Έκθεση-καταπέλτης για ακτινοβολία στα παιδιά (ΕΓΓΡΑΦΟ)

Μόλις ένα 24ωρο πριν την εκπνοή της θητείας της ως Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, η κ. Λήδα Κουρσουμπά απέστειλε μια πολυσέλιδη έκθεση που είναι καταπέλτης για τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες όσον αφορά την καθημερινή και αδιάκοπη έκθεση των παιδιών σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπεται, μεταξύ άλλων, από κινητά τηλέφωνα, Wi-Fi routers, κεραίες, πομπούς, tablets, laptops κ.λπ.

Συγκεκριμένα, η κ. Κουρσουμπά καταγγέλλει στην έκθεσή της, την οποία απέστειλε στις 6/9/2019 στους υπουργούς Εργασίας, Μεταφορών και Υγείας, την αποτυχία του κράτους να εμπεδώσει στους πολίτες το αίσθημα της ασφάλειας, με αποτέλεσμα, όπως υποδεικνύει, δικαιολογημένα γονείς ανήλικων παιδιών να νιώθουν εκτεθειμένοι σε κινδύνους που απειλούν την υγεία των παιδιών τους. Η εν λόγω έκθεση κοινοποιήθηκε και σε τρεις Επιτροπές της Βουλής –Περιβάλλοντος, Εργασίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων– για σκοπούς κοινοβουλευτικού ελέγχου.

Η κ. Κουρσουμπά έθεσε κάτω από το μικροσκόπιό της την πολιτική που ακολουθεί το κράτος επί του θέματος καθώς και τις διοικητικές πρακτικές που εφαρμόζονται, μετά από παράπονα που δέχθηκε από γονείς και άλλους πολίτες που αφορούσαν, αφενός, την έκθεσή τους σε τεχνητές πηγές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και, αφετέρου, τις επιπτώσεις που η συγκεκριμένη ακτινοβολία ενδεχομένως να επιφέρει κυρίως στην υγεία των παιδιών τους. Ερευνώντας το θέμα, η κ. Κουρσουμπά κατέληξε, μεταξύ άλλων, στις εξής διαπιστώσεις και εισηγήσεις:

1. Φαίνεται ότι εδώ και χρόνια, το Κράτος απέτυχε να εμπεδώσει στους πολίτες το αίσθημα της ασφάλειας ως προς τις επιπτώσεις της ραγδαία εξελισσόμενης τεχνολογίας που βασίζεται στη χρήση ηλεκτρομαγνητικής/μη ιονίζουσας ακτινοβολίας. Οι πολίτες και ειδικότερα γονείς ανήλικων παιδιών νιώθουν εκτεθειμένοι σε κινδύνους που απειλούν την υγεία και, παράλληλα, εκφράζουν αισθήματα αγανάκτησης για την ελλιπή πληροφόρηση που θεωρούν ότι τους παρέχεται, καθώς και για την ανεπαρκή εφαρμογή μέτρων προστασίας και πρόληψης. Οι ανησυχίες μεγάλης μερίδας πολιτών δεν φαίνεται να κατευνάστηκαν, ούτε έχουν δοθεί μέχρι σήμερα ικανοποιητικές απαντήσεις ή και διαβεβαιώσεις που να τεκμηριώνουν επιστημονικά τα επίπεδα ασφάλειας της εν λόγω τεχνολογίας. Ως εκ τούτου, οι πολίτες συχνά προσφεύγουν σε διαδικτυακές πηγές πληροφόρησης, οι οποίες διαφημίζουν προϊόντα και μέσα ηλεκτρομαγνητικής θωράκισης κυρίως για οικιακή χρήση, με σημαντικό κόστος για τους πολίτες και αμφισβητούμενης αξιοπιστίας.
2. Οι προδιαγραφές της ευρωπαϊκής σύστασης (1999/519/ΕΚ), ενώ φαίνεται να εφαρμόζονται από το Κράτος, εντούτοις αποτελεί γεγονός ότι αυτές υιοθετήθηκαν στη βάση της επιστημονικής και τεχνολογικής γνώσης που υφίστατο το 1999. Με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, επιβάλλεται ο επανακαθορισμός των εθνικών ορίων υπό το φως νέων δεδομένων και, όπου κρίνεται αναγκαίο, να εφαρμόζονται εξειδικευμένα μέτρα για ασφάλεια και προστασία ειδικότερα των παιδιών και των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού από τους κινδύνους της μη ιονίζουσας ακτινοβολίας.
3. Αναφορικά με την εγκατάσταση κεραιών κινητής τηλεφωνίας, από τις απαντήσεις των αρμόδιων Αρχών φαίνεται να καταβάλλονται προσπάθειες για απλοποίηση ή και επίσπευση των διαδικασιών εξασφάλισης πολεοδομικής άδειας και άδειας οικοδομής. Εντούτοις, η έμφαση δεν θα έπρεπε να δίνεται στην εφαρμογή ομοιόμορφης ή ισοπεδωτικής πολιτικής ως προς τον χειρισμό αιτήσεων, αλλά μάλλον στον καθορισμό περιοχών προτεραιότητας ή ευαίσθητων περιοχών όπου επιβάλλεται να εφαρμόζονται αυξημένα μέτρα ή και περιορισμοί σε σχέση με την ένταση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων.
4. Δεδομένου ότι το υπό μελέτη ζήτημα αφορά την ανθρώπινη υγεία, πρέπει να υπάρξει ένας ξεκάθαρος εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός, ο οποίος να αναθεωρεί σε τακτική βάση την υφιστάμενη κατάσταση και να προτείνει διορθωτικά ή και προληπτικά μέτρα, δεδομένης της ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας και της σωρείας ερευνητικών και επιστημονικών στοιχείων που συλλέγονται.
5. Για την επίτευξη των επιδιωκόμενων υψηλών επιπέδων ασφάλειας πρέπει να καταρτιστεί ένα συμβούλιο εμπειρογνωμόνων με σκοπό την έγκυρη αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου, την αξιόπιστη ερμηνεία των ερευνητικών και επιδημιολογικών στοιχείων, την υπεύθυνη και συνεχή ενημέρωση των πολιτών, την ενίσχυση της έρευνας – τεκμηρίωσης – εκπαίδευσης και την εφαρμογή πολιτικών πρόληψης, παρέμβασης και έγκαιρης διάγνωσης των περιβαλλοντικών κινδύνων που απειλούν την υγεία. Το συμβούλιο πρέπει να είναι σε θέση να διαμορφώνει τη σχετική νομοθεσία, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συμμόρφωση με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα ασφάλειας και προστασίας από μη ιονίζουσες ακτινοβολίες.
6. Επιβάλλεται να γίνουν εξειδικευμένες μελέτες εκεί και όπου υπάρχουν έντονες ανησυχητικές ενδείξεις και επιστημονική αβεβαιότητα ώστε να προωθηθούν τα αναγκαία μέτρα συνυπολογίζοντας την αρχή της προφύλαξης. Επιπλέον, σε κάθε απόφαση με την οποία επηρεάζονται παιδιά πρέπει να αξιολογείται σωστά το συμφέρον τους, συνυπολογίζοντας τις πιθανές συνέπειες που θα προκαλέσει στα παιδιά οποιαδήποτε απόφαση ή πολιτική.