Ανακαίνιση σπιτιού με επιδότηση: Όσα πρέπει να ξέρετε

Μια σειρά από κίνητρα για ανακαινίσεις σπιτιών ξεκινούν μέσα στις πρώτες μέρες του 2025, παράλληλα με το πρόγραμμα Σπίτι μου 2 για αγορά κατοικίας.

Ταυτόχρονα υπάρχουν και ορισμένα φορολογικά κίνητρα για τις ανακαινίσεις. Η ΑΑΔΕ έδωσε στη δημοσιότητα τις σχετικές αναλυτικές οδηγίες για τους όρους, τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν οι δικαιούχοι για να επωφεληθούν από το μέτρο, που έχει νομοθετηθεί από το 2023.

Με βάση, λοιπόν τα ισχύοντα, το ανώτατο συνολικό ποσό των «επιλέξιμων δαπανών» και της μείωσης του φόρου που δικαιούται ο φορολογούμενος είναι το ποσό των 16.000 ευρώ, για όλα τα φορολογικά έτη, ήτοι 2024, 2025, 2026, 2027 και 2028. Άρα από το 2025, για τις δηλώσεις του οικονομικού έτους 2024 θα υπάρξει η σχετική ελάφρυνση, που μπορεί να φτάσει, σε ετήσια βάση, έως και τα 3.200 ευρώ ετησίως, για διάρκεια πέντε ετών, πάντα, με την προϋπόθεση ότι οι σχετικές δαπάνες εξοφλήθηκαν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.

Και βέβαια, οι δαπάνες αυτές κατανέμονται ισόποσα σε πέντε χρόνια και αφορούν έργα που πραγματοποιούνται από 1/1/2024 έως 31/12/2024. Η συνολική μείωση του φόρου μπορεί να φτάσει τα 16.000 ευρώ για την πενταετία, με μέγιστο ετήσιο όριο τις 3.200 ευρώ.

Έρχονται Εξοικονομώ 2025 και Αλλάζω Θέρμανση και Θερμοσίφωνα
Ξεκινά την ερχόμενη Τετάρτη η υποβολή αιτήσεων για δύο προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης. Πρόκειται για το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025» και το «Αλλάζω θερμοσίφωνα».

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025» αφορά κτίσματα που χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία, με τον συνολικό προϋπολογισμό να ανέρχεται σε 434 εκατ. ευρώ.

Οι αιτήσεις ανοίγουν στις 8 του μηνός και θα παραμείνουν ανοιχτές έως τις 20 Μαρτίου. Η επιδότηση κυμαίνεται από 50% – 100%, με μέγιστο προϋπολογισμό τις 35.000 ευρώ και αφορά την ενεργειακή αναβάθμιση πρώτης κατοικίας.

«Μιλάμε για δύο κατηγορίες επιδότησης. Η μία αφορά τους ευάλωτους συμπολίτες μας με χαμηλό εισόδημα, όπου παίρνουν το μεγαλύτερο ποσοστό επιδότησης, και αφορά και συμπολίτες μας που έχουν πληγεί από τις φυσικές καταστροφές. Έχουμε και την ειδική προσμέτρηση της επιδότησης προς τα πάνω όταν η οικογένεια έχει και ΑμεΑ ή είναι πολύτεκνη», λέει στο MEGA η δικηγόρος Σουζάνα Κλημεντίδη.

Οι δαπάνες που επιδοτούνται είναι:
– Αντικατάσταση κουφωμάτων

– Τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης

– Αναβάθμιση συστημάτων θέρμανσης και ψύξης

– Εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων διαχείρισης ενέργειας

«Αλλάζω θερμοσίφωνα»
Το έτερο πρόγραμμα «είναι ένα εξειδικευμένο κομμάτι ενεργειακής αναβάθμισης και αφορά μόνο την αλλαγή θερμοσίφωνα». Οι αιτήσεις από τους ενδιαφερόμενους θα υποβάλλονται από τις 08/01 έως τις 31/03.

Επιδοτήσεις έως 1040 ευρώ για ηλιακό θερμοσίφωνα και έως 7.440 ευρώ για αντλίες θερμότητας μπορούν να λάβουν οι δικαιούχοι που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα».

Κάνει πρεμιέρα στις 8 Ιανουαρίου και η πλατφόρμα του προγράμματος https://allazothermansi-thermosifona.gov.gr θα δέχεται αιτήσεις έως τις 31 Μαρτίου 2025.

Το πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 232,2 εκατ. ευρώ επιχορηγεί τα νοικοκυριά για την εγκατάσταση νέων ηλιακών θερμαντήρων νερού ή/και συστημάτων αντλίας θερμότητας σύγχρονης τεχνολογίας. Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα αντικατάστασης ενεργοβόρων ηλεκτρικών θερμαντήρων παλαιάς τεχνολογίας, χωρίς να συνιστά προαπαιτούμενο για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα. Αξίζει να επισημανθεί πως από τα 223,2 εκατ. ευρώ που είναι ο συνολικός προϋπολογισμός του, δεσμεύονται 44,6 εκατ. ευρώ για τα ενεργειακά ευάλωτα νοικοκυριά.

Με βάση τον οδηγό του προγράμματος που προκηρύχθηκε χθες μετά την Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπέγραψαν οι συναρμόδιοι υπουργοί, Θόδωρος Σκυλακάκης και Νίκος Παπαθανάσης, προβλέπεται η επιδότηση αγοράς νέου ηλιακού θερμοσίφωνα σύγχρονης τεχνολογίας σε ποσοστό επιδότησης 50% ενώ για τα νοικοκυριά, με οικογενειακό εισόδημα έως 10.000 ευρώ (ή ατομικό 5.000 ευρώ ) η επιδότηση θα φτάσει στο 60%. Ειδικότερα επιδοτείται:

Η αγορά νέου ηλιακού θερμοσίφωνα σύγχρονης τεχνολογίας με την επιδότηση να κυμαίνεται από 50%-60% ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία

Η αγορά νέου συστήματος αντλίας θερμότητας (συμπεριλαμβανομένου π.χ. εξωτερική μονάδα, fan coil, σωληνώσεις) με την επιδότηση στο 50%.

Μέρος της δαπάνης για την εκτέλεση αναγκαίων συμπληρωματικών εργασιών τοποθέτησης επιλέξιμου εξοπλισμού (π.χ. κόστος μεταφοράς, κόστος τοποθέτησης, αναλώσιμα, εξαρτήματα, smart system (χρονοδιακόπτη) κλπ.)

Οι ωφελούμενοι του προγράμματος είναι οικιακοί καταναλωτές που επιθυμούν να τοποθετήσουν στην οικία τους (περιλαμβανόμενης οικίας ενοικιαζόμενη/δωρεάν παραχωρούμενη) ηλιακό θερμοσίφωνα νέας τεχνολογίας ή/και νέο σύστημα αντλίας θερμότητας. Ως προς τις εκμισθούμενες/δωρεάν παραχωρούμενες κατοικίες, η ενίσχυση στο επίπεδο των εκμισθωτών χορηγείται δυνάμει των διατάξεων του Κανονισμού 2831/2023 της Επιτροπής ΕΕ για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), όπου καθορίζονται τα όρια σώρευσης (300.000 €).

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης υποβάλλονται από μεμονωμένα Φυσικά Πρόσωπα τα οποία διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα. Προκειμένου να υποβάλλει αίτηση ένα Φυσικό Πρόσωπο θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις:

Να διαθέτει υποχρεωτικά Αριθμό Φορολογικού Μητρώου, καθώς και έγκυρους κωδικούς πρόσβασης στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ, μέσω των οποίων γίνεται η ταυτοποίησή των προσωπικών στοιχείων μέσω ΟΠΣ.

Να έχει υποβάλει κατά το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2023) δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1), είτε ως ΥΠΟΧΡΕΟΣ ατομικής ή κοινής δήλωσης, είτε εμμέσως ως «ΣΥΖΥΓΟΣ/ΜΣΣ1 » σε περίπτωση κοινής δήλωσης. Η σχετική δήλωση θα πρέπει να έχει εκκαθαριστεί.

Δεν είναι επιλέξιμοι ωφελούμενοι (Φυσικά Πρόσωπα που υποβάλουν την αίτηση) οι οποίοι είχαν υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος κατά το έτος αναφοράς (2023) ως κάτοικοι εξωτερικού. Εξαρτώμενα μέλη που δεν υποβάλλουν αυτόνομα δήλωση (δηλ. δεν είναι υπόχρεοι σε δική τους ατομική δήλωση) δε δύνανται να υποβάλλουν αίτηση για τη Συμμετοχή τους στο Πρόγραμμα.

Κάθε φυσικό πρόσωπο μπορεί να αιτηθεί την αγορά νέου ηλιακού θερμοσίφωνα ή/και συστήματος αντλίας θερμότητας για την κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία, για την οποία συντρέχουν αθροιστικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

i. Αποτελεί την κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία του ωφελούμενου (ιδιόκτητη, ενοικιαζόμενη ή δωρεάν παραχωρούμενη).

ii. Διαθέτει ενεργή, οικιακή (και μη κοινόχρηστη) παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, μέσω της οποίας πραγματοποιείται η ταυτοποίηση της κατοικίας του ωφελούμενου.
Παραδείγματα επιδοτήσεων

Κριτήρια επιλεξιμότητας αιτήσεων χρηματοδότησης

Για τον υπολογισμό των κριτήριων κατάταξης των αιτήσεων για τη χρηματοδότηση θα ληφθούν υπόψη τα εξής:

Επιλαχούσες αιτήσεις του αρχικού προγράμματος «ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΩ-ΑΛΛΑΖΩ ΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΑ», στις οποίες δεν πραγματοποιήθηκε η εξαργύρωση των επιταγών.

Στοιχεία για τον αριθμό των εξαρτώμενων μελών της οικογένειας Φυσικού Προσώπου που υποβάλλει αίτηση χρηματοδότησης στο Πρόγραμμα όπως αυτά προκύπτουν από δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους «αναφοράς» (φορολογικό έτος 2023) και το πιστοποιητικό της οικογενειακής κατάστασης.

Στοιχεία πιστοποιητικών αναπηρίας που παρέχονται μέσω προσκόμισης αντίστοιχης γνωμάτευσης ή πιστοποιητικού από υγειονομική επιτροπή πιστοποίησης αναπηρίας ή άλλη αρμόδια αρχή, η οποία κατά το νόμο εξακολουθεί να ασκεί τις αρμοδιότητές της.

Στοιχεία συντελεστών βαθμοημερών ανά οικισμό όπως έχουν υπολογιστεί και κοινοποιηθεί στο Τεύχος B’ 7253/21.12.2023 της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.

Στοιχεία ταχυδρομικής διεύθυνσης του ακινήτου το οποίο θα εντάσσεται σε ατμοσφαιρικά επιβαρυμένες περιφέρειες (Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Ηπείρου).

Με βάση τα παραδείγματα που παρατίθενται στον οδηγό του προγράμματος η επιδότηση υπολογίζεται ως εξής:
Παράδειγμα 1: ωφελούμενος της πρώτης εισοδηματικής κατηγορίας προμηθεύεται ηλιακό θερμοσίφωνα. Σε περίπτωση όπου ο ΦΠΑ είναι 24%, ο ωφελούμενος μπορεί να επιχορηγηθεί μέχρι του ανώτατου ποσού (δημόσια δαπάνη) των € 1.041,6.

Παράδειγμα 2: ωφελούμενος προμηθεύεται σύστημα αντλίας θερμότητας. Επιπλέον, λαμβάνει επιχορήγηση για παροχή υπηρεσιών από τον ίδιο προμηθευτή. Σε περίπτωση όπου ο ΦΠΑ είναι 24%, ο ωφελούμενος μπορεί να επιχορηγηθεί μέχρι του ανώτατου ποσού των € 7.440.

Για τον υπολογισμό των εισοδηματικών κριτηρίων λαμβάνεται υπόψη το ετήσιο ατομικό και οικογενειακό εισόδημα (ΕΙΣ), κατά το φορολογικό έτος αναφοράς (χρήση 2023).

Προσοχή στα κοινόχρηστα για την εφορία
Οι δαπάνες για την αναβάθμιση κτιρίων, όπως ενεργειακές βελτιώσεις, λειτουργικές επισκευές και αισθητικές παρεμβάσεις, μειώνουν τον φόρο εισοδήματος για πέντε χρόνια, με ανώτατο συνολικό ποσό δαπάνης 16.000 ευρώ. Από αυτές οι δαπάνες για υλικά υπολογίζονται έως το 1/3 του ποσού που αφορά τις υπηρεσίες. Αυτό σημαίνει ότι, εάν κάποιος δαπανήσει 16.000 ευρώ το 2024 για την ανακαίνιση του σπιτιού του, θα γλιτώσει φόρο εισοδήματος συνολικού ύψους 16.000 ευρώ, ποσό το οποίο επιμερίζεται ισόποσα σε πέντε χρόνια, αρχής γενόμενης με το εκκαθαριστικό του 2025 έως το εκκαθαριστικό της φορολογικής δήλωσης του 2029.

Σημειώνεται, ότι το ποσό των επιλέξιμων δαπανών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική ή αισθητική αναβάθμιση του κτιρίου, μειώνει το φόρο εισοδήματος του φυσικού προσώπου που τις πραγματοποίησε και έχει δικαίωμα πλήρους κυριότητας, επικαρπίας ή ψιλής κυριότητας σε αυτό. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας το ανώτατο συνολικό όριο δαπάνης και η μείωση του φόρου εισοδήματος περιορίζονται με βάση το ποσοστό πλήρους κυριότητας του φυσικού προσώπου που πραγματοποίησε τη δαπάνη.

Πολυκατοικίες – Κοινόχρηστες δαπάνες

Στην περίπτωση δαπανών των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες εξοφλούνται από τον διαχειριστή πολυκατοικίας/συγκροτήματος ιδιοκτησιών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών, αυτές λαμβάνονται υπόψη για τους δικαιούχους ανάλογα με τα χιλιοστά συνιδιοκτησίας τους, με βάση σχετική βεβαίωση που χορηγείται από τον διαχειριστή και στην οποία καταχωρείται ο ΑΤΑΚ του ακινήτου το οποίο βρίσκεται εντός του κτιρίου για το οποίο πραγματοποιείται η σχετική δαπάνη.

Οι δαπάνες λήψης υπηρεσιών οι οποίες αναγνωρίζονται είναι οι εξής:
Α. Ενεργειακές

Τοποθέτηση θερμομόνωσης.
Αντικατάσταση κουφωμάτων, υαλοπινάκων και εξωτερικών προστατευτικών φύλλων.
Εγκατάσταση ή αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ ψύξης καθώς και των αναγκαίων υποδομών και στοιχείων ώστε να καθίσταται πλήρως λειτουργικό.
Εγκατάσταση διατάξεων αυτόματου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
Εγκατάσταση συστήματος αυτοπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (με ενεργειακό συμψηφισμό), καθώς και συστημάτων ηλεκτρικών συσσωρευτών (μπαταρίες) όταν συνδυάζονται με φωτοβολταϊκά συστήματα.
Εγκατάσταση συστήματος παραγωγής ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Εγκατάσταση συστήματος μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.
Αναβάθμιση φωτισμού των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας.
Β. Λειτουργικές – αισθητικές

Τοποθέτηση/αντικατάσταση υδραυλικής εγκατάστασης.
Τοποθέτηση/αντικατάσταση ηλεκτρολογικής εγκατάστασης.
Συντήρηση/επισκευή στέγης.
Επισκευή τοιχοποιίας/Χρωματισμού εσωτερικά και εξωτερικά των κτιρίων.
Τοποθέτηση σταθερών ή κινητών συστημάτων σκίασης.
Αναβάθμιση ή εγκατάσταση ανελκυστήρα.
Εγκατάσταση οικιακών σημείων επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
Αλλαγή ή επισκευή δαπέδων.