Ο Υπουργός Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) με έδρα την Τρίπολη, Μοχάμεντ Σιάλα, δήλωσε την Τετάρτη ότι η Λιβύη και η Τουρκία έχουν υπογράψει συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο Θάλασσα. Ωστόσο, οι δύο χώρες δεν έχουν κοινά θαλάσσια σύνορα που να τις συνδέουν άμεσα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, με αποτέλεσμα η παράνομη συμφωνία να απειλεί τη σταθερότητα ολόκληρης της Μεσογείου. Η Αθήνας αντέδρασε άμεσα με σκληρή ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ, αλλά και προσωπική θέση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια.
Η δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Τρίπολης (GNA), του Μοχάμεντ Σιάλα, είναι πανομοιότυπα με αυτά που έγραψε ο Τούρκος ναύαρχος Cihat Yayci στο αμφιλεγόμενο βιβλίο του, γεγονός που αποδεικνύει τις «βρώμικες» συμφωνία μεταξύ Άγκυρας και Τρίπολης. Το εν λόγω βιβλίο, γραμμένο στα τουρκικά, δηλώνει ότι η Λιβύη έχει ναυτιλιακά σύνορα με την Τουρκία στη Μεσόγειο Θάλασσα βασισμένη στις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας οι οποίες ορίζονται σύμφωνα με μια μονομερή ερμηνεία του άρθρου 74 του Δικαίου της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών που υπεγράφη στη Τζαμάικα το 1982. Με αυτή τη μονομερή ερμηνεία του Δικαίου της Θάλασσας, η Τουρκία σκοπεύει να ελέγξει τα τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, η αξία των οποίων αγγίζει τα 3 τρισεκατομμύρια αμερικανικά δολάρια.
Σχολιάζοντας την ομιλία του Σιάλα στο κανάλι της Λιβύης Αλ-Αχαρ, ο Λίβυος ερευνητής και νομικός εμπειρογνώμονας Τζαμάλ Σαλούφ δήλωσε στο Al Marsad ότι η συμφωνία αυτή είναι μια σαφής αναγνώριση της τουρκικής Κύπρου, τονίζοντας ότι αυτό το βήμα θα ωθήσει τη Λιβύη σε έναν proxy war με την Ελλάδα.
Ο Σαλούφ εξήγησε ότι η συμφωνία αυτή είναι μια απόπειρα της Τουρκίας να εμποδίσει την κατανομή των φυσικών αερίων τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου με την Αίγυπτο. Προσθέτει ότι απειλεί επίσης τα συμφέροντα της Ιταλίας και της Μάλτας, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια δικαστική διαμάχη που μπορεί να κλιμακωθεί σε μια πλήρη στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ αυτών των μεσογειακών χωρών. Δήλωσε ότι ο επικεφαλής του GNA της Τρίπολης, Fayez al-Sarraj, έχει εμπλέξει αποτελεσματικά τη Λιβύη στα συνεχιζόμενα μεσογειακά προβλήματα θαλάσσιας οριοθέτησης.
Ο Σαλούφ πρότεινε να δημιουργηθεί αμέσως μια αρμόδια νομική ομάδα για να μελετηθεί η πιθανότητα να διασωθεί η Λιβύη από οποιαδήποτε ευθύνη σχετικά με την υπογραφή της παράνομης συμφωνίας από τον Fayez al-Sarraj. Ζήτησε να κηρύξει το Sarraj και την κυβέρνησή του ανίκανες και να τους εμποδίσει να εκπροσωπήσουν τη Λιβύη και να υπογράψουν οποιεσδήποτε διεθνείς συμφωνίες. Συνέχισε τονίζοντας ότι ο GNA είχε σπαταλήσει δημόσιους πόρους του λαού της Λιβύης σε παρόμοιες παρορμητικές κινήσεις που πιθανόν είχαν σοβαρές επιπτώσεις στη Λιβύη και στην περιοχή.
Άμεση αντεπίθεση Χαφτάρ στις πετρελαιοπηγές της Λιβύης
Οι δυνάμεις που εδρεύουν στην Ανατολική Λιβύη δήλωσαν ότι είχαν ξεκινήσει αεροπορικές επιδρομές κοντά στις πετρελαιοπηγές στα νοτιοδυτικά της χώρας νωρίς την Πέμπτη. Μετά από σκληρές μάχες στην περιοχή διακόπηκε η λειτουργία σε μία από τις δύο μεγαλύτερες πετρελαιοπηγές, σύμφωνα με το Reuters.
Ο εθνικός στρατός της Λιβύης (LNA) της ανατολικής πρωτεύουσας δήλωσε την Τετάρτη ότι είχε οδηγήσει στη διακοπή παραγωγής του στόχου El Feel, ο οποίος βγάζει 70.000 βαρέλια ανά ημέρα.
Οι εν λόγω μάχες αναζωπυρώνουν τη σύγκρουση για τον έλεγχο των μεγάλων πετρελαιοπηγών στη νοτιοδυτική Λιβύη μεταξύ ανταγωνιστικών στρατιωτικών συμμαχιών που μάχονται επίσης στα περίχωρα της πρωτεύουσας Τρίπολη.
Την Πέμπτη, ελικόπτερα Mi-35 στόχευσαν στρατιωτικές δυνάμεις που προετοιμάζονταν να επιτεθούν στην πετρελαιοπηγή Sharara, τη μεγαλύτερη της Λιβύης, αποκάλυψε ένας στρατιωτικός αξιωματούχος του LNA.
Υπενθυμίζουμε πως άμεση ήταν η παρέμβαση του Λίβυου στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ηγέτη του επαναστατικού LNA που προελαύνει προς την Τρίπολη. Η παρέμβαση του στρατηγού Χαφτάρ “σώζει” προσωρινά την Ελλάδα μετά την χθεσινή συμφωνία κατανόησης (memoranda of understanding) για τα “θαλάσσια σύνορα” Τουρκίας και Λιβύης, τα οποία θέλουν να “σβήσουν” από τον χάρτη περιοχές των Δωδεκανήσων και της Κρήτης καταπατώντας ένα κατάλογο νόμων τους διεθνούς δικαίου, το οποίο δεν απασχολεί βέβαια την Άγκυρα.
Ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Προηγμένων Μελετών της Λιβύης, Δρ Aref Ali Nayed, ο οποίος είναι αξιωματούχος του Χαφτάρ, απέστειλε σήμερα Πέμπτη επείγουσα επιστολή προς τον ειδικό απεσταλμένο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη Δρ Ghassan Salame, σχετικά με την υπογραφή συμφωνιών και μνημονίων της Τρίπολης με την Δημοκρατία της Τουρκίας.
Η τριμερής σύνοδος κορυφής μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου
Ο GNA με έδρα την Τρίπολη αγνόησε επίσης τη συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ των ηγετών της Αιγύπτου, της Ελλάδας και της Κύπρου για την εξερεύνηση του φυσικού αερίου στις θαλάσσιες οικονομικές ζώνες στις 10 Οκτωβρίου 2018 στην τριμερή σύνοδο κορυφής στην Ελούντα της Κρήτης, στις συνομιλίες μεταξύ των ηγετών των τριών εθνών. Ο Πρόεδρος της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου Abdel Fattah al-Sisi δήλωσε ότι τα κόμματα της τριμερούς συνόδου κορυφής εργάστηκαν μέσω μηχανισμού συνεργασίας που επιδιώκει την καλύτερη δυνατή χρήση των πόρων, ιδίως στον τομέα της ενέργειας και της ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας, δήλωσε ότι η Κρήτη σύντομα θα αποτελέσει το κέντρο διανομής φυσικού αερίου στην περιοχή της Μεσογείου. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, μίλησε επίσης για την επίτευξη ηλεκτρικής σύνδεσης με την Αίγυπτο μέσω της Μεσογείου. Οι αρχηγοί των κρατών της Αιγύπτου και της Κύπρου και ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισαν τη σημασία του σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της θαλάσσιας δικαιοδοσίας κάθε κράτους και το δικαίωμά του να διερευνήσει φυσικούς πόρους στις θαλάσσιες ζώνες του σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Ενώ μια νέα κρίση αναδύεται στη Μεσόγειο Θάλασσα και προκαλεί πολλά ερωτήματα, προέκυψαν τοπικές και περιφερειακές εκκλήσεις από τις αραβικές και αφρικανικές χώρες για να παγώσουν τη συμμετοχή της κυβέρνησης της Τρίπολης τόσο στον Αραβικό Σύνδεσμο όσο και στην Αφρικανική Ένωση.
Τα σχόλια του Λίβυου εμπειρογνώμονα, ακολουθούν το δημοσίευμα του Reuters, το οποίο αναφέρεται σε πιθανές συγκρούσεις στην Ανατολική μεσόγειο λόγω της Συμφωνίας Άγκυρας και Τρίπολης.
Σύμφωνα με το Reuters, η συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και τη Λιβύη μπορεί να περιπλέξει περαιτέρω διενέξεις σχετικά με την εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων στην ανατολική Μεσόγειο. Το Reuters σημειώνει πως η διένεξη αντιπαραθέτει την Τουρκία με διάφορες χώρες της ανατολικής Μεσογείου που έχουν συμφωνήσει στην οριοθέτηση των θαλάσσιων και των οικονομικών ζωνών τους με την Ελλάδα και την Κύπρο, με αποτέλεσμα η Άγκυρα να αναζητεί συμμάχους στην περιοχή.
Με τη στρατηγική – αν και παράνομη – κίνηση της Άγκυρας στη Λιβύη, η ένταση στη περιοχή της Μεσογείου ανεβαίνει στα ύψη. Επίσημα στην κρίση εμπλέκεται πλέον και η Λιβύη, ενώ οι αναφορές σε μια γενικευμένη στρατιωτική αντιπαράθεση όχι μόνο πληθαίνουν, αλλά είναι και πιο ρεαλιστικές από ποτέ.
