Άξιο τέκνο της Πατρίδας: Ο Διγενής της Κύπρου, Γεώργιος Γρίβας 1898 – 27 Ιανουαρίου 1974

Ο Γεώργιος Γρίβας καταγόταν από το Τρίκωμο της Αμμοχώστου αλλά γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 6 Ιουνίου 1898. Ήταν το έκτο από τα οκτώ παιδιά του Θεοδώρου Γρίβα και της Καλομοίρας Χατζημιχαήλ από τη Λευκωσία. Το 1916, ήρθε στην Ελλάδα, όπου πέρασε στη Σχολή Ευελπίδων, απ’ όπου αποφοίτησε ως ανθυπολοχαγός στις 27 Ιουλίου 1919.

Από το Νοέμβριο του 1919, συμμετείχε στην Μικρασιατική εκστρατεία, από τη Σμύρνη μέχρι το Σαγγάριο. Για την ανδρεία που επέδειξε στις επιχειρήσεις παρασημοφορήθηκε με το Χρυσό Αριστείο Ανδρείας και το Μεγαλόσταυρο του Γεωργίου Α΄ ενώ προήχθη σε υπολοχαγό στις 13 Αυγούστου 1922.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου, έφτασε μέχρι το βαθμό του ταγματάρχου ενώ τελειοποίησε τις στρατιωτικές του σπουδές φοιτώντας στη Σχολή Εφαρμογής Πεζικού των Βερσαλλιών, στη Σχολή Βολής Chalai-SurMarne και στις Ανώτερες Σχολές Πολέμου της Ελλάδας και της Γαλλίας. Το 1938 νυμφεύθηκε την Βασιλική Ντέκα.

Συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, ως διοικητής της ΙΙ Μεραρχίας. Μετά την γερμανική προέλαση, ο Γρίβας ίδρυσε την αντιστασιακή οργάνωση «Χ», η οποία στην διάρκεια της κατοχής επεδόθη στην συλλογή πληροφοριών, την κατασκοπεία, την αναγραφή συνθημάτων και την φυγάδευση Ελλήνων προς την Μέση Ανατολή. Μετά την κατοχή, ο Γρίβας, με την οργάνωσή του, συμμετείχε στην μάχη του Θησείου κατά των συμμοριτών, τους οποίους νίκησε και έτσι απετράπη η μετατροπή της Ελλάδος σε κομμουνιστικό κράτος.

Το 1951, ο Γρίβας, όντας μέλος μυστικής οργάνωσης με πρωτεργάτες τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο Γ΄, και μερικούς άλλους, επισκέπτεται την Κύπρο και μελετά επί τόπου την όλη κατάσταση. Στις 7 Μαρτίου 1953, έδωσε τον όρκο για αγώνα απελευθερώσεως της Κύπρου μαζί με άλλα στελέχη της μυστικής οργάνωσης στην Αθήνα. Στις 10 Νοεμβρίου 1954, κατέφθασε στην Κύπρο με το ιστιοφόρο «Σειρήν», το οποίο και μετέφερε τον πρώτο οπλισμό της μυστικής οργάνωσης. Ο Γρίβας την ονομάτισε «Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών» (Ε.Ο.Κ.Α.) ενώ ο ίδιος υιοθέτησε για τον εαυτό του το ψευδώνυμο «Διγενής» και με αυτό υπέγραψε την πρώτη επαναστατική του προκήρυξη που κυκλοφόρησε την 1η Απριλίου 1955. Αρχικά, ο Γρίβας κατηύθυνε τον αγώνα από αρχηγείο που εγκατέστησε σε σπίτι στη Λευκωσία αλλά, πολύ συχνά, για λόγους ασφάλειας, μετακινείτο και διέμενε σε διαφορετικά σπίτια. Διέθετε πάντα ένα προσεκτικώς διαλεγμένο και έμπιστο επιτελείο, που απεδείχθη ικανότατο σε πολλές περιπτώσεις διεξαγωγής μαχών και ανάγκης ταχείας διαφυγής από τον κλοιό Άγγλων στρατιωτών.

Μετά την υπογραφή των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, ο Γρίβας αναγκάστηκε να φύγει από την Κύπρο. Στις 17 Μαρτίου 1959, έφτασε στην Αθήνα όπου ενώπιον πλήθους επισήμων και λαού, ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Θεόκλητος τον στεφάνωσε με χρυσό στεφάνι ενώ την επομένη μέρα η Βουλή των Ελλήνων «Κηρύσσει τον ένδοξον και ηρωικόν αξιωματικόν του Ελληνικού στρατού, Γεώργιον Γρίβα (Διγενή), ΑΞΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ». Επίσης του απονεμήθηκε ο βαθμός του στρατηγού εν αποστρατεία. Τον Ιούνιο του 1964, μετά τις δικοινοτικές διαταραχές στην Κύπρο, επέστρεψε στο νησί, όπου έγινε επικεφαλής 5.000 στρατιωτών αναλαμβάνοντας την αρχηγία των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και στη συνέχεια, δημιούργησε και ηγήθηκε της Εθνικής Φρουράς (Ε.Φ.) με τη διστακτική συναίνεση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου και Προέδρου της Κύπρου Μακαρίου.

(Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Θεόκλητος στεφανώνει τον Γεώργιο Γρίβα με χρυσό στεφάνι – Πηγή: Ίδρυμα Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή)

Στις 14 και 15 Νοεμβρίου 1967, ο Γρίβας, κατ’ εντολήν της Κυπριακής Κυβερνήσεως παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του1, διηύθυνε τις επιχειρήσεις εναντίον Τουρκοκυπρίων στην περιοχή Κοφίνου-Αγίων Θεοδώρων, κάνοντας το λάθος να μην τις αναθέσει σε κατώτερο αξιωματικό2. Στην πραγματικότητα, η κρίση της Κοφίνου ήταν τεχνητή. Είχε συμφωνηθεί να γίνει ύστερα από συνεννόηση ανάμεσα στον Μακάριο, στον Καραμανλή και στον τότε βασιλιά των Ελλήνων Κωνσταντίνο, μέσω του Υπουργού Εθνικής Αμύνης και Αντιπροέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης, στρατηγού Γρηγορίου Σπαντιδάκη και εν αγνοία της τελευταίας, προκειμένου να φέρουν Ελλάδα και Τουρκία στα πρόθυρα του πολέμου κι έτσι να ανατραπεί το στρατιωτικό καθεστώς της 21ης Απριλίου στην Ελλάδα3.

Η τεχνητή κρίση της Κοφίνου, φυσικά, είχε ως επακόλουθο την πρόκληση αντιδράσεως των Τούρκων, οι οποίοι ζήτησαν την ανάκληση της Ελληνικής μεραρχίας και του Στρατηγού Γρίβα από την Κύπρο. Ο τελευταίος επέστρεψε στην Αθήνα, κατόπιν αποφάσεως του Βασιλέως. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, καθ’ υπόδειξιν του Υπουργού Εξωτερικών Παναγιώτη Πιπινέλη και υπό τον φόβο πιθανής πολεμικής σύγκρουσης με την Τουρκία, αποφάσισε να ανακαλέσει την μεραρχία από την Κύπρο4. Οι Απριλιανοί, αν και στην αρχή αρνήθηκαν, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν καθώς η Ελλάδα ήταν εντελώς ανέτοιμη για γενικό πόλεμο, από πλευράς άμυνας5.

Ο Γρίβας, μόλις επέστρεψε στην Αθήνα, ετέθη από το στρατιωτικό καθεστώς της Ελλάδος υπό παρακολούθηση και περιορισμό στο σπίτι του στο Χαλάνδρι.

Το 1971, αντιλαμβανόμενος ύποπτες- ανθελληνικές κινήσεις του Μακαρίου και φοβούμενος μελλοντικής αρνητικής εκβάσεως της υποθέσεως της ενώσεως της νήσου με την Ελλάδα, πήγε κρυφά στην Κύπρο. Η ενέργεια αυτή, έγινε εν αγνοία του καθεστώτος της Ελλάδας αλλά εν γνώσει του Μακαρίου, του εν Ρώμη ευρισκόμενου βασιλιά Κωνσταντίνου και του αυτοεξορίστου στο Παρίσι Κωνσταντίνου Καραμανλή, τους οποίους ο ίδιος ενημέρωσε6, προφανώς αποκρύπτοντάς τους, τους κύριους σκοπούς της κίνησής του αυτής. Εκεί ίδρυσε την Ε.Ο.Κ.Α. Β΄ με σκοπό να αγωνιστεί υπέρ της ενώσεως και όχι της αυτονομίας της νήσου, την οποία εμφανώς πλέον υποστήριζε ο Μακάριος. Εξ’ αιτίας της έκρυθμης κατάστασης που δημιουργήθηκε, η Κύπρος περιήλθε στη δίνη εμφύλιας διαμάχης με πράξεις βίας και αντιβίας (κυρίως βασανιστηρίων από την παρακρατική οργάνωση «Εφεδρικό» του Μακαρίου)7 και με αμοιβαίες ανατινάξεις Αστυνομικών Σταθμών και αυτοκινήτων.

Στις 27 Ιανουαρίου 1974, ο Γρίβας, εξαντλημένος και απογοητευμένος, απεβίωσε από ανακοπή καρδιάς. Μετά από οκτώ μήνες οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Κύπρο.

Ως ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτόν τον μεγάλο Έλληνα Ήρωα παρατίθεται αυτό το ποίημα:

Ο Διγενής της Κύπρου, Γεώργιος Γρίβας

Γρίβα, θρέμμα της Κύπρου,

εθνικών αγώνων μαχητή,

Ήρωα, εθνάρχη της νήσου,

της ένδοξης Πατρίδος Διγενή8.

***

Πρώτη του Απρίλη μέρα,

αγώνα ξεκίνησες τρανό,

στα χώματα τα ματωμένα,

ενάντια στον ξένο το ζυγό.

***

Έπος έγραψες με αίμα

-ηρώων πρώτε, Διγενή-

με σκοπό του αγώνος έναν:

Η Κύπρος μ’ Ελλάδα να ενωθεί!

***

Λέων της Κύπρου, Γρίβα,

φόβος των εχθρών.

Σάπφειρος συ για την Πατρίδα,

παιάνων άξιε και τιμών.

***

Πλήγμα επέφερες μέγα,

στον Άγγλο κατακτητή.

Μα τη νίκη σου κάποιοι κλέψαν,

των ξένων δούλοι πιστοί.

***

Εσύ πια δεν ζούσες,

όταν εισέβαλαν οι Αγαρηνοί,

στην Κύπρο, που πάντα τιμούσες

-σαν άλλον9, δεν το ‘χες ευχηθεί!-

***

Σήμερα, όπως και τότε,

τ’ όνομά σου δυσφημούν,

κάποιοι σαν άλλοι προδότες,

τη φήμη σου να σβήσουν προσπαθούν.

***

Όμως… η ιστορία δεν αλλάζει,

μον’ διηγώντας τούτα στενάζει…