Μέχρι πριν από λίγα χρόνια θα ήταν αδιανόητο για έναν εικοσάχρονο Νεοϋορκέζο να μην έχει προφίλ στο Instagram.
Όμως μια συζήτηση που άκουσε πρόσφατα η δημοσιογράφος τεχνολογίας Kate Lindsay στο Mετρό την προβλημάτισε τόσο, που την ώθησε να κάνει μια ολόκληρη έρευνα και να αποφανθεί, σύμφωνα με τον τίτλο ενός νέου άρθρου της στο Atlantic: «Το Instagram τελείωσε».
«Εκείνη έχει Instagram; Ποιος έχει Instagram;» είπε ο ένας εικοσάχρονος στον άλλο, σύμφωνα με τη μαρτυρία της συντάκτριας. «Εγώ δεν το έχω ούτε στο κινητό μου πια» απάντησε ο δεύτερος.
Αν αναρωτιέται κάποιος πώς άρχισε (ή ολοκληρώθηκε, σύμφωνα με το διάλογο των νεαρών Νεοϋορκέζων) η παρακμή του Instagram, αρκεί να κάνει ένα scroll down, για να δει πληρωμένες διαφημίσεις εταιρειών, αναρτήσεις από influencers, συνιστώμενα reels από χρήστες που ούτε καν ακολουθούμε και μόνο περιστασιακά το post κάποιου φίλου, το οποίο μάλιστα έχει δημοσιευτεί εδώ και πολλές μέρες και μόλις σήμερα ήρθε στην επιφάνεια.
«Η σχέση της Γενιάς Z με το Instagram μοιάζει πολύ με εκείνη των Millennials με το Facebook: Το αντιμετωπίζουν σαν αναγκαίο κακό» σχολιάζει η Casey Lewis, σύμβουλος θεμάτων που αφορούν τη νεότερη γενιά. Για του λόγου το αληθές, σε πρόσφατη αμερικανική δημοσκόπηση σε 14.500 εφήβους μόλις το 20% επέλεξε το Instagram ως την αγαπημένη του πλατφόρμα, με τις πρώτες δύο θέσεις να κατέχουν το TikTok και, αντίστοιχα, το Snaphchat.
«Το να είσαι απλά στο Instagram είναι πολύ διαφορετικό από το να δραστηριοποιείσαι σε αυτό» γράφει η Lindsay. «Όταν συμμετέχεις ρίχνεις φωτογραφίες στο κενό, κάτι που έχει γίνει κάπως cringe. Και το να συμμετέχεις με προθυμία δείχνει απόλυτη άγνοια για ό,τι συμβαίνει γύρω σου, περίπου όπως όταν φωνάζεις στο κινητό σου σε δημόσιο χώρο. Με άλλα λόγια, το Instagram μάς ξενερώνει: Νιώθουμε όπως όταν ένα φλερτ μας κάνει κάτι μικρό αλλά σημαντικό, που μας απωθεί για πάντα».
«Το να συμμετέχεις με προθυμία δείχνει απόλυτη άγνοια για ό,τι συμβαίνει γύρω σου, περίπου όπως όταν φωνάζεις στο κινητό σου σε δημόσιο χώρο. Με άλλα λόγια, το Instagram μάς ξενερώνει»
Η αλλαγή, όπως και σε άλλα social media, συνέβη απότομα. Το 2014 η εφαρμογή μετρούσε 300 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες το μήνα, ξεπερνώντας για πρώτη φορά το Twitter. Το 2016 υποδέχτηκε τη λειτουργία των Instagram Stories, που μόλις σε έναν χρόνο επισκίασαν τα posts. Σήμερα οι χρήστες έχουν φτάσει τα 2 δισεκατομμύρια, αλλά η νέα γενιά, των 18-29 ετών, αρχίζει να αποχωρεί ή, απλά, παύει να ασχολείται. Ευθύνη φέρουν, μάλλον, και κάποιες αλλαγές στον αλγόριθμο όπως και καινούρια χαρακτηριστικά που λειτούργησαν απωθητικά για τους χρήστες.
Στοιχεία που εξασφάλισε πρόσφατα η Wall Street Journal δείχνουν το χάσμα ανάμεσα στο TikTok και το Instagram. Οι χρήστες του πρώτου αφιερώνουν 197,8 εκ. ώρες την ημέρα παρακολουθώντας βιντεάκια, χρόνος που στα reels του Instagram ανέρχεται συνολικά στα 17,6 εκατομμύρια ώρες. Εκπρόσωπος του Instagram που κλήθηκε να σχολιάσει τις στατιστικές είπε ότι δεν αντικατοπτρίζουν τη συνολική εικόνα αλλά αντιστοιχούν σε ένα τυχαίο στιγμιότυπο, ωστόσο έστω και κατά το ήμισυ να απεικονίζει την πραγματικότητα, η διαφορά ανάμεσα στα δύο μέσα κοινωνικής δικτύωσης παραμένει τεράστια.
Στοιχεία που εξασφάλισε πρόσφατα η Wall Street Journal δείχνουν το χάσμα ανάμεσα στο TikTok και το Instagram. Οι χρήστες του πρώτου αφιερώνουν 197,8 εκ. ώρες την ημέρα παρακολουθώντας βιντεάκια, χρόνος που στα reels του Instagram ανέρχεται συνολικά στα 17,6 εκατομμύρια.
«Το Instagram μπορεί να μη βρίσκεται στο νεκροκρέβατό του, αλλά η μετατροπή του από cool σε cringe είναι μια μνημειώδης αλλαγή στο σύμπαν των social media. Αυτή η πλατφόρμα ήταν ίσως η σπουδαιότερη ανάμεσα σε δημοφιλείς εφαρμογές παλαιότερης γενιάς που εξέφραζαν τον αρχικό σκοπό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: να επικοινωνήσουμε διαδικτυακά με φίλους και συγγενείς. Η παρακμή του επισφραγίζει μια νέα εποχή στα media, όπου δημιουργούμε περιεχόμενο κυρίως για να προσεγγίσουμε ανθρώπους που δεν ξέρουμε και όχι τόσο αυτούς που γνωρίζουμε» γράφει η Lindsay.
Τι σημαίνει η παρακμή του Instagram για τους influencers, τους χρήστες που έχτισαν περιουσία πάνω σε αυτό, με κάθε ανάρτησή τους να αμείβεται, ανάλογα με διάφορους παράγοντες, με ένα ποσό από 100 έως 10.000 ευρώ; Μια από αυτές, η Lee Tilghman (Pet Hair on Everything), μιλώντας στο Atlantic είπε ότι τα έσοδά της έχουν μειωθεί κατά 80% τα τελευταία πέντε χρόνια.
Δεν είναι, φυσικά, μόνο το Instagram που περνάει δύσκολα: το ίδιο συμβαίνει και με άλλα social media, όπως το Facebook ή το Twitter. «Η ιστορία έχει δείξει ότι όλες αυτές οι πλατφόρμες σταδιακά ξεπερνιούνται, αλλά αισιοδοξώ ότι αυτή τη φορά τα πράγματα θα εξελιχθούν διαφορετικά», όπως καταλήγει η Lewis.
