Οι εργασιακές αλλαγές που έφερε η πανδημία – και ιδιαίτερα η τηλεργασία – έκαναν πολλές επιχειρήσεις να παρακολουθούν ακόμη περισσότερο τους εργαζομένους τους, οι οποίοι απασχολούνται με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την οποία παρουσίασε το περιοδικό «Economist», η ζήτηση λογισμικού παρακολούθησης εργαζομένων υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ Απριλίου 2019 και Απριλίου 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πανδημία έπληξε για πρώτη φορά έντονα την Ευρώπη στις αρχές του Μαρτίου του 2020.
Μέσα σε λίγες εβδομάδες από τους περιορισμούς στην κυκλοφορία και την υιοθέτηση τηλεργασίας, οι αναζητήσεις για τέτοια εργαλεία παρακολούθησης αυξήθηκαν περισσότερο από 18 φορές, σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά. Και στη συνέχεια οι επιχειρήσεις τα αγόρασαν με αποτέλεσμα οι εταιρείες που αναπτύσσουν λογισμικά παρακολούθησης να καταγράψουν μεγάλες αντίστοιχες αυξήσεις στις πωλήσεις.
Για παράδειγμα, οι πωλήσεις της εφαρμογής Time Doctor, η οποία τραβά βίντεο από τις οθόνες των χρηστών ή ανά τακτά χρονικά διαστήματα βγάζει φωτογραφίες για να διασφαλίσει ότι οι εργαζόμενοι βρίσκονται στον υπολογιστή τους, τριπλασιάστηκαν τον Απρίλιο του 2020, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, αναφέρει ο «Economist».
Οι πωλήσεις της DeskTime, εφαρμογής που καταγράφει πόσο χρόνο χρειάζεται ένας χρήστης για να πραγματοποιήσει συγκεκριμένες εργασίες, τετραπλασιάστηκαν την ίδια περίοδο. Ερευνα που έγινε το 2021 σε περισσότερες από 1.000 εταιρείες στην Αμερική έδειξε ότι το 60% των εταιρειών χρησιμοποιούσαν κάποιου είδους λογισμικό παρακολούθησης. Ενα επιπλέον ποσοστό 17% σκεφτόταν να αγοράσει τέτοιο λογισμικό, αναφέρει η ίδια πηγή.
Σημειώνεται επίσης ότι πολλά από τα συγκεκριμένα προγράμματα παρακολούθησης χρησιμοποιούν ιδιαίτερα σύγχρονη τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης ώστε να μετρούν μεταξύ άλλων την ταχύτητα με την οποία οι εργαζόμενοι ολοκληρώνουν διαφορετικές εργασίες. Επιπλέον μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τρόπος να εντοπίσουν οι εταιρείες υπαλλήλους που δουλεύουν λιγότερο. Το προηγούμενο έτος, η ιαπωνική Fujitsu παρουσίασε λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης το οποίο υποστηρίζει ότι μπορεί να μετρήσει το πόσο συγκεντρωμένοι είναι οι εργαζόμενοι με βάση την έκφραση του προσώπου τους. Το λογισμικό της RemoteDesk στέλνει ειδοποιήσεις στους διευθυντές ώστε να τους ενημερώσει εάν οι εργαζόμενοι τρώνε ή πίνουν ενώ εργάζονται, αναφέρει το περιοδικό.
Οι αντιδράσεις
«Τα δεδομένα αυτά (…) μπορούν να ενισχύσουν τη συνολική απόδοση των επιχειρήσεων, ωφελώντας παράλληλα και τους ίδιους τους υπαλλήλους», αναφέρεται. Ομως οι επικρίσεις είναι πολλές: «Δεν μπορούμε να εμπιστευθούμε στις επιχειρήσεις τέτοιου είδους πληροφορίες», σημειώνει ο «Economist».
Ενα από τα προβλήματα που εντοπίζονται με αυτά τα προγράμματα είναι ότι αν και στοχεύουν στην αύξηση της παραγωγικότητας δεν έχουν εξετασθεί εξ αρχής σωστά. «Η έρευνα έχει συσχετίσει την παρακολούθηση με μείωση της εμπιστοσύνης και υψηλότερα επίπεδα άγχους, τίποτα από τα οποία δεν ευνοεί τις υψηλές επιδόσεις. Σε έρευνα σε τηλεφωνικά κέντρα, τα οποία ήταν τα πρώτα που υιοθέτησαν τεχνολογία παρακολούθησης, η εντατική παρακολούθηση των επιδόσεων συνέβαλε σε υψηλότερα επίπεδα πίεσης, συναισθηματικής κόπωσης, κατάθλιψης και κινητικότητας εργαζομένων», αναφέρεται.
Αλλη έρευνα που διεξήχθη από την ExpressVPN στις ΗΠΑ σε εργαζομένους σε καθεστώς τηλεργασίας ή σε εταιρείες που είχαν υιοθετήσει το υβριδικό μοντέλο εργασίας, «περισσότερο από το ένα τρίτο των εργαζομένων ένιωσε πίεση για να γίνει πιο παραγωγικό ή να εργαστεί περισσότερες ώρες επειδή το παρακολουθούσαν, ενώ το ένα πέμπτο αισθανόταν ότι εργαζόταν σε απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, ως αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής. Σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες προσποιούνταν, συνήθως, ότι είναι online και σχεδόν το ένα τρίτο χρησιμοποιούσε ειδικά σχεδιασμένο λογισμικό κατά της παρακολούθησης».
Επειδή η παρακολούθηση των εργαζομένων από τις εταιρείες έχει αυξηθεί σημαντικά, νέος νόμος της Νέας Υόρκης όρισε ότι οι εταιρείες θα πρέπει να ενημερώνουν τους υπαλλήλους τους για οποιαδήποτε ηλεκτρονική παρακολούθηση της τηλεφωνικής και διαδικτυακής τους δραστηριότητας καθώς και για την παρακολούθηση των e-mail τους.
