Οι δολοφονίες άνευ λόγου ήταν πάντα το χόμπι του ΚΚΕ…
Πριν από μερικές ημέρες, είχαμε δημοσιεύσει το χρονικό της αποτρόπαιας δολοφονίας με τσεκούρι, από τα αποβράσματα του ΕΑΜ, της κορυφαίας ελληνίδας ηθοποιού του Μεσοπολέμου, Ελένης Παπαδάκη. Με αφορμή αυτό, αναγνώστης της εφημερίδας «Μακελειό», μας έστειλε το παρακάτω απόσπασμα που αφορά σε μία ακόμη δολοφονία από τους αρκουδιάρηδες του ΕΑΜ. Πρόκειται για τον Ανδρέα Μακέδο, θεατρικό επιχειρηματία της εποχής εκείνης, το πτώμα του οποίου βρέθηκε δίπλα σε αυτό της Ελένης Παπαδάκη.
Τα στοιχεία που μας παραθέτει ο αναγνώστης μας, είμαι από επιστημονική εργασία με τίτλο: «Ιστορία της ελληνικής θεατρικής Επιθεώρησης», η οποία φέρει τις σημειώσεις του καθηγητή Φιλολογίας, Εμμανουήλ Σειραγάκη. Στη μελέτη αυτή αναφέρονται τα παρακάτω στοιχεία:
«Ο ιμπρεσάριος του ‘‘Μοντιάλ’’ κ. Μακέδος με το ανέβασμα της Σουφραζέτας παρέχει εις τους Αθηναίους την ευκαιρίαν θεάματος αναλόγου προς τα Παρισινά τοιαύτα»…
Η είσοδός του Ανδρέα Μακέδου στο χώρο των θεατρικών επιχειρήσεων ήταν πραγματικά εντυπωσιακή, πρωτοφανής. Αγόρασε ολόκληρη την παραγωγή της Βαβυλωνίας 1928 από τον θεατρικό επιχειρηματία Γιώργο Χέλμη (σύζυγο της Μαρίκας Κοτοπούλη), τη στιγμή που η παράσταση παιζόταν ήδη με επιτυχία! Σε δυο βασικούς τομείς ακολουθεί την ακριβώς αντίθετη πρακτική από την αναμενόμενη και βγαίνει πολλαπλά κερδισμένος: α. ενώ ξεκινά τις επιχειρήσεις του από κινηματογραφικές αίθουσες, σύντομα τις μετατρέπει σε θεατρικές τη στιγμή που σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική επικρατούσε αντίρροπη τάση β. είναι ο πρώτος θεατρικός επιχειρηματίας που δεν υπολογίζει καθόλου στην περιοδεία. Διακρίνει ότι το κοινό της Αθήνας είναι πια αριθμητικά επαρκές να συντηρήσει ένα ή και δυο θιάσους μεγάλου φαντασμαγορικού θεάματος χειμώνα καλοκαίρι.
Η άνοδος στο καλλιτεχνικό στερέωμα
Αποδεχόμενος τους όρους παραγωγής της θεατρικής βιομηχανίας, επενδύει ένα σοβαρό κεφάλαιο σε σκηνικά, κοστούμια, ηθοποιούς, συγγραφείς, μπαλέτο, μουσικούς και καταφέρνει να του επιστραφεί στο πολλαπλάσιο και να το επενδύσει εκ νέου.
Έτσι:
*προσλαμβάνει τους καλύτερους ηθοποιούς της αγοράς πληρώνοντας ποσά τόσο υψηλά που τους ελκύουν ακόμη κι αν χρειαστεί να διαλύσουν τους θιάσους τους. Δοκιμάζοντας τη διορατικότητά του στο κυνήγι νεαρών ταλέντων προτείνει πρωτοφανές πολυετές συμβόλαιο στις ανήλικες αδελφές Άννα και Μαρία Καλουτά.
* περιορίζει την ισχύ του αναδυόμενου επαγγέλματος του σκηνοθέτη: δεν προσλαμβάνει κάποιον αποκλειστικά με την επαγγελματική αυτή ιδιότητα αλλά την αναθέτει σε βασικούς συντελεστές της παράστασης (χορογράφο, πρωταγωνιστή) ενώ διατηρεί ο ίδιος τον τελικό έλεγχο σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Από το 1938 και μετά σποραδικά υπογράφει «ρεζισέρ», δηλαδή σκηνοθέτης των παραστάσεων.
* οργανώνει τακτικές επισκέψεις των κύριων συντελεστών του επιτελείου του στο εξωτερικό για να παρακολουθήσουν τη θεατρική ζωή και τις εξελίξεις στο ελαφρό μουσικό θέατρο στην Ευρώπη και να τις μεταφέρουν στην Ελλάδα. Βελτιώνει συνεχώς τις κτηριακές υποδομές των θεάτρων του. «Αποστολή των θεατρικών επιχειρήσεων Μακέδου αποτελουμένη από την κυρίαν Ντενίζ Μακέδου, τον καλλιτεχνικόν διευθυντήν κ. Αρτάντωφ και τον γνωστόν μακετίσταν σκηνογράφον κ. Ι. Αμπελάν μετέβη εις Παρισίους και άλλα ευρωπαϊκά κέντρα και παρηκολούθησε επί μακρόν την συναφή θεατρικήν κίνησιν κομίσασα χορογραφίες, μακέτες, σκηνικά, φωτιστικά μηχανήματα, κοστούμια και όλα τα λοιπά είδη που αποτελούν την τελευταίαν λέξιν της εξελίξεως του ελαφρού μουσικού θεάτρου» «Μία ανακοίνωσις διά το Μοντιάλ και το Μογκαντόρ», Εσπερινή 20.4.1930, σ. 29.
Οι σχέσεις με τους ηθοποιούς
Διατηρώντας και ισχυρότατο νομικό επιτελείο αναγκάζει τους ηθοποιούς να εγκαταλείψουν τάσεις βεντετισμού, αντιεπαγγελματικές συμπεριφορές (αθετήσεις συμβολαίων ή αποχή από τις παραστάσεις, εμπόδια στην ανέλιξη των συναδέλφων τους) ή άλλες πρακτικές που φθείρουν την εικόνα μιας παράστασης. Όσο κι αν αυτό ακούγεται οξύμωρο, πετυχαίνει, από ένα άλλο δρόμο, το στόχο για «Θέατρο συνόλου», όχι βέβαια όπως τον εννοούσαν οι θεωρητικοί της εποχής αλλά προκαλώντας στο θεατή με τις παραστάσεις του μια αίσθηση καλοκουρδισμένης ορχήστρας, που δεν έχει βέβαια στο πρόγραμμά της Βάγκνερ και Μπετόβεν αλλά ξέφρενη τζαζ, φοξτρότ, σίμυ, τσάρλεστον.
Παρόλο που όλα τα χρόνια λειτουργίας των δύο, κάποτε τριών, θεάτρων του αφήνει τους πρωταγωνιστές ηθοποιούς να δίνουν το όνομά τους στο θίασο, το στίγμα που μένει τελικά για όλο αυτό το διάστημα είναι το δικό του.
* επενδύει τεράστια ποσά σε σκηνικά, κοστούμια, ορχήστρα: η φαντασμαγορία των παραστάσεων του δημιουργεί αντίπαλο δέος όχι μόνο στους ελάχιστους αντίπαλους μουσικούς θιάσους (σύντομα στην άμιλλα για εντυπωσιασμό παρασύρθηκαν κι οι συνοικιακοί μουσικοί θίασοι) αλλά και στους μεγάλους θιάσους πρόζας, ακόμη και στο ίδιο το Εθνικό Θέατρο.
* φέρνει στην Αθήνα με εξαιρετική ταχύτητα ό,τι πιο μοντέρνο εμφανίζεται στο παγκόσμιο ελαφρό μουσικό θέατρο, παρουσιάζοντας για παράδειγμα με το θίασό του δυο μιούζικαλ αμερικανικού τύπου στα ελληνικά το 1928.
* Παρακολουθεί συνεχώς και με αμείωτη ένταση τις εξελίξεις στο χώρο της Επιθεώρησης και συνειδητοποιεί αμέσως την αξία όχι μόνο της φαντασμαγορικής όσο και της σατιρικής συνοικιακής.
Χτίζει το θέατρο Μογκαντόρ με τα έσοδα από τη φαντασμαγορική Βαβυλωνία 1928, προσλαμβάνει όμως τους συγγραφείς της συνοικιακής Λοβιτούρας1929 για να το εγκαινιάσει. Ανάμεσά τους βρίσκεται κι ο Χρήστος Γιαννακόπουλος που έμελλε να κάνει μεγάλη καριέρα στην κωμωδία, συναποτελώντας δίδυμο με τον Αλέκο Σακελλάριο. «Ο Γιαννακόπουλος και ο Σακελλάριος πρωτοσυναντιούνται με τη μεσολάβηση του κοινού τους συνεργάτη Χρήστου Κ. Χαιρόπουλου, αλλά η αμοιβαία μεταξύ τους αντιπάθεια οδηγεί τη συνάντηση σε αποτυχία. Το 1939 όμως ο θεατρικός επιχειρηματίας Ανδρέας Μακέδος τους επιβάλλει να συνεργασθούν στην επιθεώρηση Παύσατε Πυρ. Φρόντιζε πάντα να ελέγχει τα κείμενα και να επιβάλλει να αυτολογοκρίνονται πριν παρουσιαστούν για το φόβο επεισοδίων».
Από ομιλία σε συνέδριο, Απρίλιος 2017: οπλαρχηγός στους πολέμους 1912-17, αριστείο ανδρείας, τιμήθηκε για τη δράση του στην Κορυτσά. Μεταξύ των θεάτρων που απέκτησε και εκείνο του Παπαϊωάννου. Τι μας θυμίζει άραγε; Μήπως τη ‘διάδοχο’ της Παπαδάκη;…: «Είχαμε νοικιάσει, με λεφτά του KKE, Πατησίων και Στουρνάρα, το θέατρο Παπαϊωάννου…». Για κοίτα κάτι συμπτώσεις, όπως και η παρακάτω… «Παράλληλα, στη διάρκεια των γεγονότων έχει χαθεί η σημαντικότερη θιασαρχική φυσιογνωμία της προηγούμενης δεκαετίας: ο Ανδρέας Μακέδος. Το πτώμα του βρέθηκε στον ίδιο χώρο με κείνο της πρωταγωνίστριας του Εθνικού Θεάτρου Ελένης Παπαδάκη. Το ερώτημα τίθεται αυτόματα: μήπως η δολοφονία του δαιμόνιου επιχειρηματία επηρέασε περισσότερο το μεταπολεμικό Θέατρο από ότι το τραγικό τέλος τη πρωταγωνίστριας;»
Είδες, και πάλι, ο μπαγάσας ο ΕΛΑΣ;…».
Σχόλιο Μακελειό: Όπως μπορείτε εύλογα να διαπιστώσετε, η εφημερίδα μας, δημοσιεύει ότι έχει σχέση με τα εγκλήματα των κομμουνιστών… Γνωστές και άγνωστες ιστορίες που προσπαθούν να θάψουν κάποιοι σκόπιμα…
Η Μελίνα που ήταν εκείνη την εποχή; Στα κρεβάτια των ΝΑΖΙ;
Η πιο μεγάλη ηρωίδα της Αντίστασης είναι η Μελίνα Μερκούρη! Αυτή την απάντηση θα πάρουμε, οποιοδήποτε νέο παιδί και αν ρωτήσουμε. Έχει επιβληθεί μέσα από ένα αδυσώπητο και δαιδαλώδες προπαγανδιστικό σύστημα η αντίληψη αυτή.
Και ίσως, δεν έχει σημασία αν είναι αλήθεια, αν έκανε κάτι και τι η Μελίνα. Υπάρχει μια γενικότερη φιλοσοφική άποψη, να μην πειράζουμε τους «μύθους» και να τους αφήνουμε να υπάρχουν για να ναρκώνονται οι λαοί… Η Μελίνα Μερκούρη την εποχή που ήταν; Δεν άκουγε; Δεν έβλεπε; Δεν ενημερωνόταν;
