Με αμείωτη ένταση συνεχίζεται η εκκένωση του Nagorno – Karabakh καθώς περίπου 85.000 Αρμένιοι έχουν εγκαταλείψει την περιοχή για την Αρμενία.
Σημειώνεται πως ο πληθυσμός του Karabakh εκτιμάται σε περίπου 120.000 κατοίκους.
Εκτιμάται πως μέσα στα επόμενα 24ωρα και οι υπόλοιποι κάτοικοι θα έχουν εγκαταλείψει τον θύλακα που αν και βρίσκεται και αναγνωρίζεται ως έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, οι Αρμένιοι τα θεωρούσαν πατρογονικά εδάφη.
Η μαζική έξοδος άρχισε μετά τον πόλεμο των 24 ωρών της 19ης Σεπτεμβρίου, όταν και οι Αζέροι πέτυχαν μια ακόμα μεγάλη στρατιωτική νίκη, αναγκάζοντας τις αυτονομιστικές αρχές να συμφωνήσουν στην παράδοση των όπλων και στη διάλυση των ένοπλων τμημάτων τους.
Από τις στρατιωτικές αυτές επιχειρήσεις που δεν διήρκεσαν ούτε μια ημέρα, αναφέρεται πως σκοτώθηκαν τουλάχιστον 400 μαχητές και στρατιώτες και από τις δύο πλευρές.
Τέλος το Nagorno-Karabakh
Σε μια ιστορική απόφαση προχώρησαν χθες 28/9 οι Αρχές του Nagorno-Karabakh, καθώς σύμφωνα με διάταγμα που υπέγραψε ο πρόεδρος του θύλακα των Αρμενίων, Samvel Shahramanyan από την 1η Ιανουαρίου του 2024 θα παύσει να υφίσταται η «αυτοανακηρυχθείσα αυτόνομη Δημοκρατία» και θα παύσουν όλοι οι «κρατικοί» θεσμοί και οργανισμοί που υπάγονται σε αυτήν.
Στο διάταγμα που υπέγραψε ο Samvel Shahramanyan αναφέρεται πως το Nagorno-Karabakh θα πάψει να υπάρχει από την 1η Ιανουαρίου του 2024.
«Έχοντας ως την προτεραιότητα τη διασφάλιση της φυσικής ασφάλειας και των ζωτικών συμφερόντων του λαού του Karabakh, λαμβάνοντας υπόψη τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μέσω της μεσολάβησης της διοίκησης της ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης με εκπροσώπους της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν για ελεύθερη, εθελοντική και ανεμπόδιστη διέλευση των κατοίκων του Nagorno-Karabakh, συμπεριλαμβανομένου του στρατιωτικού προσωπικού που έχει καταθέσει τα όπλα, και δεδομένου ότι διασφαλίζεται η περιουσία τους στα οχήματά τους κατά μήκος του διαδρόμου του Lachin, και με γνώμονα το άρθρο 93 του Συντάγματος του Nagorno-Karabakh, ελήφθη απόφαση: να διαλυθούν όλοι οι κρατικοί θεσμοί και οι οργανισμοί μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2024 και η Δημοκρατία του Nagorno-Karabakh (Artsakh) να παύσει να υφίσταται» αναφέρει το διάταγμα.
Κατόπιν καλείται ο πληθυσμός του Karabakh, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών εκτός των συνόρων τους, να εξετάσει τους όρους επανένταξης που προτείνει το Αζερμπαϊτζάν καθώς και την προσαρμογή του στις νέες συνθήκες.
Iσορροπία δυνάμεων
Η νίκη του Αζερμπαϊτζάν αλλάζει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή του Νοτίου Καυκάσου, όπου υπάρχει ένα συνονθύλευμα εθνοτήτων που διασταυρώνεται με αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ρωσία, Ηνωμένες Πολιτείες, Τουρκία και Ιράν παλεύουν για την ενίσχυση της επιρροής τους.
Από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Αρμενία βασιζόταν σε μια εταιρική σχέση ασφάλειας με τη Ρωσία, ενώ το Αζερμπαϊτζάν πλησίασε την Τουρκία, με την οποία μοιράζεται γλωσσικούς και πολιτιστικούς δεσμούς.
Η Αρμενία επιδίωξε πρόσφατα στενότερους δεσμούς με τη Δύση ενώ κατηγορεί τη Ρωσία, η οποία διατηρεί ειρηνευτικές δυνάμεις στο Karabakh ότι δεν έκανε τίποτα για να αποτρέψει τη στρατιωτική επιχείρηση των Αζέρων, κατηγορίες που αρνήθηκε κατηγορηματικά η Μόσχα, η οποία πάντως έσπευσε να σημείωσε στον πρωθυπουργό της Αρμενίας πως ο εναγκαλισμός του με τις ΗΠΑ είναι μεγάλο λάθος.
Δύο πόλεμοι
Σημειώνεται πως οι αντιπαραθέσεις Αρμενίων – Αζέρων για την περιοχή του Nagorno-Karabakh ανάγονται ήδη από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, όταν και τα δύο αυτά κράτη ήταν Σοβιετικές Δημοκρατίες.
Το Nagorno-Karabakh είχε αναγνωριστεί από τη Σοβιετική Ένωση ως αυτόνομη περιοχή εντός της Σοβιετικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν.
Ο πρώτος πόλεμος διήρκεσε από το 1988 έως το 1994 με 30.000 νεκρούς και πάνω από ένα εκατομμύριο εκτοπισμένους, κυρίως Αζέρους καθώς οι Αρμένιοι είχαν καταφέρει όχι μόνο να αποκτήσουν τον έλεγχο του Nagorno-Karabakh αλλά και τμημάτων επτά περιοχών γύρω από αυτό.
Η δεύτερη πολεμική αναμέτρηση ήταν το 2020 με 6.500 νεκρούς και με τις συγκρούσεις να διαρκούν 44 ημέρες.
Το Αζερμπαϊτζάν υπήρξε ο μεγάλος νικητής καθώς κατάφερε να αποκτήσει τον έλεγχο και των επτά περιοχών που είχε χάσει στον πρώτο πόλεμο, αλλά και το ένα τρίτο του Nagorno-Karabakh.
Η κατάπαυση πυρός και η τριμερής συμφωνία Ρωσίας – Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν προέβλεπε την παρουσία 2.000 Ρώσων στρατιωτών που είχαν ως στόχο να ελέγχουν το διάδρομο του Lachin που συνδέει τον αρμένικο θύλακα του Karabakh με την Αρμενία.
