(Ανανεωμένο) Νέες εκρήξεις στον Λίβανο: Τρεις νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες

Η Μέση Ανατολή βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής, καθώς οι πρόσφατες εξελίξεις στον Λίβανο έχουν προκαλέσει ανησυχία για μια νέα κλιμάκωση της βίας. Μετά από μια σειρά εκρήξεων που προκάλεσαν τον θάνατο 12 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων δύο παιδιών, η κατάσταση έχει γίνει εξαιρετικά τεταμένη. Η Χεζμπολάχ, ο ισχυρός πολιτοφυλακή του Λιβάνου, αντέτεινε με επιθέσεις ρουκετών εναντίον ισραηλινών θέσεων, σηματοδοτώντας την πρώτη διασυνοριακή αντίδραση μετά τις φονικές εκρήξεις.

Οι εκρήξεις που σημειώθηκαν σε διάφορες περιοχές του Λιβάνου την Τρίτη φαίνεται να συνδέονται με την ευρύτερη στρατηγική του Ισραήλ, το οποίο ανακοίνωσε ότι επεκτείνει τους στρατηγικούς του στόχους στη Γάζα για να περιλάβει και τη Χεζμπολάχ. Το υπουργείο Εξωτερικών του Λιβάνου χαρακτήρισε αυτές τις επιθέσεις ως «ισραηλινή κυβερνοεπίθεση», χωρίς ωστόσο να παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με τα αποδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή τη δήλωση. Ο υπουργός Πληροφορίας του Λιβάνου τόνισε ότι οι επιθέσεις αυτές αποτελούν πλήγμα κατά της εθνικής κυριαρχίας της χώρας.

Η κατάσταση είναι κρίσιμη και οι διεθνείς παρατηρητές ανησυχούν ότι η ένταση μπορεί να οδηγήσει σε ευρύτερες συγκρούσεις στην περιοχή. Οι πολίτες ζουν υπό τον φόβο νέων επιθέσεων και η ανάγκη για διπλωματικές λύσεις είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Οι βομβητές πυροδοτήθηκαν στα κύρια προπύργια της υποστηριζόμενης από το Ιράν ομάδας Χεζμπολάχ στη νότια Βηρυτό και στα ανατολικά και νότια του Λιβάνου. Ορισμένα κρούσματα υπήρξαν στην ανατολική κοιλάδα Μπεκάα του Λιβάνου. Περίπου 750 τραυματίες εντοπίστηκαν στο νότο, περίπου 150 στην κοιλάδα Μπεκάα και περίπου 1.850 στη Βηρυτό και στα νότια προάστια της.

Οι εκρήξεις ξεκίνησαν γύρω στις 3:30 μ.μ. (1230 GMT) στο νότια προάστια της Βηρυτού. Διήρκεσαν περίπου μία ώρα, με μάρτυρες του Reuters να λένε ότι μπορούσαν ακόμα να ακούσουν εκρήξεις στις 4:30 μ.μ. Σύμφωνα με πηγές ασφαλείας και βίντεο που εξετάστηκαν, ορισμένες από τις εκρήξεις σημειώθηκαν μετά από ειδοποίηση στους βομβητές, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες τους να βάλουν τα χέρια τους πάνω τους ή να τα φέρουν μέχρι τα πρόσωπά τους για να ελέγξουν τις οθόνες.

«Λίγο λιγότεροι από 300 ασθενείς βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση», με κάποιους να υποφέρουν από τραυματισμούς στο πρόσωπο και αιμορραγία στον εγκέφαλο, είπε ο υπουργός Υγείας του Λιβάνου. «Οι τραυματίες που έφτασαν στα επείγοντα δεν ήταν όλοι νεαροί άνδρες. Είδαμε παιδιά και ηλικιωμένους» πρόσθεσε.

Βομβητές από την Ταϊβάν ή την Ευρώπη;
Μια ανώτερη πηγή της ασφάλειας του Λιβάνου και μια άλλη πηγή δήλωσαν στο Reuters ότι η ισραηλινή υπηρεσία κατασκοπείας Μοσάντ τοποθέτησε εκρηκτικά μέσα σε 5.000 βομβητές που εισήγαγε η λιβανέζικη οργάνωση Χεζμπολάχ μήνες πριν από τις εκρήξεις της Τρίτης.

Λιβανέζικη πηγή είπε ότι η ομάδα είχε παραγγείλει να κατασκευαστούν βομβητές από την Gold Apollo με έδρα την Ταϊβάν. Η πηγή αναγνώρισε μια φωτογραφία του μοντέλου του βομβητή, ενός AR-924. Εικόνες κατεστραμμένων τηλεειδοποιητών που αναλύθηκαν από το Reuters δείχνουν αυτοκόλλητα στο πίσω μέρος που παραπέμπουν στην Gold Apollo, έναν κατασκευαστή τηλεειδοποίησης με έδρα την Ταϊβάν.

Ο ιδρυτής της Gold Apollo είπε ότι η εταιρεία δεν κατασκεύασε τους βομβητές που χρησιμοποιήθηκαν στις εκρήξεις στο Λίβανο. Αυτοί κατασκευάστηκαν, όπως είπε, από εταιρεία στην Ευρώπη που είχε το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει το εμπορικό σήμα της ταϊβανέζικης εταιρείας.

Ο ιδρυτής της Gold Apollo Χσου Τσινγκ-Κουάνγκ δήλωσε πως οι βομβητές που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση κατασκευάστηκαν από μια εταιρία στην Ευρώπη που η Gold Apollo κατονόμασε σε μια ανακοίνωση ως BAC. “Το προϊόν δεν ήταν δικό μας. Είχε μόνο το δικό μας εμπορικό σήμα πάνω”, δήλωσε σήμερα ο Χσου στους δημοσιογράφους στα γραφεία της εταιρίας στην πόλη Νέα Ταϊπέι της βόρειας Ταϊβάν.

Η δηλωμένη διεύθυνση της BAC Consulting στη Βουδαπέστη είναι ένα κτήριο σε δρόμο προαστίου στο οποίο υπάρχουν κυρίως κατοικίες. Η επωνυμία της εταιρίας αναγράφεται σε μια κόλλα A4 κολλημένη στη γυάλινη πόρτα του κτηρίου.

Ένας άνθρωπος στο κτήριο, που ζήτησε να μην κατονομαστεί, ανέφερε πως η BAC Consulting είναι καταχωρισμένη στη διεύθυνση αλλά δεν έχει φυσική παρουσία εκεί. Η διευθύνουσα σύμβουλος της BAC Consulting Κριστιάνα Μπαρσόνι-Αρτσιντιάκονο αναφέρει στο προφίλ της στο LinkedIn πως έχει εργαστεί ως σύμβουλος για διάφορες οργανώσεις περιλαμβανομένης της UNESCO. Δεν απάντησε σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Reuters. Οι καταχωρισμένες δραστηριότητες της BAC καλύπτουν ευρύ φάσμα, από παραγωγή βιντεοπαιχνιδιών μέχρι παροχή συμβουλών τεχνολογίας πληροφοριών και εξόρυξη πετρελαίου.

Τα αίτια των εκρήξεων

Υψηλόβαθμη πηγή ασφαλείας του Λιβάνου δήλωσε πως οι συσκευές είχαν τροποποιηθεί από την υπηρεσία κατασκοπείας του Ισραήλ “στο στάδιο της παραγωγής τους”. “Η Μοσάντ εισήγαγε έναν πίνακα μέσα στη συσκευή που έφερε εκρηκτικό υλικό το οποίο μπορούσε να πυροδοτηθεί με έναν κωδικό. Είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί με οποιοδήποτε μέσο”, είπε η πηγή. Η πηγή δήλωσε πως 3.000 από τους βομβητές εξερράγησαν όταν ένα κωδικοποιημένο μήνυμα στάλθηκε σε αυτούς, ενεργοποιώντας τα εκρηκτικά.

Μια άλλη πηγή ασφαλείας δήλωσε στο Reuters πως έως τρία γραμμάρια εκρηκτικά είχαν φυτευτεί στους νέους βομβητές και “δεν είχαν εντοπιστεί” από τη Χεζμπολάχ επί μήνες.

Η ισραηλινή Μοσάντ, “φημίζεται” για τις σύνθετες επιχειρήσεις της ήδη από τα χρόνια του 1960 με την παράτολμη απαγωγή του ναζί Άντολφ Άιχμαν. Πιο πρόσφατα, η υπηρεσία φέρεται να είχε την ευθύνη για κυβερνοεπιθέσεις και για τη δολοφονία ενός κορυφαίου Ιρανού επιστήμονα το 2020 με πολυβόλο που ενεργοποιήθηκε από απόσταση.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν έχουν απαντήσει προσώρας σε αιτήματα του Reuters για σχόλια.

Οι μαχητές της Χεζμπολάχ άρχισαν να χρησιμοποιούν βομβητές πιστεύοντας ότι θα μπορούσαν να αποφύγουν τον εντοπισμό των τοποθεσιών τους από το Ισραήλ, είπαν στο Reuters πηγές που γνωρίζουν τις επιχειρήσεις της ομάδας. Τρεις πηγές ασφαλείας είπαν στο Reuters ότι οι βομβητές που πυροδοτήθηκαν ανήκουν στο τελευταίο μοντέλο που έφερε η Χεζμπολάχ τους τελευταίους μήνες.
Η υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ είπε ότι ξεκίνησε έρευνα για τα αίτια των εκρήξεων και ότι το Ισραήλ θα λάβει «τη δίκαιη τιμωρία του». Διπλωματικές πηγές και πηγές ασφαλείας εικάζουν ότι οι εκρήξεις ίσως προκλήθηκαν από τις μπαταρίες των συσκευών, πιθανώς λόγω υπερθέρμανσης.

Αλλά άλλοι είπαν ότι το Ισραήλ μπορεί να είχε διεισδύσει στην εφοδιαστική αλυσίδα για βομβητές της Χεζμπολάχ. Οι New York Times ανέφεραν ότι το Ισραήλ έκρυψε εκρηκτικό υλικό μέσα σε μια νέα παρτίδα βομβητών πριν εισαχθούν στο Λίβανο, επικαλούμενοι αμερικανούς και άλλους αξιωματούχους που είχαν ενημερωθεί για την επιχείρηση.

Αρκετοί εμπειρογνώμονες που μίλησαν στο Ρόιτερς είπαν ότι αμφιβάλλουν για το εάν η μπαταρία από μόνη της θα ήταν αρκετή για να προκαλέσει τις εκρήξεις. Ο Πολ Κρίστενσεν, ειδικός στην ασφάλεια των μπαταριών στο Newcastle University, δήλωσε ότι η ζημιά δεν φαίνεται να συνάδει με προηγούμενες περιπτώσεις βλάβης τέτοιων μπαταριών.

Ένας άλλος λόγος για να αμφιβάλλει κανείς ότι οι εκρήξεις προκλήθηκαν από υπερθέρμανση των μπαταριών είναι ότι συνήθως μόνο μια πλήρως φορτισμένη μπαταρία μπορεί να πάρει φωτιά ή να εκραγεί, δήλωσε ο Ofodike Ezekoye, ένας καθηγητής μηχανολογίας του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν.

Σύμφωνα με τον ειδησεογραφικό ιστότοπο AXIOS η Μοσάντ προχώρησε νωρίτερα από ότι υπολόγιζε στην επίθεση καθώς είχε πληροφορίες ότι μέλη της Χεζμπολάχ είχαν αντιληφθεί τα σχέδιά της.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες Αμερικανών αξιωματούχων τοποθετήθηκαν 20 γραμμάρια εκρηκτικών δίπλα στις μπαταρίες λιθίου των βομβητών. Πυροδοτήθηκαν ταυτόχρονα με την αποστολή μηνύματος που υποτίθεται ότι ήταν από την ηγεσία της Χεζμπολάχ. Πριν εκραγούν εξέπεμψαν για αρκετά δευτερόλεπτα ηχητικό σήμα.

Είχαν αγοραστεί πρόσφατα από την Χεζμπολάχ, που αποφάσισε να αποφύγει τη χρήση κινητών για να μην εντοπίζονται μέσω του GPS οι κινήσεις της. Φέρουν το λογότυπο εταιρείας της Ταϊβάν που όμως αρνείται ότι κατασκευάστηκαν εκεί.

Στο μεταξύ η ουγγρική εταιρεία BAC, που εμφανίζεται ως η κατασκευάστρια των βομβητών που εξερράγησαν στον Λίβανο, είναι «εμπορικός μεσάζων» και δεν διαθέτει κατασκευαστική μονάδα στην Ουγγαρία, ανακοίνωσε η ουγγρική κυβέρνηση σήμερα. «Οι εν λόγω συσκευές δεν βρέθηκαν ποτέ στο ουγγρικό έδαφος», ανέφερε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, Ζόλταν Κόβακς. «Αυτή η υπόθεση δεν ενέχει κανέναν κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια», πρόσθεσε.

Από την Αίγυπτο όπου βρίσκεται ο Άντονι Μπλίνκεν ζήτησε από όλες τις πλευρές να αποφύγουν ενέργειες που θα κλιμακώσουν το ήδη τεταμένο κλίμα. Ανάλογη η τοποθέτηση και του Αιγύπτιου ομολόγου του.

Το Κρεμλίνο εκτιμά πως μετά αυτό το συμβάν, το οποίο χαρακτηρίζει πράξη υβριδικού πολέμου, η κλιμάκωση δεν μπορεί να αποφευχθεί.

Πηγή: Reuters, AFP, New York Times, ΑΠΕ