικτυακής πύλης του προγράμματος, επιλέγοντας, εάν επιθυμεί, τη χορήγηση δανείου και από ποιον χρηματοπιστωτικό οργανισμό θα γίνει αυτό.
Ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών ορίζεται η 1/2/2020 και σε κάθε περίπτωση μετά την έκδοση του ΠΕΑ της πρώτης ενεργειακής επιθεώρησης. Μέρος των παρεμβάσεων δύναται να πραγματοποιηθεί και πριν από την έκδοση της απόφασης υπαγωγής, με αποκλειστική ευθύνη του πολίτη. Η υποβολή της αίτησης, η παρακολούθηση του χρονοδιαγράμματος της υλοποίησης των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς και οι ενέργειες για την ολοκλήρωση του έργου, συμπεριλαμβανομένης της προσκόμισης των δικαιολογητικών για την πιστοποίηση ολοκλήρωσης του έργου, μπορεί να ανατίθεται από τους δυνητικά ωφελουμένους σε σύμβουλο έργου.
Η προετοιμασία και η υποβολή της αίτησης – Οι βασικές προϋποθέσεις και ποιοι αποκλείονται από το πρόγραμμα
Με δεδομένο ότι όλη η διαδικασία διεκπεραιώνεται ηλεκτρονικά, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει οπωσδήποτε να διαθέτουν κωδικούς πρόσβασης στην εφαρμογή TAXISnet. Στον οδηγό του προγράμματος αναφέρεται ξεκάθαρα ότι δεν υφίσταται δυνατότητα υποβολής αίτησης στο πρόγραμμα για φυσικά πρόσωπα / πολυκατοικίες που δεν είναι πιστοποιημένα μέσω της ανωτέρω εφαρμογής και δεν έχουν κωδικούς πρόσβασης σε αυτή.
Οι αιτήσεις χρηματοδότησης υποβάλλονται μόνον ηλεκτρονικά και υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος του επίσημου δικτυακού τόπου του προγράμματος. Κατά το στάδιο υποβολής της αίτησης δεν απαιτείται προσκόμιση φυσικού φακέλου με δικαιολογητικά. Κατά τη συμπλήρωση της αίτησης γίνονται η διενέργεια αυτοματοποιημένων ηλεκτρονικών ελέγχων επιλεξιμότητας, η καταχώριση των απαιτούμενων κατά περίπτωση δικαιολογητικών, η λήψη των ενεργειακών στοιχείων του Α΄ ΠΕΑ, η υποβολή της πρότασης με τα κόστη παρεμβάσεων και λοιπών δαπανών και η αρχική δήλωση χρηματοδοτικού σχήματος.
Ακύρωση και επανυποβολή
Κατά την περίοδο υποβολής αιτήσεων δίνεται το δικαίωμα ακύρωσης και επανυποβολής αίτησης. Μετά το πέρας της περιόδου υποβολής αιτήσεων δεν επιτρέπεται η ακύρωση αίτησης από τον αιτούντα. Με την υποβολή της αίτησης στο πρόγραμμα γίνεται και η λήψη μοναδικού αριθμού πρωτοκόλλου και υπολογίζεται αυτόματα η συνολική βαθμολογία της αίτησης, βάσει των κριτηρίων αξιολόγησης του προγράμματος. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή της αίτησης είναι η συμπλήρωση όλων των υποχρεωτικών πεδίων της.
Τακτοποίηση αυθαιρέτων
Σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρεμότητες νομιμοποίησης / τακτοποίησης στο ακίνητο, η υποβολή δήλωσης για υπαγωγή σε νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων θα πρέπει να έχει γίνει πριν την υποβολή της αίτησης στο «Εξοικονομώ». Μεταγενέστερη δήλωση, από την υποβολή αίτησης στο πρόγραμμα, για υπαγωγή σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών (με πληρωμή του παραβόλου) δύναται να υποβληθεί σε περίπτωση απόκλισης της ωφέλιμης επιφάνειας του ακινήτου μέχρις του ορίου των 7 τετραγωνικών μέτρων, προκειμένου οι ενεργειακές παρεμβάσεις να είναι σύμφωνες με την κείμενη νομοθεσία (για τις πολυκατοικίες το όριο σε τετραγωνικά μέτρα είναι το γινόμενο του 7 επί του πλήθους των διαμερισμάτων).
Περαίωση πριν από την εκταμίευση
Σε κάθε περίπτωση, πριν από την τελική εκταμίευση της επιχορήγησης του έργου θα πρέπει να έχει προσκομιστεί η βεβαίωση περαίωσης της υπαγωγής περί τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών, όπου και θα προκύπτει η εξόφληση του συνόλου του ενιαίου ειδικού προστίμου του ακινήτου.
Απαραίτητη προϋπόθεση για συμμετοχή στο «Εξοικονομώ» αποτελεί και η υποβολή και εκκαθάριση δήλωσης για το φορολογικό έτος 2020. Σε περίπτωση που στα φορολογικά στοιχεία του αιτούντα υπάρχουν εκκρεμότητες στην εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) ή στη δήλωση των στοιχείων ακινήτων (Ε9), θα πρέπει να διευθετηθούν πριν από την υποβολή της αίτησης.
Στα έντυπα φορολογίας, μίσθωσης ακινήτων και περιουσιακής κατάστασης θα πρέπει να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Αν υπάρχουν περισσότεροι δικαιούχοι εμπράγματων δικαιωμάτων στο ακίνητο, θα πρέπει να έχει εξασφαλιστεί η συναίνεσή τους και να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ε9.
Νέοι ιδιοκτήτες
Σε περίπτωση πρόσφατης απόκτησης ακινήτου (απόκτηση για πρώτη φορά εμπράγματου δικαιώματος επί του ακινήτου μετά τις 31/12/2020 και μόνον για την πλήρη κυριότητα ή την επικαρπία) θα πρέπει να έχει προηγηθεί η καταχώριση / τροποποίηση των στοιχείων στο Ε9 και μετά να προχωρήσει ο ενδιαφερόμενος στην υποβολή αίτησης. Με την αίτηση επισυνάπτονται ο τίτλος ιδιοκτησίας και το πιστοποιητικό μεταγραφής από το αρμόδιο υποθηκοφυλακείο ή πιστοποιητικό καταχώρισής του στα κτηματολογικά φύλλα του οικείου Κτηματολογικού Γραφείου. Η μελλοντική χρήση του ακινήτου ως κύρια κατοικία θα τεκμηριώνεται με Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/1986 από τον ωφελούμενο (πλήρη κύριο/επικαρπωτή), όπου αναφέρεται ότι το ακίνητο θα χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία από τον ίδιο ή από τρίτο πρόσωπο, δηλώνοντας το ονοματεπώνυμο και τον ΑΦΜ αυτού. Στην περίπτωση αυτή θα ισχύουν τα αντίστοιχα ποσοστά επιδότησης. Ο Φορέας Υλοποίησης του Προγράμματος διενεργεί τους απαραίτητους ελέγχους προκειμένου να διαπιστωθεί η χρήση του ακινήτου ως κύριας κατοικίας.
Ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει επίσης να προχωρήσει στην έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης του ακινήτου και τη συμπλήρωση του σχετικού ηλεκτρονικού εντύπου πρότασης παρεμβάσεων ενεργειακής εξοικονόμησης.
Τα απαιτούμενα δικαιολογητικά
Σύμφωνα με τον οδηγό του προγράμματος, για την υποβολή αίτησης απαιτούνται τα κάτωθι:
1. Οικοδομική άδεια ή/και άλλο αντίστοιχο / πρόσθετο νομιμοποιητικό έγγραφο (όπως υπαγωγή της δηλούμενης κατασκευής ή χρήσης σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών).
2. Λογαριασμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.
3. Εάν η διεύθυνση που αναγράφεται στα δικαιολογητικά που προσκομίζονται δεν ταυτίζεται με τη σημερινή διεύθυνση του ακινήτου, απαιτείται επιπλέον η προσκόμιση βεβαίωσης από το οικείο ΟΤΑ από την οποία να προκύπτει η ταυτοποίηση του ακινήτου (στην περίπτωση διαμερίσματος ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία η βεβαίωση ΟΤΑ είναι μία και ενιαία και υποβάλλεται από τον εκπρόσωπο).
4. Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Α΄ ΠΕΑ) (στην περίπτωση διαμερίσματος ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία το Α΄ ΠΕΑ πολυκατοικίας υποβάλλεται από τον εκπρόσωπο).
5. Φωτογραφική αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης των τμημάτων και των επιφανειών του ακινήτου στα οποία προτείνονται παρεμβάσεις. Υποβάλλονται ηλεκτρονικά κατ’ ελάχιστον πέντε ηλεκτρονικά αρχεία μορφής .jpeg
6. Σε περίπτωση που η κατοικία ενοικιάζεται, υποβάλλεται από τον αιτούντα (πλήρη κύριο / επικαρπωτή) δήλωση συμμόρφωσης με τον κανονισμό De Minimis, όπως αυτός εκάστοτε ισχύει.
7. Στην περίπτωση που ο υπόχρεος φορολογικής δήλωσης ή/και η σύζυγος είναι φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, υποβάλλονται επιπρόσθετα:
α) Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας, το οποίο θα πρέπει να συμπληρωθεί, υπογραφεί και σφραγιστεί από την αρμόδια φορολογική Αρχή της κατοικίας του.
β) Φορολογική δήλωση για το φορολογικό έτος 2020, που έχει υποβληθεί στη χώρα φορολογικής κατοικίας. Τα ανωτέρω α΄ και β΄ δικαιολογητικά πρέπει να υποβάλλονται συνοδευόμενα από επίσημη μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα από αρμόδια Αρχή.
8. Σε περίπτωση που νομίμως προκύπτει η μη υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης, υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 καθώς και δικαιολογητικά, κατά περίπτωση, για τη διαπίστωση από τον Φορέα Υλοποίησης ότι πληρούνται τα κριτήρια του προγράμματος. Η υπεύθυνη δήλωση πρέπει να φέρει βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής του δηλούντος.
9. Στην περίπτωση που ο αιτών δεν είχε εμπράγματο δικαίωμα επί του ακινήτου και για πρώτη φορά αποκτήθηκε τέτοιο δικαίωμα μετά την 31/12/2020, υποβάλλονται επιπρόσθετα:
α) Ο τίτλος ιδιοκτησίας, β) Το πιστοποιητικό μεταγραφής από το αρμόδιο υποθηκοφυλακείο ή το πιστοποιητικό καταχώροσής του στα κτηματολογικά φύλλα του οικείου Κτηματολογικού Γραφείου, γ) Υπεύθυνη Δήλωση Ν. 1599/1986 του αιτούντος, όπου δηλώνεται ότι το ακίνητο θα χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία είτε από τον ίδιο είτε από τρίτο πρόσωπο, δηλώνοντας επίσης το ονοματεπώνυμο και τον ΑΦΜ του προσώπου αυτού. Επισημαίνεται ότι για την υποβολή αίτησης θα πρέπει να προηγηθεί η καταχώριση/τροποποίηση της δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων Ε9.
Ολα τα δικαιολογητικά θα πρέπει να είναι σε ισχύ κατά την υποβολή της αίτησης. Πλέον των ανωτέρω, χρησιμοποιούνται για ηλεκτρονικές διασταυρώσεις κατά περίπτωση δεδομένα από τα φορολογικά στοιχεία του αιτούντος (έντυπα φορολογίας Ε1, Ε2, Ε9). Επισημαίνεται ότι κατά την υποβολή της αίτησης η απόκλιση μεταξύ της επιφάνειας κυρίων χώρων βάσει του εντύπου Ε9 και της ωφέλιμης επιφάνειας Α΄ ΠΕΑ δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 7 τ.μ.
Τα κριτήρια αξιολόγησης
Κάθε αίτηση θα συγκεντρώνει βαθμολογία βάσει κριτηρίων αξιολόγησης, καθένα από τα οποία θα έχει συγκεκριμένη βαρύτητα στην τελική βαθμολογία.
Ειδικότερα:
– Κόστος εξοικονόμησης ενέργειας 50% βαρύτητα
– Υφιστάμενη ενεργειακή κλάση 5%
– Βαθμοημέρες θέρμανσης 7%
– Παλαιότητα κατασκευής 3%
– Ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα 5%
– Εξαρτημένα τέκνα 5%
– Μονογονεϊκή οικογένεια 5%
– Μακροχρόνια άνεργος 5%
– ΑμεΑ 5%
Για τις βαθμοημέρες προσδιορίζεται ένα όριο συγκεκριμένης θερμοκρασίας και ανάλογα με το χρονικό διάστημα που χρειάζεται ένα νοικοκυριό για τη θέρμανση ή τη δροσιά του θα κυμαίνεται το ύψος της επιδότησης. Ο μέγιστος επιλέξιμος προϋπολογισμός των επενδύσεων είναι 1 ευρώ ανά κιλοβατώρα εξοικονομούμενης ενέργειας ανά τετραγωνικό και 200 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο της κατοικίας (όποιο από τα δύο είναι μικρότερο) και με ανώτατο πλαφόν σε κάθε περίπτωση τα 28.000 ευρώ.
Οι επιδοτούμενες παρεμβάσεις
Οι παρεμβάσεις για εξοικονόμηση ενέργειας στις κατοικίες χωρίζονται σε πέντε κατηγορίες. Θα επιδοτηθούν κουφώματα, σκίαση, αερισμός, θερμομόνωση, ζεστό νερό χρήσης, συστήματα θέρμανσης και ψύξης και «έξυπνα» συστήματα διαχείρισης της ενέργειας. Ειδικότερα:
1. Κουφώματα / συστήματα σκίασης / αερισμός
Πλαίσια αλουμινίου, ξύλου ή PVC με υαλοπίνακα για παράθυρο και εξωστόθυρα
Μόνον υαλοπίνακες (χωρίς αντικατάσταση πλαισίου για περιπτώσεις διατηρητέων και κτιρίων εντός παραδοσιακών οικισμών)
Εξωτερικό προστατευτικό φύλλο (σύστημα κουτί-ρολό ή εξώφυλλο)
Λοιπά σταθερά ή κινητά συστήματα σκίασης
Συστήματα μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας
2. Θερμομόνωση
Θερμομόνωση δώματος εξωτερικά
Θερμομόνωση στέγης ή οριζόντιας οροφής κάτω από μη θερμομονωμένη στέγη
Θερμομόνωση εξωτερικής τοιχοποιίας, φέροντος οργανισμού, δαπέδου επί εδάφους επί πιλοτής, ή μη θερμαινόμενου χώρου, με επικάλυψη με συνθετικό επίχρισμα
Θερμομόνωση εξωτερικής τοιχοποιίας, φέροντος οργανισμού, δαπέδου επί πιλοτής, ή μη θερμαινόμενου χώρου, με επικάλυψη με ελαφρά πετάσματα
3. Συστήματα παροχής ζεστού νερού χρήσης
Ηλιακό θερμοσιφωνικό σύστημα συλλέκτη – ταμιευτήρα αποθήκευσης ΖΝΧ
Ηλιoθερμικό σύστημα συλλέκτη – ταμιευτήρα αποθήκευσης ΖΝΧ βεβιασμένης κυκλοφορίας
Ηλιoθερμικό σύστημα παροχής ΖΝΧ και υποβοήθησης θέρμανσης χώρου
Αντλία θερμότητας
4. Συστήματα θέρμανσης/ψύξης
Διατάξεις αυτομάτου ελέγχου λειτουργίας συστήματος θέρμανσης
Σύστημα καυστήρα – λέβητα φυσικού αερίου / υγραερίου
Σύστημα Α/Θ (θέρμανσης – ψύξης / ελάχιστη απαίτηση ενεργειακής σήμανσης στους 55 oC)
Σύστημα γεωθερμικής αντλίας θερμότητας
Σύστημα συμπαραγωγής Φ.Α. (ΣΗΘΥΑ)
Σύστημα λέβητα βιομάζας (πέλετ ξύλου)
Αντλίες θερμότητας αέρα, για θέρμανση/ψύξη χώρου
Συστήματα μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας
5. Λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης
Συσκευές διαχείρισης ενέργειας (smart home)
Αναβάθμιση φωτισμού (μόνο για πολυκατοικία)
