Πιθανόν θα έχετε γνωρίσει ανειλικρινείς ανθρώπους οι οποίοι απέφευγαν την οπτική επαφή μαζί σας. Τα μάτια αλλά και το υπόλοιπο σώμα μας εκφράζουν πληροφορίες οι οποίες αντανακλούν τις πραγματικές μας σκέψεις.
Η αστυνομία για παράδειγμα, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις κινήσεις των ματιών ενός υπόπτου, όπως επίσης και στις κινήσεις των χεριών. Ολόκληρο το σώμα μας αλλά κυρίως το πρόσωπό μας προβάλουν συνεχώς το πώς αισθανόμαστε εκείνη τη στιγμή, αλλά και το τι κρύβουμε πίσω από την ομιλία μας.
Θα πρέπει όμως να έχουμε υπόψιν ότι υπάρχουν άνθρωποι με ανεπτυγμένη ικανότητα απόκρυψης της γλώσσας του σώματος, άνθρωποι για τους οποίους το ψέμα είναι τρόπος ζωής.
Υπάρχουν τρόποι «αναγνώρισης» του είδους των σκέψεων ενός ατόμου και έχουν να κάνουν με τις κινήσεις των ματιών του.
Για παράδειγμα, εάν μιλάτε με κάποιον, μια μη στοχευμένη ματιά του προς τα αριστερά σας υποδηλώνει φαντασία, όπως η προσπάθεια να σκεφτεί κάτι εκείνη τη στιγμή και όχι κάτι που προσπαθεί να θυμηθεί. Αυτό με τη σειρά του υποδηλώνει πως, είναι πιθανότερο να ακούσετε κάτι που φαντάστηκε εκείνη στιγμή, πιθανότατα ψέμα. Αντιθέτως, μια μη στοχευμένη ματιά προς τα δεξιά σας, υποδηλώνει προσπάθεια ανάμνησης πληροφοριών της μνήμης.
Αναλυτικότερα:
Πάνω και προς τα αριστερά σας: Υποδηλώνει εικονική φαντασίωση. Για παράδειγμα, εάν ζητήσετε κάποιον να φανταστεί ένα ζευγάρι πράσινες παντόφλες με κίτρινες γραμμές, αυτή θα είναι η φορά των ματιών του. Ο εγκέφαλός του εκείνη τη στιγμή δημιουργεί τις πράσινες παντόφλες με κίτρινες γραμμές.
Πάνω και προς τα δεξιά σας: Υποδηλώνει εικονική ανάμνηση. Για παράδειγμα, εάν ρωτήσετε κάποιον “τι χρώμα κάλτσες φορούσες χθες;”, αυτή θα είναι η φορά των ματιών του. Ο εγκέφαλός του εκείνη τη στιγμή προσπαθεί να θυμηθεί το χρώμα.
Προς τα αριστερά σας: Υποδηλώνει ηχητική φαντασίωση. Για παράδειγμα, εάν ζητήσετε κάποιον να προσπαθήσει να φανταστεί τον ήχο ενός αυτοκινήτου που επιταχύνει, αυτή θα είναι η φορά των ματιών του. Ο εγκέφαλός του εκείνη τη στιγμή δημιουργεί τον ήχο του αυτοκινήτου που επιταχύνει, σύμφωνα με τις ήδη υπάρχουσες ηχητικές πληροφορίες που κατέχει.
Προς τα δεξιά σας: Υποδηλώνει ηχητική ανάμνηση. Για παράδειγμα, εάν ζητήσετε κάποιον να θυμηθεί έναν συγκεκριμένο ήχο, αυτή θα είναι η φορά των ματιών του ενώ προσπαθεί να θυμηθεί τον ήχο.
Κάτω και προς τα αριστερά σας: Υποδηλώνει ανάμνηση συναισθήματος η αίσθησης. Για παράδειγμα, εάν ζητήσετε κάποιον να θυμηθεί τη γεύση ενός φρούτου, αυτή θα είναι η φορά των ματιών του.
Κάτω και προς τα δεξιά σας: Υποδηλώνει εσωτερικό διάλογο.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτές τις πληροφορίες για να διακρίνετε το ψέμα.
Για παράδειγμα, ένα γνωστό σας πρόσωπο στη δουλειά σας, σας χρωστάει κάποιο χρηματικό ποσό. Εσείς γνωρίζεται από έγκυρη πηγή ότι σήμερα το πρόσωπο αυτό πληρώθηκε, και θέλετε να του το υπενθυμίσετε. Προσπαθείτε να είστε ευγενικοί και απλά τον ρωτάτε αν πληρώθηκε, και σας απαντάει “Μπα, όχι ακόμη. Το αφεντικό είπε μπορεί την άλλη εβδομάδα” κοιτώντας ενδιάμεσα προς τα δεξιά (προς τα αριστερά σας). Αυτό, υποδηλώνει ηχητική φαντασίωση και συγκεκριμένα ότι “φαντάζεται” κάτι που του είπε το αφεντικό, και όχι κάτι που προσπαθεί να θυμηθεί.
Η αστυνομία για παράδειγμα συχνά ζητάει από έναν ύποπτο να περιγράψει κάποιον με λεπτομέρεια. Εάν ο ύποπτος κοιτάει συχνά προς τα δεξιά (για εσάς αριστερά) τότε ο ύποπτος φαντάζεται και ο εγκέφαλός του κατασκευάζει εκείνη τη στιγμή την περιγραφή που του ζητήθηκε. Εάν ο ύποπτος κοιτάει συχνά δεξιά (για εσάς αριστερά), τότε ο ύποπτος προσπαθεί όντως να ανακαλέσει πληροφορίας από τη μνήμη του. Ένας από τους τρόπους να αποκρύψει αυτές τις πληροφορίες, τις περισσότερες φορές ασυνείδητα, είναι να αποφεύγει την οπτική επαφή, ή να κρατάει υπερβολική οπτική επαφή.
Περιληπτικά, η ματιά του προς τα αριστερά σας, υποδηλώνει κατασκευή πληροφοριών η “ψέμα”, ενώ η ματιά του προς τα δεξιά σας, υποδηλώνει πραγματική προσπάθεια ανάμνησης, οπότε την αλήθεια.
Επίσης εάν το άτομο είναι ανειλικρινές για μεγάλες περιόδους ομιλίας, αρχίζει να ανοιγοκλείνει τα μάτια του γρηγορότερα από ότι προηγουμένως.
Επιπλέον, η αναγνώριση των εκφράσεων του προσώπου, οι οποίες συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της ομιλίας. Εάν για παράδειγμα κάποιος πει “λυπάμαι πολύ που έγινε αυτό” αλλά εκφράζει τη λύπη στο πρόσωπό του λίγο «αργοπορημένα», πιθανόν δεν είναι ειλικρινής.
Ένα παρόμοιο παράδειγμα είναι και η περίπτωση όπου κάποιος λαμβάνει ένα δώρο που δεν του αρέσει, λέγοντας “Είναι πολύ όμορφο, μου αρέσει”, αλλά προβάλει τη θετική έκφραση στο πρόσωπό του λίγο αργοπορημένα. Αυτό επίσης υποδηλώνει μη ειλικρίνεια, διότι οι πραγματικές αισθήσεις προβάλλονται άμεσα.
Επίσης, οι ανειλικρινείς άνθρωποι συνήθως χρησιμοποιούν ελάχιστα η και καθόλου τα χέρια τους, και εάν τα χρησιμοποιούν, είναι συνήθως για να ακουμπήσουν κάποιο μέρος του προσώπου, συνήθως το στόμα τους η τη μύτη τους.
Μία άλλη μέθοδος η οποία χρησιμοποιείται από επαγγελματίες αναλυτές είναι η προσφορά αλλαγής θέματος. Ένα άτομο το οποίο έλεγε ψέματα για ένα συγκεκριμένο συμβάν αντιδράει πολύ θετικά στην αλλαγή του θέματος από τον αναλυτή, και δείχνει εμφανή χαλάρωση. Αντιθέτως, εάν το άτομο αυτό έλεγε την αλήθεια για αυτό το συμβάν, είναι πολύ πιθανότερο να ήθελε να συνεχίσει αυτό που έλεγε και η αλλαγή θέματος θα τον ενοχλούσε.
Οι αναλυτές πιστεύουν επίσης πως οι μεγάλες και αναλυτικές απαντήσεις σε πολύ απλές ερωτήσεις, υποδηλώνουν ψέμα.
Επίσης, σε περίπτωση που κατηγορήσετε κάποιον για κάτι, εάν αυτός ψεύδεται θα αρνηθεί τη κατηγορία με ήρεμο και ασυναίσθητο τρόπο. Ενώ σε αντίθετη περίπτωση, θα αντιδράσει εντονότερα, προβάλλοντας το συναίσθημα και προστατεύοντας «τη θέση του» στη συζήτηση.
