«Τις αναμνήσεις της εισβολής, της αιχμαλωσίας και της προσφυγιάς θα τις κουβαλούμε μαζί μας μέχρι να πεθάνουμε. Κι αν υπάρχει μετά θάνατον ζωή, θα τις κουβαλούμε κι εκεί».
Με αυτές τις λέξεις επέλεξε να σημειώσει τα συναισθήματα των αιχμαλώτων πολέμου 1974 ο Πρόεδρος του Συνδέσμου, Βάσος Χρίστου, μιλώντας στην εκπομπή «Πρωινή Συχνότητα» του ACTIVE, με αφορμή το ντοκιμαντέρ Αιχμάλωτοι μιας προδοσίας.
Σχολιάζοντας μια φωτογραφία για τις φυλακές του Σεραγιού στα κατεχόμενα, ο κ. Χρίστου διηγήθηκε τις δικές του στιγμές, κατά την περίοδο της τουρκικής εισβολής του 1974. Διηγήθηκε τις πρώτες στιγμές όταν κατατάχθηκε ως εθελοντής και υπηρέτησε στο νοσοκομείο που στήθηκε στο Μπέλα Πάις.
«Έκαναν τον κόσμο κι έφευγε κακήν κακώς» δήλωσε χαρακτηριστικά μιλώντας για την εκεχειρία της 23ης – 24ης Ιουλίου. Ο κ. Χρίστου, διηγούμενος συγκλονιστικά τις μαρτυρίες από τότε, αναφέρθηκε και στη μετά αιχμαλωσίας εποχή. Τότε, όπως είπε, υποχρέωσαν τους αιχμαλώτους να υπηρετήσουν στον στρατό για να μην πάνε στρατοδικείο.
Σχετικά με την αιχμαλωσία είπε χαρακτηριστικά: «Δεν ξέραμε αν θα ζούσαμε ή όχι». Με τρεμάμενη φωνή διηγήθηκε εκείνες τις συγκλονιστικές και απάνθρωπες στιγμές που πέρασαν στα χέρια των Τούρκων εισβολέων, στην Κύπρο και στα Άδανα.
Καταλήγοντας ο κ. Χρίστου, κατέδειξε ότι η πολιτεία δεν έκανε τα δέοντα για τους αιχμαλώτους πολέμου. Σε έντονο ύφος, ανέφερε ότι το απολυτήριο των αιχμαλώτων έγραφε χαρακτηριστικά: «Άγνωστος ο τρόπος σύλληψης και η διαγωγή που έδειξε κατά τη διάρκεια ταύτης» και «απολύεται ως κρατηθείς όμηρος», επισημαίνοντας την απουσία της αιχμαλωσίας.
Το 2016 το τμήμα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, του Πανεπιστημίου Κύπρου, κλήθηκε να πραγματοποιήσει μία σείρα από συνεντεύξεις από άνθρωπους οι οποίοι έζησαν την αιχμαλωσία στα Άδανα, την Αντίγιαμα και άλλες φυλακές της Τουρκίας, ως αιχμάλωτοι πολέμου το 1974. Τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων παρουσιάστηκαν στο 3ο Διεθνές Συνέδριο Προφορικής Ιστορίας στη Θεσσαλονίκη στις 3 Ιουνίου 2016 ενώ τον Οκτώβριο του ιδίου χρόνου πραγματοποιήθηκε εκδήλωση προς τιμήν των Δαλιτών Αιχμαλώτων του 1974, από τον Δήμο Ιδαλίου και το Μεταπτυχιακό τμήμα σπουδών Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, Πανεπιστημίου Κύπρου.
Η έρευνα που δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την πολύτιμη καθοδήγηση του Αναπληρωτή Καθηγητή Ιστορίας στο Παν. Κύπρου, Γιώργου Καζαμία και της Καθηγήτριας Αναστασίας Χάματσου.
Την έρευνα διεξήγαν οι Κουλαφέτη Ιλιάνα, Μιχαήλ Πωλίνα, Αλεξάνδρου Ιωάννα, Γεωργίου Σκεύη και Κοζάκου Σταυρούλλα ενώ το μοντάζ του βίντεο επιμελήθηκε ο Νικολάου Σιλουανός.
Οι ιστορίες των Ανθρώπων της Κύπρου μας ορίζουν και μας διαμορφώνουν. Ας τις ακούσουμε.
Το ταξίδι αυτό της έρευνας και της καταγραφής της ιστορίας δεν τελειώνει, μέχρι την τελική δικαίωση των ανθρώπων της.
Είδατε ποτέ κανέναν να πληρώσει για τίποτα; Πλήρωσαν οι πολεμοχαρείς αιμοσταγείς δολοφόνοι για τη Μικρασιατική καταστροφή; Πλήρωσαν για την Κύπρο; Πλήρωσαν οι ναζί για το Δίστομο και για όλες τις σφαγές; Όλοι λάδι τη βγάλανε. Μια ζωή εμείς από κάτω.
ΑΓΝΟΕΙΤΑΙ ΟΤΙ ΟΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥΣ ΚΑΛΕΣΑΝ ΕΚΕΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΦΥΓΗ ΤΟΥΣ. ΤΡΩΕΣ=ΡΩΜΑΙΟΙ/ΑΓΓΛΟΙ – ΦΡΥΓΕΣ=ΓΑΛΛΟΙ/ΙΣΠΑΝΟΙ/ΠΟΡΤΟΓΑΛΟΙ – ΛΥΔΟΙ=ΓΕΡΜΑΝΟΦΩΝΟΙ. ΟΙ ΚΡΕΤΙΝΟΙ ΤΣΗ ΚΡΕΤΑΣ ΗΤΑΝ ΟΙ ΧΑΜΑΛΗΔΕΣ ΤΗΣ ΤΡΟΙΑΣ ΟΙ ΓΥΦΤΟΙ ΤΟΥΣ. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΑΣΟΝΙΑ ΕΧΕΙ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΓΙΑΤΙ ΗΤΑΝ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ.