Η παχυσαρκία παραμένει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία, με την επιστημονική κοινότητα να επικεντρώνεται στην ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών φαρμάκων για την αντιμετώπισή της. Το 2025 αναμένεται να φέρει σημαντικές εξελίξεις στον τομέα αυτό, καθώς οι ερευνητές και οι φαρμακευτικές εταιρείες συνεχίζουν να επενδύουν σε καινοτόμες θεραπείες που υπόσχονται καλύτερα αποτελέσματα.
Μετά την επιτυχία των αγωνιστών GLP-1, όπως η σεμαγλουτίδη (γνωστή εμπορικά ως Ozempic και Wegovy), η έρευνα έχει στραφεί στη δημιουργία νέων σκευασμάτων που θα προσφέρουν ακόμα μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Ένα από τα πιο υποσχόμενα φάρμακα είναι η ρετατρουτίδη (retatrutide), ένα φάρμακο τριπλής δράσης που βρίσκεται υπό ανάπτυξη από την Eli Lilly.
Σύμφωνα με τα δεδομένα από τις κλινικές δοκιμές φάσης 2, η ρετατρουτίδη έχει δείξει εξαιρετικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, άτομα που έλαβαν τη μέγιστη δόση του φαρμάκου παρουσίασαν απώλεια βάρους κατά 24,2% μέσα σε διάστημα 11 μηνών. Αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο από τα ποσοστά απώλειας βάρους (15–20%) που επιτυγχάνονται με τα υπάρχοντα φάρμακα στην ίδια χρονική περίοδο.
Η μοναδικότητα της ρετατρουτίδης έγκειται στον μηχανισμό δράσης της. Το φάρμακο στοχεύει τρεις διαφορετικούς υποδοχείς πεπτιδίων που σχετίζονται με τη συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Αυτοί οι υποδοχείς εμπλέκονται στη ρύθμιση της όρεξης, του μεταβολισμού και της αποθήκευσης ενέργειας. Με τον αποκλεισμό αυτών των υποδοχέων, η ρετατρουτίδη μειώνει την όρεξη και ενισχύει τη διαδικασία καύσης λίπους, οδηγώντας σε σημαντική απώλεια βάρους.
Το ενδιαφέρον γύρω από τη ρετατρουτίδη είναι μεγάλο, καθώς οι ειδικοί πιστεύουν ότι μπορεί να αλλάξει δραστικά τον τρόπο αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Οι κλινικές δοκιμές συνεχίζονται το 2025, με στόχο την αξιολόγηση της ασφάλειας και της μακροχρόνιας αποτελεσματικότητας του φαρμάκου. Αν όλα πάνε καλά, η κυκλοφορία του στην αγορά θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή στις θεραπείες κατά της παχυσαρκίας.
Παράλληλα, άλλες εταιρείες εργάζονται πάνω σε παρόμοιες τεχνολογίες ή συνδυασμούς δραστικών ουσιών για την επίτευξη ακόμα καλύτερων αποτελεσμάτων. Η πρόοδος αυτή αντικατοπτρίζει τη δέσμευση της επιστημονικής κοινότητας να παρέχει λύσεις για μια πάθηση που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Θεραπείες και τεστ για τη νόσο Αλτσχάιμερ
Μεγάλο «στοίχημα» για την επιστημονική κοινότητα είναι η έγκριση και κυκλοφορία νέων, αποτελεσματικών φαρμάκων για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Η καινοτομία σε ό,τι αφορά στη νευροεκφυλιστική ασθένεια μοιάζει να έχει σταματήσει στο χρόνο, μιας και επί σειρά ετών οι ασθενείς έχουν τα ίδια … όπλα στη φαρέτρα τους.
Παρ’ όλα αυτά σημαντικές εξελίξεις από κλινικές δοκιμές αναμένονται μέσα στην επόμενη χρονιά. Τα δύο μονοκλωνικά αντισώματα lecanemab και donanemab έχουν εγκριθεί για χρήση στο Ηνωμένο Βασίλειο, με τελικές αποφάσεις από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Φροντίδας (NICE) να αναμένονται τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2025. Και τα δύο σκευάσματα έχουν λάβει έγκριση από τον FDA για ανθρώπους με ήπια νόσο Αλτσχάιμερ. Αυτά τα φάρμακα έχουν σχεδιαστεί για να στοχεύουν τις αμυλοειδείς πλάκες, οι οποίες εμπλέκονται στην εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ.
Επιπλέον, το φάρμακο remternetug βρίσκεται επί του παρόντος σε δοκιμή φάσης 3 για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά του σε ασθενείς με ήπια νόσο Αλτσχάιμερ. Η δοκιμή πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2025. Το remternetug ξεχωρίζει για τη δυνατότητα χορήγησής του μέσω υποδόριας ένεσης, κάτι που θα μπορούσε να βελτιώσει τη συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία.
Ένα άλλο φάρμακο που στοχεύει τις αμυλοειδείς πρωτεΐνες, το buntanetap, εισέρχεται επίσης σε δοκιμή φάσης 3, μετά από ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε προηγούμενες μελέτες. Στοχεύει στη μείωση των επιπέδων της πρωτεΐνης πρόδρομης του αμυλοειδούς και έχει δείξει βελτιώσεις στις γνωστικές επιδόσεις των συμμετεχόντων με πρώιμο στάδιο Αλτσχάιμερ. Επίσης, η γνωστή στη μάχη με το διαβήτη σεμαγλουτίδη εξετάζεται για πιθανά οφέλη και στη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ. Ένα άλλο φάρμακο που αναπτύχθηκε αρχικά ως πιθανή θεραπεία του καρκίνου – η σαρακατινίμπη (saracatinib) – δοκιμάζεται τώρα στη νόσο Αλτσχάιμερ.
Στο μεταξύ, την απερχόμενη χρονιά, ερευνητές από τη Σουηδία προχώρησαν πολλά βήματα σε ό,τι αφορά στη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ, φέρνοντας στο επίκεντρο μια διαθέσιμη αιματολογική εξέταση, την PrecivityAD2, που επέδειξε ακρίβεια 90% στην ανίχνευση της νευροεκφυλιστικής ασθένειας σε πρώιμο στάδιο.
Η εξέταση PrecivityAD2, που αναπτύχθηκε από την C2N Diagnostics, είναι ήδη διαθέσιμη για κλινική χρήση, επιτρέποντας στην εταιρεία να διαθέτει την εξέταση στην αγορά χωρίς επίσημη έγκριση από τον FDA. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ δεν είναι εγκεκριμένη από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων (FDA), μπορεί να πραγματοποιείται σε πιστοποιημένα εργαστήρια και χρησιμοποιείται ήδη σε κλινικές συνθήκες για να βοηθήσει στη διάγνωση της νόσου. Προς το παρόν το χρονοδιάγραμμα έγκρισης παραμένει αβέβαιο και η εστίαση παραμένει στην επέκταση της πρόσβασης και στην εξασφάλιση κάλυψης με παρόχους ασφάλισης για την υπάρχουσα εξέταση.
Ακόμη μία διαγνωστική εξέταση για τη νόσο Αλτσχάιμερ, όμως, μπορεί να λάβει έγκριση προς το τέλος της νέας χρονιάς. Πρόκειται για την εξέταση αίματος Elecsys pTau217 της Roche που έχει λάβει την αναγνώριση «breakthrough device» από τον FDA. Αυτή η εξέταση έχει σχεδιαστεί για να μετράει την πρωτεΐνη pTau217 στο πλάσμα, η οποία χρησιμεύει ως βιοδείκτης για την αμυλοείδωση που σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Εάν οι κλινικές δοκιμές προχωρήσουν επιτυχώς, η έγκριση από τον FDA μπορεί να αναμένεται εντός των επόμενων δύο ετών, πιθανώς μέχρι τα τέλη του 2025 ή τις αρχές του 2026.
Καρκίνος
Πολλά υποσχόμενη φαίνεται πως θα είναι η νέα χρονιά στο πεδίο της ογκολογίας, καθώς νέες θεραπείες αναμένεται να … λανσαριστούν, εξατομικεύοντας τη θεραπευτική προσέγγιση για τους ογκολογικούς ασθενείς.
Ivonescimab: Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό διειδικό μονοκλωνικό αντίσωμα, σχεδιασμένο για τη θεραπεία του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα (NSCLC) και του καρκίνου του μαστού. Το φάρμακο κατά τη χορήγησή του συνδυαστικά με χημειοθεραπεία έδειξε αποτελεσματικότητα σε άτομα των οποίων η νόσος είχε επιδεινωθεί.
Dato-DXd και Inavolisib: Επιπλέον θεραπείες που αναμένεται να ενισχύσουν τις επιλογές θεραπείας για διάφορους τύπους όγκων.
Enhertu: Μια υπάρχουσα βασική θεραπεία που πρόκειται να επεκτείνει τις ενδείξεις της σε πολλαπλές εφαρμογές.
RNA φάρμακα και εμβόλια
Αρκετά φάρμακα βασισμένα στο RNA αναμένεται να κυκλοφορήσουν το 2025, συμπεριλαμβανομένου νέου σκευάσματος στην αγορά για το οικογενειακό σύνδρομο χυλομικροναιμίας από τις εταιρείες Ionis και Arrowhead. Επίσης, το fitusiran της Sanofi για την αιμορροφιλία, αλλά και το εμβόλιο γρίπης mRNA της Moderna αποτελούν ακόμη δύο επιτεύγματα με την καινοτόμο τεχνολογία που μας συστήθηκε στην πανδημία. Τα δύο τελευταία ενδέχεται να αποτελέσουν εγκρίσεις πρώτης κατηγορίας σε πολύ ανταγωνιστικές κατηγορίες θεραπειών, με κλινική διαφοροποίηση που στηρίζει τις προβλέψεις για έσοδα-μαμούθ.
Ειδικά σε ό,τι αφορά στο εμβόλιο mRNA, πρόκειται για ένα διπλό εμβόλιο, κορωνοϊού και εποχικής γρίπης. Τον Ιούνιο, η εταιρεία δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας κλινικής μελέτης Φάσης 3 που έδειξαν ότι το mRNA-1083 προκαλεί ισχυρή ανοσολογική αντίδραση τόσο κατά της Covid-19 όσο και κατά της γρίπης. Με τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων και με δεδομένο ότι η Pfizer/BioNTech αντιμετώπισε δυσκολίες στην ανάπτυξη ενός παρόμοιου εμβολίου, η Moderna είναι η μοναδική εταιρεία μέχρι σήμερα που δημοσιεύει θετικά αποτελέσματα φάσης 3 για ένα συνδυαστικό εμβόλιο κορωνοϊού και γρίπης.
Χρόνιος πόνος
Το 2025 θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα σημείο καμπής στη θεραπεία του πόνου. Οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές αναμένεται να ολοκληρώσουν τον έλεγχο ενός μη οπιοειδούς αναλγητικού, του suzetrigine, τον Ιανουάριο. Εάν εγκριθεί, το φάρμακο, που αναπτύχθηκε από τη Vertex Pharmaceuticals στη Βοστώνη, θα αποτελεί μέρος της πρώτης νέας κατηγορίας φαρμάκων για την αντιμετώπιση του οξέος πόνου εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια.
Πριν από λίγες ημέρες, η αμερικανική εταιρεία ανακοίνωσε ελπιδοφόρα αποτελέσματα φάσης 2 για την ισχιαλγία. Νωρίτερα εφέτος, η Vertex ξεκίνησε το κομβικό πρόγραμμα του suzetrigine για την επώδυνη διαβητική περιφερική νευροπάθεια (ή και διαβητικό πόδι). Επιπλέον, το suzetrigine βρίσκεται υπό αξιολόγηση από τον FDA για τη θεραπεία του μέτριου έως σοβαρού οξέος πόνου. Ο οργανισμός χορήγησε προτεραιότητα στην αξιολόγηση και όρισε ως ημερομηνία στο πλαίσιο του Prescription Drug User Fee Act (νόμος που επιτρέπει στον FDA να συλλέγει τέλη από τους κατασκευαστές φαρμάκων για να χρηματοδοτήσει τη διαδικασία έγκρισης νέων φαρμάκων) την 30ή Ιανουαρίου 2025.
