Ο τρίτος από τους «πέντε καλούς αυτοκράτορες» της ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν ο Αδριανός. Ήταν το πρόσωπο που συνέδεσε τον ελληνικό πολιτισμό με τον ρωμαϊκό και αγαπήθηκε όσο λίγοι από τον λαό του.
Γεννήθηκε στην Ρώμη στις 24 Ιανουαρίου 76 μ.Χ και ορφάνεψε σε ηλικία 10 ετών. Τότε ανέλαβε την κηδεμονία του ο Τραϊανός, ο οποίος μερικά χρόνια αργότερα έγινε αυτοκράτορας. Από μικρή ηλικία, χάρη στον Τραϊανό, έλαβε ανώτερη μόρφωση, μελέτησε την ελληνική λογοτεχνία και τους Έλληνες φιλοσόφους. Μεγαλώνοντας, συμμετείχε στον ρωμαϊκό στρατό και στους πολέμους της αυτοκρατορίας υπό τον αυτοκράτορα Δομιτιανό.
Σε ηλικία 24 ετών παντρεύτηκε την Βιβία Σαβίνα, αλλά δεν απέκτησε παιδιά. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Τραΐανού, ο Αδριανός ευνοήθηκε ιδιαίτερα και άρχισε να αποκτά σημαντικά αξιώματα. Διετέλεσε δήμαρχος, πρόξενος και αργότερα έγινε κυβερνήτης στην επαρχία της Συρίας.
Όταν ο Τραϊανός πέθανε, ο Αδριανός σε ηλικία 41 ετών ανέλαβε την αυτοκρατορία
Ο τρόπος με τον οποίο αναρριχήθηκε στην εξουσία, δημιούργησε ερωτήματα στους υπηκόους. Λέγεται ότι για να πάρει την έγκριση της Συγκλήτου, πλαστογράφησε το έγγραφο υιοθέτησης μαζί με την Πλωτίνα, γυναίκα του αυτοκράτορα. Ωστόσο, παρά τις θεωρίες συνωμοσίας, έγινε ένας από τους πιο πετυχημένους αυτοκράτορες. Με το που ανέλαβε την εξουσία πέρασε φιλολαϊκά μέτρα και κέρδισε αμέσως την εύνοια του λαού. Προχώρησε σε σημαντικές διοικητικές μεταρρυθμίσεις και δημιούργησε σημαντικά έργα τόσο στην Ρώμη και όσο και στις υπόλοιπες περιοχές της κυριαρχίας του.
Η συμβολή του στην αρχιτεκτονική θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική. Ολοκλήρωσε την κατασκευή του Πάνθεον, του ναού που αφιερώθηκε στην τιμή όλων των θεών και διέταξε την δημιουργία οχυρωμάτων στα σύνορα της αυτοκρατορίας. Το πιο γνωστό είναι το «τείχος του Αδριανού» στην Αγγλία, το οποίο δημιουργήθηκε για να εμποδίζει τους βαρβάρους να εισέρχονται στην ρωμαϊκή επικράτεια.
Το όνομά του συνδέθηκε με μια μεγάλη περίοδο ειρήνης. Δεν έκανε πολεμικές εκστρατείες αλλά προτιμούσε να πραγματοποιεί έργα. Ήταν μεγάλος ταξιδευτής. Για 13 χρόνια ο Αδριανός έλειπε από την Ρώμη. Πραγματοποιούσε αποστολές σε όλη την αυτοκρατορία φροντίζοντας στο πέρασμα του να αφήνει σημαντικά δημιουργήματα ισάξια του ονόματος του.
Ο αυτοκράτορας Αδριανός στην Ελλάδα
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ο Αδριανός αναβίωσε τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό που είχε αρχίσει να χάνει την αίγλη του. Το 124 μ.Χ. πραγματοποίησε την πρώτη του επίσκεψη στην Ελλάδα και συμμετείχε στα Ελευσίνια μυστήρια. Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι Έλληνες για να τον τιμήσουν τοποθέτησαν ένα άγαλμα του μέσα στο Παρθενώνα.
Στα επόμενα χρόνια, επέκτεινε ανατολικά την πόλη, δημιούργησε την βιβλιοθήκη του Αδριανού, ολοκλήρωσε τον ναό του Ολυμπίου Διός και έχτισε την Πύλη του Αδριανού. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό και διαχρονικό έργο, που ωφέλησε τους Αθηναίους έως τις αρχές του 20ου αι., ήταν το υδραγωγείο του Αδριανού. Διέταξε το άνοιγμα του δρόμου μεταξύ των Μεγάρων και της Κορίνθου και πραγματοποίησε επισκέψεις στην Πελοπόννησο, την Ολυμπία, τους Δελφούς και πολλές άλλες περιοχές.
Ο πιστός σύντροφος Αντίνοος και τα μυστικιστικά σενάρια περί δολοφονίας του
Την περίοδο που ο Αδριανός βρισκόταν στην Βιθυνία γνώρισε τον Αντίνοο. Έναν Έλληνα νεαρό που εντυπωσίασε με την ομορφιά και τον ευγενικό χαρακτήρα του τον αυτοκράτορα. Ο Αντίνοος εξελίχθηκε σε πιστό σύντροφο του Αδριανού και απολάμβανε την εύνοια του. Το 130 μ.Χ. ο Αδριανός μαζί με την γυναίκα του και τον Αντίνοο επισκέφτηκαν την Αίγυπτο.
Στις 24 Οκτωβρίου του ίδιου έτους πραγματοποίησαν μια κρουαζιέρα στον Νείλο. Τότε, όπως αναφέρεται, ο Αντίνοος ενώ κολυμπούσε στο ποτάμι, πνίγηκε. Στο άκουσμα του θανάτου του Αντίνοου κυκλοφόρησαν διάφορες φήμες.
Πολλοί υποστήριξαν ότι ο θάνατος του Αντίνοου δεν ήταν ένας τυχαίος πνιγμός. Ακούστηκε ότι συνδεόταν με τη μυστικιστική δράση του αυτοκράτορα. Ίσως ο Αντίνοος θυσιάστηκε για να παρατείνει την ζωή του Αδριανού αφού σύμφωνα με μια θεωρία οι μάγοι που τον παρακολουθούσαν του είχαν πει ότι μόνο η αυτοθυσία ενός αφοσιωμένου συντρόφου θα τον γλίτωνε από τον θάνατο.
Γεγονός είναι, ότι ο Αδριανός υποστήριξε ότι ήταν ατύχημα και ότι καταρρακώθηκε από τον χαμό του αγαπημένου του. Προς τιμή του έχτισε κοντά στον Νείλο την μοναδική ρωμαϊκή πόλη στην Αίγυπτο, την Αντινοόπολη. Δημιούργησε ναούς στο όνομα του και επέβαλε να τον τιμούν σαν θεό.
