Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τα drones: Άδεια, ασφάλεια, χαρακτηριστικά και χειρισμό

Στο ευρύ κοινό έγιναν γνωστά και δημοφιλή μέσα από εντυπωσιακές αεροφωτογραφίες και πρωτότυπα βίντεο. Έχουν άπειρες δυνατότητες και βρίσκουν εφαρμογή για το καλύτερο και το χειρότερο. Δύνανται να παρέχουν βοήθεια εκεί που δεν μπορεί να πατήσει ανθρώπινο πόδι, αλλά και να πραγματοποιήσουν φονικές επιθέσεις σε στρατιωτικούς στόχους. Παγκοσμίως προκαλούν αναστάτωση σε αεροδρόμια και ταξιδιώτες φέρνοντας τα πάνω-κάτω στο ωρολόγιο πρόγραμμα απογειώσεων-προσγειώσεων. Στην Κίνα επιπλήττουν κατοίκους που κυκλοφορούν χωρίς μάσκα προστασίας από τον κορονοιό. Πρόσφατα, εντός συνόρων, είδαμε να μεταφέρουν μέχρι το προαύλιο των φυλακών Τρικάλων δύο μικρά δέματα που περιείχαν κινητά τηλέφωνα. Αδιαμφισβήτητα, ζούμε στην εποχή της επέλασης των Drone, αλλιώς και Drone Age. Πόσα, όμως, ξέρουμε πραγματικά για τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη;

Τι είναι το drone και από πού πήρε το όνομά του;

Το drone, αλλιώς και ΜΕΑ, δηλαδή Μη Επανδρωμένο Αεροσκάφος (Unmanned aerial vehicle), είναι μία ιπτάμενη μηχανή. Ένα αεροσκάφος που δεν έχει ούτε πλήρωμα, ούτε επιβάτες. Κατά την επίσημη ορολογία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, ονομάζονται ΣμηΕΑ, δηλαδή Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών. Η λέξη drone προήλθε από τον χαρακτηριστικό θόρυβο που έκαναν τα πρώτα ΣμηΕΑ, που έμοιαζε με βόμβο από αρσενικές μέλισσες. Διεθνώς ονομάζονται UAS (Unmanned Aircraft System) ή UAV (UnmannedAircraft Vehicle) ή RPAS (Remotely Piloted Aircraft Systems). Αντί πιλότου έχουν έναν χειριστή που βρίσκεται στο έδαφος, είτε κατευθύνοντάς τα ο ίδιος (τηλεκατευθυνόμενα) είτε προγραμματίζοντας την πορεία τους πριν από την πτήση (αυτοκατευθυνόμενα). Υπάρχουν ΣμηΕΑ που πλοηγούνται και με τις 2 μεθόδους.

Λειτουργούν με μπαταρία λιθίου και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πληθώρα εφαρμογών. Χωρίζονται σε πολυκόπτερα (με έλικες), σταθερών πτερύγων (φτερά) και κάθετης απογείωσης. Το μέγεθός τους ξεκινάει από πολύ μικρό (σε μέγεθος παιχνιδιού) και φτάνει μέχρι μεγέθους κανονικού αεροπλάνου.

Ποιες είναι οι κατηγορίες των drone και πού χρησιμοποιούνται;

Λαμβάνοντας υπόψη, τη μέγιστη μάζα απογείωσης (ΜΤΟΜ), το είδος της χρήσης, το ύφος από την επιφάνεια της γης ή της θάλασσας όπου επιτρέπεται να πετούν, τις περιοχές (αποκλειστικές ή μη) όπου πετούν, τις τεχνικές τους δυνατότητες, την πολυπλοκότητα του περιβάλλοντος πτητικής λειτουργίας τους, κατατάσσονται σε τρεις κύριες κατηγορίες:

• Η «Ανοικτή» κατηγορία (UAS Open Category)
• Η «Ειδική» κατηγορία (UAS Specific Category)
• Η «Πιστοποιημένη» κατηγορία (UAS Certified Category)

Η πιο διαδεδομένη εφαρμογή drone, που τα έκανε και τόσο δημοφιλή, είναι στον τομέα της φωτογραφίας και βιντεοσκόπησης. Τα λεγόμενα recreational drone είναι πολυκόπτερα που χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγία, κυρίως από ερασιτέχνες κι εταιρείες παραγωγής βίντεο. Ένα μέσο εμπορικό drone ζυγίζει λιγότερο από 4 κιλά, ενώ έχει μέγιστη μάζα απογείωσης (Maximum Take Off Mass) τα 4 κιλά.

Υπάρχουν ειδικής κατασκευής drone που απευθύνονται σε επαγγελματίες, τα οποία έχουν μεγαλύτερες πτητικές δυνατότητες, αλλά και μεγαλύτερο κόστος αγοράς. Χρησιμοποιούνται κυρίως από επαγγελματίες φωτογράφους, από τοπογράφους για χαρτογράφηση και κτηματογράφηση, από εταιρείες ασφαλείας και security για επιτήρηση. Επιπλέον, έχουν βρει εφαρμογή στον εναέριο ψεκασμό, στην επιθεώρηση κατασκευών και τεχνικών έργων, στην εκτίμηση κινδύνου από κατολισθητικά φαινόμενα ή φυσικές καταστροφές κ.ά.

Προσεχώς και παράδοση δεμάτων με drone

«Μια πολλά υποσχόμενη αγορά για τα drone είναι αυτή της μεταφοράς μικρών ελαφρών δεμάτων. Έχει πραγματοποιηθεί σε πειραματικό επίπεδο. Ωστόσο, ελλείψει νομοθεσίας, δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη», όπως είπε ο κύριος Σκληρός. Εκτίμησε δε, ότι είναι κάτι που θα συμβεί σύντομα, μιας και η νομοθεσία δουλεύει προς αυτή την κατεύθυνση για το συγκεκριμένο είδος πτήσης που έχει πολλούς περιορισμούς ασφαλείας. Όπως έχει γίνει γνωστό, πολλές εταιρείες ταχυμεταφορών δοκιμάζουν, ήδη, τις δυνατότητες τους σε μια σειρά από πιθανές δραστηριότητες, από την παράδοση πακέτων έως την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης έκτακτης ανάγκης. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παράδοση προμηθειών σε απομακρυσμένες ή δυσπρόσιτες περιοχές, δυνατότητα πολύ κρίσιμη σε καταστάσεις ανάγκης, όπου οι συμβατικά χερσαία ή εναέρια μέσα είναι από δύσκολο έως ανέφικτο να φτάσουν, λόγω διαθεσιμότητας, πόρων ή μορφολογίας εδάφους.

Σύμφωνα, μάλιστα, με μελέτη που πραγματοποίησε η παγκόσμια εταιρεία έρευνας για τεχνολογικά προϊόντα Counterpoint Research, η αγορά των drone αντιπροσωπεύει, ήδη, έναν ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα της αεροπορίας, με μεγάλες δυνατότητες για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και οικονομικής ανάπτυξης. Τα στοιχεία δείχνουν ότι, έως το 2035, επί ευρωπαϊκού εδάφους, ο κλάδος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών θα απασχολεί άμεσα πάνω από 100.000 άτομα και θα έχει οικονομικό αντίκτυπο άνω των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών.

Ύψος βάρος ταχύτητα και άλλα χαρακτηριστικά των drone

Εντυπωσιακά έχουν προχωρήσει τα τελευταία χρόνια οι έρευνες γύρω από τις τεράστιες δυνατότητες των ΜΕΑ. Στο ερευνητικό κέντρο της Boeing αναπτύχθηκε ένα πειραματικό drone, το οποίο μεταφέρει φορτία βάρους έως 225 κιλών. Οι διαστάσεις του φθάνουν τα 4,57 μέτρα στο μήκος, τα 5,49 μέτρα στο πλάτος, και τα 1,22 μέτρα στο ύψος, ενώ το βάρος του είναι 339 κιλά.

Όπως εξήγησε ο κύριος Σκληρός: «Ένα μέσο ΜΕΑ που βρίσκουμε στο εμπόριο ζυγίζει 2 με 4 κιλά και δύναται να πετάξει μέχρι και τα 10.000 πόδια. Δεν υπάρχει όμως περιορισμός σε βάρος και διαστάσεις. Ένα drone μπορεί να φτάσει τους 10 τόνους σε βάρος και τις διαστάσεις ενός Boeing. Ένα military drone, από αυτά που χρησιμοποιούνται για στρατιωτικούς σκοπούς, δύναται να φτάσει το ύψος στο οποίο πετούν τα επανδρωμένα αεροσκάφη. Σε ταχύτητα, ένα μέσο drone «πιάνει» τα 60 χλμ. την ώρα. Επιπλέον, ανάλογα με την κατασκευή του, δύναται να μεταφέρει φορτίο βάρους από 10 έως 200 κιλά».

Πώς αποφεύγεται η σύγκρουση με επανδρωμένα αεροσκάφη; «Υπάρχει σχετική πρόβλεψη από τον κατασκευαστή, έτσι ώστε να «κλειδώνει» αυτόματα η πτητική δυνατότητα του drone. Σκοπός της είναι να μη φτάνουν σε ύψος όπου μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την επανδρωμένη κυκλοφορία».

Κυρώσεις για τους… άνευ διπλώματος χειριστές

«Εννοείται πως απαιτείται δίπλωμα χειριστή μη επανδρωμένου αεροσκάφους. Η διαδικασία περιλαμβάνει θεωρητικά μαθήματα, εξετάσεις επί της θεωρίας, πρακτική άσκηση και πρακτικές εξετάσεις. Για ένα drone κατηγορίας μέχρι 4 κιλά, η διαδικασία απόκτησης διπλώματος διαρκεί ένα μήνα, ενώ το μέσο κόστος ανέρχεται στα 600 ευρώ. Ο έλεγχος για τα διπλώματα υπάγεται στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, και συγκεκριμένα στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας», όπως είπε ο εκπαιδευτής της Hellenic Drones.

Κάθε drone είναι μοναδικό

Κάθε drone φέρει ένα ξεχωριστό registration number (νηολόγιο) το οποίο ο χειριστής οφείλει να δηλώσει στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, ενώ φυσικά πρέπει να νηολογηθεί βάσει των ευρωπαϊκών κανονισμών.

Ευρωπαϊκοί κανόνες ασφαλείας για χρήση drone και σχέδιο πτήσης

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ή drone, αποτελούν έναν ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα της αεροπορίας, με μεγάλες δυνατότητες για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τόνωση της οικονομικής μεγέθυνσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με δεδομένους τους πολλούς και διάφορους κινδύνους που ελλοχεύουν, τα ΣμηΕΑ δεν πετάνε ελεύθερα. Η ΕΕ θέσπισε κανονισμό για την ασφαλή ένταξη των τηλεκατευθυνόμενων μη επανδρωμένων αεροσκαφών στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο. Στις 26 Ιουνίου 2018 το Συμβούλιο ενέκρινε τους νέους αναλογικούς και βασισμένους στην επικινδυνότητα κανόνες, που θα επιτρέψουν στον ευρωπαϊκό αεροπορικό κλάδο να αναπτυχθεί και θα τον καταστήσουν πιο ανταγωνιστικό. Ο νέος «κανονισμός EASA» αντικαθιστά το νομοθετικό πλαίσιο που ίσχυε από το 2008.

• Διατηρείτε πάντοτε το drone εντός του οπτικού σας πεδίου
• Σχεδιάζετε τις πτήσεις σας και επιλέγετε χώρους χωρίς εμπόδια
• Λάβετε άδεια από ΥΠΑ αν επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε το drone σας για αμειβόμενη εργασία
• Διαβάστε προσεκτικά τις οδηγίες του κατασκευαστή
• Μην πραγματοποιείτε πτήσεις με τρόπο που θέτει οποιονδήποτε σε κίνδυνο
• Μην πραγματοποιείτε πτήσεις πάνω ή σε απόσταση μικρότερη των 50 μέτρων από ανθρώπους, περιουσίες και οχήματα
• Μην πραγματοποιείτε πτήσεις σε ύψος άνω των 150 μέτρων από το έδαφος ή το νερό
• Παραμένετε μακριά από αεροδρόμια και ελικοδρόμια, σε απόσταση τουλάχιστον 8 χλμ.