«ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΙ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΘΕΣΗ ΨΗΦΟΥ ΣΤΙΣ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ»-ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΑΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΥ ΘΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙ ΤΟ ΜΑΚΕΛΕΙΟ ΣΕ ΛΙΓΕΣ ΗΜΕΡΕΣ- ΤΙ ΘΑ ΚΡΙΝΕΙ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

Επιπτώσεις απρόβλεπτων γεγονότων στην πρόθεση ψήφου

Επαμεινώνδας Ε. Πανάς

συντ. Καθηγητής

τ. Πρόεδρος Τμήματος Στατιστικής

Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Οι προβλέψεις ορισμένων σημαντικών γεγονότων πάντα προσελκύουν το ευρύτερο ενδιαφέρον. Όμως, χαρακτηριστικό γνώρισμα των προβλέψεων ενός γεγονότος είναι η απόκλιση από την εμφάνιση του γεγονότος. Όσο πιο μικρή είναι η απόκλιση (με διάφορα κριτήρια) τόσο πιο επιτυχημένη θεωρείται η πρόβλεψη. Υπάρχουν τομείς, όπως είναι η Μετεωρολογία, όπου υπάρχει αδυναμία απολύτως σωστής πρόβλεψης, όμως και εκεί η επιστήμη έχει σημειώσει αρκετή πρόοδο.

Ένα γεγονός που επίσης διέφυγε, για κάποιους λόγους, από τις προβλέψεις είναι η σημερινή οικονομική κρίση. Υπήρχαν γεγονότα-μηνύματα, αλλά δυστυχώς δε δόθηκε σε αυτά η αναγκαία σημασία. ‘Έτσι, η χώρα μας δεν μπόρεσε να θωρακιστεί κατάλληλα για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση και την ύφεση που ακολούθησε.

Χωρίς να θέλουμε να «ευλογήσουμε τα γένια μας», η δημοσκόπηση που είχαμε παρουσιάσει, πολύ πριν από τις εθνικές εκλογές του Μαΐου 2012, πέτυχε σε πολύ μεγάλο βαθμό τα πραγματικά αποτελέσματα των εκλογών.

Γενικά, οι δημοσκοπήσεις είναι αναγκαίες για να ερμηνεύσουν αρκετές καταστάσεις, εφόσον αυτές διεξάγονται σε ένα επιστημονικό πλαίσιο και δε γίνονται μόνο για τη διερεύνηση της πρόθεσης ψήφου. Όσον αφορά γενικά στις δημοσκοπήσεις δεν πρέπει να αγνοούνται τρία βασικά σημεία:

α) ότι αυτές απεικονίζουν μία στιγμιαία κατάσταση

β) ότι είναι αδύνατο να γίνουν τέλειες και ακριβείς εκτιμήσεις – “προβλέψεις”

γ) ότι ενώ είναι εφικτή η εκτίμηση της σημερινής κατάστασης, μέσω της πρόθεσης ψήφου, δυστυχώς δεν υπάρχει κάποια θεωρία ή κάποιος κανόνας που να διευκρινίζει πώς κάποια αλλαγή πολιτικής ή ένα μη προβλέψιμο γεγονός θα επηρεάσει ακριβώς την προηγούμενη εκτίμηση-πρόβλεψη.

Ειδικά για την περίπτωση (γ), πρέπει να τονιστεί ότι κάθε απρόβλεπτο γεγονός έχει οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις, οι οποίες είναι τις περισσότερες φορές ασύμμετρες. Κάθε γεγονός αυτής της μορφής δημιουργεί νέους παίκτες στην πολιτική αρένα και συνακόλουθα νέους νικητές και ηττημένους.

Η σημερινή οικονομική κατάσταση, αλλά συγχρόνως και η εμφάνιση στην πολιτική σκηνή του τόπου δύο «νέων» κομμάτων, όπως είναι το «Ποτάμι» και το «Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών», προκάλεσε μία ακολουθία γεγονότων που πιστεύουμε ότι θα επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την πολιτική διάθεση των πολιτών.

Όσον αφορά στην οικονομική κατάσταση, αυτή προκαλεί

αλλαγές στα ζωικά ένστικτα

ή πνεύματα

(εμπιστοσύνη, προσδοκίες) των πολιτών

Οι πολίτες-καταναλωτές που έχουν συγχρόνως και την ιδιότητα του ψηφοφόρου, αλλάζουν συμπεριφορές ανταποκρινόμενες στα πραγματικά οικονομικά γεγονότα και αυτό επηρεάζει και τα αποτελέσματα των εκλογών.

Στη δεύτερη περίπτωση, η ίδρυση νέων κομμάτων, όπως είναι το νεοεμφανιζόμενο κόμμα του Γεώργιου Παπανδρέου «Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών» και το «Ποτάμι» του Σταύρου Θεοδωράκη, που ήδη δοκιμάστηκε στις Ευρωεκλογές, αναμένεται ότι μπορεί να έχει επιπτώσεις στα συναισθήματα των πολιτών.

Τελικά, μετά τη δημιουργία του νέου κόμματος του Γ. Παπανδρέου, την αποτυχία εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας, την πρόωρη προσφυγή σε εκλογές και το γενικό φοβικό κλίμα, αναμένεται ότι θα δημιουργηθεί μια ακολουθία γεγονότων που θα αλλάξουν ασφαλώς τα ποσοστά της πρόθεσης που εμφανίζουν οι δημοσκοπήσεις πριν από την εμφάνιση αυτών των γεγονότων.

Το πολιτικό σύστημα στέλνει συνεχώς πολλαπλά μηνύματα στους ψηφοφόρους. Αυτά τα μηνύματα φτάνουν στους ψηφοφόρους με τα κοινωνικά δίκτυα, τα ΜΜΕ, το διαδίκτυο και άλλους τρόπους.

Όλες αυτές οι νέες καταστάσεις επηρεάζουν τη διάθεση των ψηφοφόρων και ενδεχομένως διαφοροποιούν θετικά ή αρνητικά την πρόθεσή τους διαμορφώνοντας μία νέα εικόνα του εκλογικού σώματος.

Φυσικά, αυτή η εικόνα αναμένεται να αποτυπωθεί στις σύγχρονες δημοσκοπήσεις, οι οποίες είναι πιθανόν να εμφανίσουν διαφοροποιήσεις σε σχέση με άλλες προηγούμενες χρονικά δημοσκοπήσεις.

Ειδικότερα, για τις εθνικές εκλογές της 25ης Ιανουαρίου οι δημοσκοπήσεις ουσιαστικά αρχίζουν από την 5η Ιανουαρίου και ύστερα.

Περιμένουμε λοιπόν με ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε αν όλα αυτά τα νέα γεγονότα που προηγήθηκαν θα αλλάξουν σημαντικά την πρόθεση ψήφου για τις επερχόμενες εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, όπως επίσης σε ποιο βαθμό θα μπορέσουν να «προβλέψουν» αυτό το γεγονός οι δημοσκοπήσεις που θα δουν αυτό το χρονικό διάστημα το φως της δημοσιότητας.