Η επόμενη ημέρα για τον Ζόραν Ζάεφ είναι δύσκολη, παρά το γεγονός ότι τις επόμενες ώρες θα θελήσει να δώσει μια εικόνα διαφορετική από αυτή που βλέπουν οι πολιτικοί αναλυτές. Όμως, το χαμηλό ποσοστό της συμμετοχής μπορεί να αποτελέσει θρυαλλίδα πολιτικών εξελίξεων και στη γειτονική χώρα και στην Ελλάδα
Το χειρότερο σενάριο για τον Ζόραν Ζάεφ, μια πολιτική ήττα για την κυβέρνησή του ήταν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Όχι βεβαίως η επικράτηση του «ναι» που ήταν αναμενόμενη και με μεγάλο ποσοστό, αλλά κυρίως η τεράστια αποχή που ανέδειξε την σιωπηρή αποδοκιμασία της συμφωνίας των Πρεσπών.
Πολλοί μιλούν για ένα προσωπικό «Βατερλώ» του πρωθυπουργού καθώς μια συμμετοχή της τάξης του 33% – 35% δηλαδή περί τους 600 χιλιάδες δεν είναι καθόλου καλό αποτέλεσμα.
Ακόμη κι αν ο Ζάεφ βγήκε αμέσως μόλις έκλεισαν οι κάλπες και υπερασπίστηκε τις επιλογές του, λέγοντας ότι θα οδηγήσει τη διαδικασία στη Βουλή, στο βάθος γνώριζε ότι απέτυχε.
Σε μια προεκλογική περίοδο που κράτησε ένα μήνα περίπου χωρίς να υπάρχει καν καμπάνια υπέρ του «όχι» είναι δεδομένο ότι η αποχή ή αντίθετα η χαμηλή προσέλευση του κόσμου στις κάλπες, έδειξε ότι ο Ζόραν Ζάεφ δεν μπόρεσε να πείσει για την χρησιμότητα της υπερψήφισης της συμφωνίας.
Μιας συμφωνίας η οποία υπενθυμίζουμε ότι έχει χαρακτηριστεί ιστορική αλλά παρ’ όλα αυτά ο λαός της ΠΓΔΜ είχε διαφορετική γνώμη.
Η ερμηνεία του 50% στο εκλογικό σώμα του 1,2 εκατ. πολιτών είναι μια «βολική δικαιολογία» αλλά όχι ένα πολιτικό συμπέρασμα που μπορεί να σταθεί.
Παρά το γεγονός ότι το δημοψήφισμα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει το μήνυμα που έστειλαν οι πολίτες με την αποχή τους. Στο μικρό ποσοστό που πήρε το «όχι» θα πρέπει πλέον να προστεθεί και αυτό του μποϊκοτάζ.
Οι πληροφορίες από τη γειτονική χώρα αναφέρουν ότι οι βασικές αιτίες της μεγάλης αποχής είναι:
Α. Η πίεση από τον διεθνή παράγοντα. Οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ φάνηκαν να ενοχλούνται από τη «παρέλαση» των αξιωματούχων, δεν θεώρησαν δηλαδή ως… έπαινο το γεγονός ότι ΗΠΑ και Ευρώπη θέλησαν να τους πιέσουν να ψηφίσουν υπέρ του «ναι». Θύμισε πολύ τις παρεμβάσεις στο ελληνικό δημοψήφισμα του 2015, που αποδοκιμάστηκαν από τους πολίτες.
Β. Οι κάτοικοι της γείτονος, κυρίως οι Σλαβόφωνοι, δεν πείστηκαν από το όραμα του πρωθυπουργού, και κυρίως δεν θέλουν να αλλάξουν το όνομα Μακεδονία που έμαθαν, με το οποίο γαλουχήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια. Απείχαν σε ένδειξη του προβληματισμού τους για τις «γκρίζες» ζώνες που πιστεύουν ότι έχει η συμφωνία των Σκοπίων. Όμως, ακόμη και οι Αλβανόφωνοι δεν πήγαν μαζικά να ψηφίσουν, εμφανίστηκαν κι αυτοί αναποφάσιστοι.
Γ. Υπήρξε μια μεγάλη κινητοποίηση, κυρίως μέσω του internet, και άνοιξαν πολλοί λογαριασμοί στο twitter και το facebook οι οποίοι προέτρεπαν σε αποχή. Κάποιοι δεν απέκλειαν ακόμη και ρωσική εμπλοκή.
Οι δύο επιλογές… δηλαδή μία
Ο Ζάεφ από εδώ και στο εξής έχει δύο επιλογές την… εξής μία που ήδη ανακοίνωσε με τις δηλώσεις που έκανε καθώς απέκλεισε (προς ώρας) τις πρόωρες κάλπες:
1. Να πάει στη Βουλή και να διεκδικήσει τις ψήφους που χρειάζονται για να κάνει τις συνταγματικές αλλαγές. Ο μαγικός αριθμός των 80 βουλευτών, αν υπήρχε μια ελπίδα να επιτευχθεί για τον Ζάεφ, μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος καθίσταται πιο δύσκολος στόχος. Λέγεται ότι ο Ζάεφ έχει μια συμπαγή ομάδα 72-73 βουλευτών και θα χρειαστεί άλλους 8 με 9 που πρέπει να πείσει. Υπενθυμίζεται ότι ο υπουργός Εξωτερικών Νικολά Ντιμιτρόφ το προηγούμενο διάστημα άφησε να εννοηθεί ότι το δημοψήφισμα δεν είναι δεσμευτικό αλλά συμβουλευτικό ως προς το αποτέλεσμά του. Ως εκ τούτου συζητείται και το ενδεχόμενο να προχωρήσει στη διαδικασία αλλαγής του Συντάγματος ακόμη και τώρα που το ποσοστό κινήθηκε στο 35%. Μην ξεχνάμε ότι στην κυβέρνηση έβαζαν ως πήχη τις 600 χιλιάδες ψηφοφόρους κι επαναλάμβαναν ότι το δημοψήφισμα είναι συμβουλευτικό κι όχι δεσμευτικό. Τι σημαίνει αυτό; Ότι παρά το αποτέλεσμα ο Ζάεφ θα πάει στη Βουλή και θα αναζητήσει τους 80 βουλευτές για να προχωρήσει στις συνταγματικές αλλαγές. Μην ξεχνάμε επίσης ότι υπάρχουν κάποιοι βουλευτές της αντιπολίτευσης που στέκονται θετικά στη συμφωνία των Πρεσπών κι εκτός γραμμής του κόμματός τους, ειδικά του VMRO. Ηδη στη γειτονική χώρα αρχίζουν να μιλάνε και για… υπόγειες και «βρόμικες» συναλλαγές κάτω από το τραπέζι.
2. Να πάει στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Ακόμη κι αν βάλει ως μέτρο σύγκρισης το εκλογικό σώμα του 1,2 εκατ. πολιτικών κι επομένως να μιλήσει για συμμετοχή στις 600 χιλιάδες, να μην μπορεί να αντέξει την πολιτική πίεση και την σύγκρουση με τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Και κυρίως με τον Πρόεδρο Ιβανόφ που ηγήθηκε της καμπάνιας υπέρ του μποϊκοτάζ. Αν πάει στη Βουλή και δει το επόμενο διάστημα ότι δεν μπορεί να συγκεντρώσει τους 80 συν βουλευτές τότε βρίσκεται σε αδιέξοδο. Ο Ζάεφ θα προχωρήσει σε εκλογές οι οποίες όμως δεν μπορούν να γίνουν πριν από τον Ιανουάριο κι εκεί θα διεκδικήσει μια ισχυρή πλειοψηφία για να πάει στην επόμενη Βουλή να διεκδικήσει την κύρωση της συμφωνίας. Ωστόσο, κανείς δεν είναι σίγουρος, και κυρίως το κυβερνών κόμμα, σε ένα τόσο θετικό αποτέλεσμα που θα περιορίσει τη δύναμη του VMRO και θα εκτοξεύσει τον Ζάεφ ώστε να πετύχει μια πλειοψηφία άνω των 80 βουλευτών.
Η χώρα μπορεί να οδηγηθεί σε μια πολιτική κρίση που θα έχει άμεσο αντίκτυπο στις διαπραγματεύσεις για το ονοματολογικό.
Αν προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές, πάντως, τότε πάει πίσω όλη η διαδικασία κύρωσης και φυσικά το χρονοδιάγραμμα που έχει μπει και για την Ελλάδα θα καθυστερήσει.
Ίσως όχι πολύ, ανάλογα με το αποτέλεσμα που θα βγάλουν οι κάλπες. Αλλά σίγουρα δίνει «ανάσα» στην συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και καλείται ο ίδιος ο Ζάεφ να σηκώσει το βάρος μια σκληρής προεκλογικής εκστρατείας με ασαφές αποτέλεσμα.
Κι ενδεχομένως, αν ο Ζάεφ πάει σε εκλογές τον Ιανουάριο κι επαναφέρει την κύρωση της συμφωνίας στη Βουλή του τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο τότε θα αργήσει να έρθει στην Αθήνα και η κύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το χρόνο τον εκλογών στην Ελλάδα.
