Αυξήσεις επιτοκίων με κερδισμένες τράπεζες και χαμένους δανειολήπτες

Παρά την παγκόσμια τραπεζική κρίση, επειδή το μεγαλύτερο τμήμα του ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών αποτελείται από δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου, οι ελληνικές τράπεζες είναι από τις ωφελημένες της τρέχουσας συγκυρίας. Λόγω της αύξησης επιτοκίων αυξάνονται τα έσοδά τους. Χαμένοι είναι οι δανειολήπτες τους.

Για τον αριθμό των δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία. Οπως αναφέρουν όμως τραπεζικές πηγές, τουλάχιστον το 90% των στεγαστικών δανείων και το 70% των επιχειρηματικών είναι κυμαινόμενου επιτοκίου. Ο κανόνας, διευκρινίζουν, είναι όλα τα δάνεια να δίνονται με κυμαινόμενο επιτόκιο και μόνο σε κάποιες μεγάλες επιχειρήσεις να δίνονται δάνεια με σταθερό επιτόκιο και για ειδικές περιστάσεις. Αυτό σημαίνει ότι τα κέρδη των τραπεζών από την αύξηση των επιτοκίων είναι πολύ μεγάλα.

Τεράστια αύξηση δόσεων

Επί σειρά ετών και έως το περασμένο καλοκαίρι τα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ήταν μηδενικά. Κατά συνέπεια, τα στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, το οποίο υπολογίζεται βάσει του Euribor τριμήνου συν ένα spread από 2,5-3,5%, είχαν επιτόκια 2,5-3,5%, ενώ τα επιχειρηματικά που έχουν spread 5,5% είχαν επιτόκια 5,5%. Με τις διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων που ξεκίνησαν έκτοτε το Euribor τριμήνου είναι σήμερα στο 3,5%, επομένως το επιτόκιο στεγαστικών δανείων αγγίζει το 6-7% και το επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων φτάνει το 9%. Η ΕΚΤ αναμένεται να προχωρήσει σε άλλες δύο αυξήσεις επιτοκίων κατά 0,5% ως το καλοκαίρι. Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των στεγαστικών δανείων θα φτάσει το 6,5-7,5%, το επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων στο 9,5% και θα παραμείνουν σε αυτά τα υψηλά επίπεδα για ένα χρόνο. Ακολούθως θα αρχίσουν να μειώνονται, αλλά με αργούς ρυθμούς.

Οι συγκεκριμένες αυξήσεις επιτοκίων έχουν αποτέλεσμα την εκρηκτική αύξηση των μηνιαίων δόσεων που καλούνται να καταβάλλουν εκατομμύρια δανειολήπτες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Για ένα στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ με κυμαινόμενο επιτόκιο και διάρκεια εξόφλησης τα 20 χρόνια η δόση, από 560 ευρώ τον μήνα που ήταν τον Ιούνιο 2022, προτού αρχίσουν οι αυξήσεις επιτοκίων, αυξήθηκε στα 720 ευρώ τον Μάρτιο ’23, δηλαδή κατά 160 ευρώ. Σε ετήσια βάση η πρόσθετη επιβάρυνση φτάνει τα 1.920 ευρώ, αντιπροσωπεύοντας ένα πρόσθετο καπέλο σχεδόν τριών δόσεων. Αντίστοιχα, για ένα επιχειρηματικό δάνειο 200.000 ευρώ και διάρκεια εξόφλησης τα δέκα χρόνια η δόση αυξήθηκε κατά 350 ευρώ από τον Ιούνιο του ’22 έως τον Μάρτιο του ’23. Και έπεται συνέχεια.

Τα δάνεια υψηλού κινδύνου

Δεν θέλει και πολύ μυαλό για να σκεφτούμε πως όταν η μηνιαία δόση που καταβάλλουν εκατομμύρια δανειολήπτες αυξάνεται τόσο δραστικά, και μάλιστα σε οικονομικό περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού που διαβρώνει τα εισοδήματα των νοικοκυριών και τους τζίρους των επιχειρήσεων, αργά ή γρήγορα ένα μέρος των δανειοληπτών θα περιέλθει σε αδυναμία να εξυπηρετεί τα δάνειά του, με αποτέλεσμα να «κοκκινίσουν». Για τον κίνδυνο αυτό η Τράπεζα της Ελλάδος έχει προειδοποιήσει από πέρσι, αναδεικνύοντας ως κατηγορία δανείων «υψηλού κινδύνου» που ενδέχεται να αρχίζουν να «κοκκινίζουν» ακόμη και εντός του 2023 τα «ρυθμισμένα», τα δάνεια δηλαδή που για ένα διάστημα οι δανειολήπτες τους δυσκολεύονταν να τα εξυπηρετήσουν και προχώρησαν σε ρύθμιση.