Το επιτραπέζιο παιχνίδι κυνηγόσκυλα και τσακάλια, δημοφιλές στην αρχαία Αίγυπτο, πιθανότατα προήλθε από τη νοτιοδυτική Ασία, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που αποκαλύπτει στοιχεία για τις ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις που διευκολύνονταν από τα παιχνίδια πριν από 4.000 χρόνια.
Σύμφωνα με τον Independent, οι αρχαιολόγοι έχουν βρει βραχογραφίες του αρχαίου παιχνιδιού που χρονολογούνται γύρω στο 2000 π.Χ. σε διάφορες τοποθεσίες στο σημερινό Αζερμπαϊτζάν, γεγονός που υποδεικνύει την πρώιμη υιοθέτησή του από τους κτηνοτρόφους της περιοχής.
Η περίοδος αυτή είναι σύγχρονη με το παλαιότερο παράδειγμα του παιχνιδιού – που είχε βρεθεί προηγουμένως στον τάφο ενός Αιγύπτιου κυβερνητικού αξιωματούχου που πέθανε κάπου μεταξύ 2064 και 1952 π.Χ.
«Σε ορισμένες περιόδους της αρχαιότητας, συγκεκριμένα παιχνίδια ήταν περιφερειακά δημοφιλή, γεγονός που υποδηλώνει ότι συνέβαλαν στη σύνδεση πολιτισμών που αλληλεπιδρούσαν τακτικά μεταξύ τους», εξήγησαν οι ερευνητές.
«Το παιχνίδι αυτό πιθανότατα εξυπηρετούσε αυτόν τον σκοπό κατά τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. στην Αίγυπτο και τη νοτιοδυτική Ασία, επειδή ήταν το μοναδικό παιχνίδι που παιζόταν σε όλη την περιοχή», λένε.
Το παιχνίδι δύο παικτών, γνωστό και ως 58 τρύπες, διαθέτει κομμάτια με σχήμα είτε του κεφαλιού ενός τσακαλιού είτε ενός κυνηγόσκυλου και παίζεται σε ένα ταμπλό με τρύπες που προορίζονται για τα κομμάτια σε σχήμα καρφιού.
Στο κέντρο του ταμπλό υπάρχουν δύο παράλληλες γραμμές με 10 τρύπες και ένα τόξο με 38 τρύπες γύρω από αυτές – συνολικά 58 τρύπες.
Ορισμένες τρύπες είναι ειδικά σημειωμένες ή συνδέονται με μια γραμμή.
Οι παίκτες μετακινούν τα κομμάτια τους γύρω από μια πίστα για να δουν ποιος θα φτάσει πρώτος στο τέλος, όπως τα φίδια και οι σκάλες ή το ludo.
Διαφορετικές παραλλαγές του παιχνιδιού έχουν ανακαλυφθεί ότι ήταν δημοφιλές για πάνω από 1.000 χρόνια από τη Μέση Εποχή του Χαλκού έως την Εποχή του Σιδήρου.
Μέχρι στιγμής, έχουν βρεθεί 70 πίνακες του παιχνιδιού σε μια ευρεία περιοχή που καλύπτει την Αίγυπτο, το Λεβάντε, τη Μεσοποταμία, το Ιράν και την Ανατολία και τα στοιχεία δείχνουν ότι «παίζονταν ευρέως από πολύ νωρίς».
Οι ερευνητές έχουν βρει άλλα έξι σχέδια επιτραπέζιων πινάκων σε αρχαιολογικούς χώρους σε όλο το Αζερμπαϊτζάν – τρία στο Agdasduzu και από ένα στο Capmalı, στο Yenı Turkan και στο Dubandi.
Αυτές οι τοποθεσίες έχουν πλέον χρονολογηθεί κατά προσέγγιση.
Οι αρχαιολόγοι υποψιάζονται ότι οι πίνακες του Agdasduzu ανήκουν πιθανότατα στη δεύτερη χιλιετία π.Χ., ενώ οι άλλοι τρεις θα μπορούσαν να χρονολογηθούν μεταξύ του δεύτερου μισού της τρίτης χιλιετίας π.Χ. και του πρώτου μισού της δεύτερης.
Τα τελευταία ευρήματα, που δημοσιεύονται στο European Journal of Archaeology, συνηγορούν υπέρ της πρώτης εμφάνισης του παιχνιδιού στη νοτιοδυτική Ασία αντί της Αιγύπτου.
Οι ερευνητές υποδηλώνουν ότι η ακτή της Κασπίας συνδεόταν πολιτισμικά με μια ευρύτερη περιοχή από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα μέσω του παιχνιδιού αυτού.
Τι υποδεικνύει η ανακάλυψη
Λένε ότι η ανακάλυψη υποδεικνύει τη σύνδεση της ασιατικής περιοχής με τις κοινωνίες του νότου και τη δημοτικότητα του παιχνιδιού «σε όλους τους πολιτισμούς και τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες».
«Όποια κι αν ήταν η προέλευση του παιχνιδιού των 58 τρυπών, γρήγορα υιοθετήθηκε και παίχτηκε από μια μεγάλη ποικιλία ανθρώπων, από τους ευγενείς της Αιγύπτου του Μέσου Βασιλείου μέχρι τους κτηνοτρόφους του Καυκάσου και από τους παλαιούς Ασσύριους εμπόρους στην Ανατολία μέχρι τους εργάτες που έχτιζαν τις πυραμίδες του Μέσου Βασιλείου», γράφουν οι επιστήμονες.
«Η γρήγορη εξάπλωση αυτού του παιχνιδιού μαρτυρά την ικανότητα των παιχνιδιών να λειτουργούν ως κοινωνικά λιπαντικά, διευκολύνοντας τις αλληλεπιδράσεις πέρα από τα κοινωνικά όρια», ανέφεραν.
