Ο Αίας μεταφέρει το σώμα του νεκρού Αχιλλέα στο στρατόπεδο των Ελλήνων υπό την προστασία του Ερμή και της Αθηνάς | Ο ζωγράφος του Αντιμένη |
Ο Αίας, γιος του βασιλιά της Σαλαμίνας Τελαμώνα και της Ερίβοιας, ήταν ένας από τους γενναιότερους ήρωες του Τρωικού πολέμου. Ριχνόταν στη μάχη δίχως προστατευτικό θώρακα και με το μακρύ του δόρυ, την τεράστια ασπίδα του και την επιβλητική του εμφάνιση έσπερνε τον τρόμο στις τάξεις των εχθρών.
Οι αφηγητές θεωρούσαν τον Αίαντα άτρωτο επειδή όταν ήταν μικρός τον σκέπασε με τη λεοντή του ο Ηρακλής. Τρωτές ήταν μόνον οι μασχάλες του, που δεν ήρθαν σ’ επαφή με το μαγικό δέρμα. Αλλά η μεγαλύτερη αδυναμία του Αίαντα ήταν η ανικανότητά του να αυτοσυγκρατηθεί.
Τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά συναισθήματά του τον έσπρωχναν στα άκρα. Αυτή η έλλειψη εγκράτειας στοίχισε τελικά στον ήρωα την ίδια του τη ζωή.
Μετά τον θάνατο του Αχιλλέα, η Θέτις θέλησε να χαρίσει την (καμωμένη από τον Ήφαιστο) πανοπλία του γιου της σ’ αυτόν που πρόσφερε τα μέγιστα στην πολιορκία της Τροίας. Υποψήφιοι για το πολύτιμο δώρο ήταν ο πολυμήχανος Οδυσσέας και ο παντοδύναμος γιος του Τελαμώνα.
Όταν νικητής αναδείχτηκε ο Οδυσσέας, ο Αίας δεν μπόρεσε να συγκρατήσει την οργή και τη θλίψη του. Την ίδια νύχτα, με γυμνό το ξίφος στο χέρι του, επιτέθηκε εναντίον των Αχαιών, που εκείνη την ώρα κοιμόντουσαν στις σκηνές τους.
Τότε επενέβη η Αθηνά και, συσκοτίζοντας το μυαλό του, τον έστρεψε προς τα κοπάδια. Νομίζοντας πως είναι στρατιώτες, ο μανιασμένος ήρωας έσφαξε όλα τα ζωντανά και τους άτυχους βοσκούς.
Όταν αργότερα συνήλθε και συνειδητοποίησε τις πράξεις του, ο Αίας στράφηκε εναντίον του ίδιου του του εαυτού και αυτοκτόνησε. Ο Αγαμέμνων απαγόρευσε την καύση του σώματός του, με αποτέλεσμα ο γιος του Τελαμώνα να είναι ο μόνος νεκρός ήρωας του Τρωικού πολέμου που η σορός του θάφτηκε στο χώμα.
Η ακράτεια εθεωρείτο σοβαρότατο αμάρτημα και γι’ αυτό η τιμωρία του Αίαντα από τους θεούς ήταν παραδειγματική.
