Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σχηματίζεται και λειτουργεί ο λιπώδης ιστός είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των σχετικών μεταβολικών ασθενειών. Ωστόσο, ο λιπώδης ιστός ή το σωματικό λίπος συμπεριφέρεται διαφορετικά ανάλογα με τη θέση του στο σώμα.
Πάρτε, για παράδειγμα, το επίπλουν που είναι ένας μεγάλος λιπώδης ιστός στην κοιλιά που καλύπτει όργανα μέσα στο περιτόναιο, όπως το στομάχι και τα έντερα. Όχι μόνο αποθηκεύει λίπος αλλά παίζει επίσης ρόλο στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην αναγέννηση των ιστών.
Το λίπος στο επίπλουν σχετίζεται με το σχήμα του σώματος «μήλου», το οποίο αναδύεται όταν αυτή η αποθήκη λίπους επεκτείνεται σημαντικά, αυξάνοντας τον κίνδυνο για μεταβολικές ασθένειες. Αυτή η επέκταση δεν οφείλεται στο σχηματισμό νέων λιποκυττάρων, μια διαδικασία γνωστή ως λιπογένεση, αλλά κυρίως μέσω της διεύρυνσης των υπαρχόντων κυττάρων, μια διαδικασία που ονομάζεται υπερτροφία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια φλεγμονή και αντίσταση στην ινσουλίνη.
Η περιορισμένη ικανότητα του λίπους στο επίπλουν να σχηματίζει νέα λιποκύτταρα, παρά την περίσσεια θερμίδων, έρχεται σε αντίθεση με το υποδόριο λίπος και παραμένει ελάχιστα κατανοητή. Τώρα, επιστήμονες με επικεφαλής τον καθηγητή Bart Deplancke στο EPFL (Ecole Polytechnique Federale de Lausanne) εντόπισαν έναν πληθυσμό κυττάρων σε αυτόν τον λιπώδη ιστό που εμποδίζει τη λιπογένεση.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν προηγμένη αλληλουχία μονοκυττάρου RNA για να αναλύσουν κύτταρα από διάφορες αποθήκες ανθρώπινου λίπους, απομονώνοντας διαφορετικούς κυτταρικούς υποπληθυσμούς και δοκιμάζοντας την ικανότητά τους να μετατρέπονται σε νέα λιποκύτταρα. Στη μελέτη, που υποστηρίχθηκε από πολλά ιατρικά ιδρύματα, συμμετείχαν πάνω από τριάντα ανθρώπινοι δότες για να γίνει μια λεπτομερή σύγκριση μεταξύ διαφορετικών λιπών.
Η προσέγγιση εντόπισε έναν πληθυσμό κυττάρων που υπάρχει στον λιπώδη ιστό που μπορεί να είναι το κλειδί για την εξήγηση των ασυνήθιστων ιδιοτήτων του. Αυτά τα κύτταρα, που ονομάζονται μεσοθηλιακά κύτταρα, γενικά επενδύουν ορισμένες εσωτερικές κοιλότητες του σώματος ως προστατευτικό στρώμα. Μεταξύ αυτών των μεσοθηλιακών κυττάρων, μερικά περιέργως πέρασαν πιο κοντά στα μεσεγχυματικά κύτταρα, τα οποία μπορούν να εξελιχθούν σε διάφορους τύπους κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των λιποκυττάρων. Αυτή η δυναμική μετάβαση μεταξύ των κυτταρικών καταστάσεων μπορεί να είναι ένας βασικός μηχανισμός μέσω του οποίου αυτά τα κύτταρα ασκούν την επιρροή τους στο λιπογονικό δυναμικό του λιπώδους ιστού στο επίπλουν.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι μεσεγχυματικές ιδιότητες αυτών των κυττάρων συνδέονται με μια ενισχυμένη ικανότητα να ρυθμίζουν το μικροπεριβάλλον τους, παρέχοντας έναν ρυθμιστικό μηχανισμό για τον περιορισμό της επέκτασης του λιπώδους ιστού. Με την εναλλαγή μεταξύ αυτών των δύο καταστάσεων, τα κύτταρα μπορεί να είναι σε θέση να επηρεάσουν τη συνολική μεταβολική συμπεριφορά της αποθήκης λίπους και την ικανότητά της να συσσωρεύει λίπος χωρίς να προκαλούνται μεταβολικές επιπλοκές.
«Είναι σημαντικό ότι αποκαλύψαμε τουλάχιστον ένα μέρος του μοριακού μηχανισμού με τον οποίο αυτός ο νέος πληθυσμός κυττάρων στο επίπλουν επηρεάζει τη λιπογένεση», λέει η Radiana Ferrero (EPFL), από τους κύριους συγγραφείς της μελέτης. «Συγκεκριμένα, τα κύτταρα εκφράζουν υψηλά επίπεδα IGFBP2 (nsulin-like Growth Factor Binding Protein 2), μια πρωτεΐνη που είναι γνωστό ότι αναστέλλει τη λιπογένεση και εκκρίνει αυτή την πρωτεΐνη στο μικροπεριβάλλον. Αυτό με τη σειρά του επηρεάζει συγκεκριμένους υποδοχείς σε κοντινά λιπώδη βλαστοκύτταρα και προγονικά κύτταρα, εμποδίζοντάς τα αποτελεσματικά από το να εξελιχθούν σε ώριμα λιποκύτταρα.
«Η γνώση ότι το λίπος έχει έναν ενσωματωμένο μηχανισμό για τον περιορισμό του σχηματισμού λιποκυττάρων θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες θεραπείες που ρυθμίζουν αυτή τη φυσική διαδικασία. Επιπλέον, η έρευνα ανοίγει δυνατότητες για στοχευμένες θεραπείες που θα μπορούσαν να ρυθμίσουν τη συμπεριφορά συγκεκριμένων αποθηκών λίπους».
