Ο μάραθος ήταν γνωστό φυτό από τη Μινωική εποχή με τον Πλίνιο να το αναφέρει σε φαρμακευτικές συνταγές με περισσότερες από 20 ενδείξεις. Το έγχυμα και το αφέψημα του μάραθου χρησιμοποιούνται ως φάρμακα του πεπτικού συστήματος (δυσπεψία, κοιλιακούς και στομαχικούς πόνους, κολικούς). Το έγχυμα (με την προσθήκη μελιού) χρησιμοποιείται επίσης για τη βρογχική καταρροή (ακόμη και σε παιδιά).
Ο μάραθος είναι αυτοφυές φυτό στην περιοχή της Μεσογείου και την ανατολική Ευρώπη και έχει εγκλιματιστεί ως αλλόχθον σε αρκετές χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης.
Ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο (ανάλογα με την περιοχή, το υψόμετρο και την έκθεση). Εδώδιμα τμήματα του φυτού είναι τα φύλλα, οι νεαροί βλαστοί, και οι σπόροι.
Εκτός από τη μαγειρική του χρήση, ο μάραθος έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά και για την αντιμετώπιση διαφόρων παθήσεων. Κάθε μέρος του φυτού παρουσιάζει μοναδικές ιδιότητες, οι οποίες έχουν χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις όπως οι κοιλιακοί πόνοι, η αρθρίτιδα, ο καρκίνος, ο έμετος, η επιπεφυκίτιδα, ο μετεωρισμός, η γαστρίτιδα, η αϋπνία, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, τα στοματικά έλκη, ο στομαχόπονος, οι παθήσεις των νεφρών, η δυσκοιλιότητα και η διάρροια.
Τα υπέργεια μέρη του μάραθου θεωρείται πως έχουν γαλακταγωγές ιδιότητες, αφού έχουν παρουσιάσει θετικά αποτελέσματα στην βελτίωση της ποσότητας και της ποιότητας του μητρικού γάλακτος σε θηλάζουσες μητέρες.
1. Έχει εξαιρετική θρεπτική αξία
Ο μάραθος και οι μαραθόσποροι είναι πλούσια πηγή διαιτητικών ινών και βιταμινών (κυρίως βιταμίνη C), καθώς επίσης περιέχουν σε υψηλές ποσότητες κάλιο, νάτριο, φώσφορο και ασβέστιο.
2. Περιέχει συστατικά με πιθανές αντικαρκινικές ιδιότητες
Η ανηθόλη, το κύριο δραστικό συστατικό του μάραθου, έχει επιδείξει σημαντική αντικαρκινική δράση σε in vitro κυρίως μελέτες.
Συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί αναστολή του πολλαπλασιασμού και πρόκληση απόπτωσης σε ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα του μαστού, in vitro.
3. Μειώνει τη φλεγμονή
Η χορήγηση δια του στόματος μεθανολικού εκχυλίσματος μάραθου σε τρωκτικά έχει δείξει ευεργετικά αποτελέσματα όσον αφορά την αναστολή της ανάπτυξης φλεγμονωδών νόσων, όπως η αρθρίτιδα.
Η περιεκτικότητα του μάραθου σε ισχυρά αντιοξειδωτικά, όπως η βιταμίνη C και η κερσετίνη, φαίνεται πως μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της φλεγμονής στο σώμα.
4. Συμβάλει στην καλή υγεία της καρδιάς
Η υψηλή περιεκτικότητα του μάραθου σε φυτικές ίνες και θρεπτικά συστατικά, όπως το μαγνήσιο, το κάλιο, το ασβέστιο και το φυλλικό οξύ, το καθιστούν εξαιρετικά σημαντικό για τη διατήρηση της καλής υγείας της καρδιάς.
Συγκεκριμένα, ο μάραθος μπορεί να συμβάλει στη ρύθμιση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα, καθώς και στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
5. Βοηθά στη διατήρηση ενός υγιούς δέρματος
Οι αντιοξειδωτικές ενώσεις που περιέχει ο μάραθος φαίνεται πως μπορούν να προστατέψουν το δέρμα από διάφορες βλάβες των ελευθέρων ριζών, διατηρώντας έτσι την καλή υγεία του και προλαμβάνοντας τα πιθανά πρόωρα σημάδια γήρανσης.
Πειραματικά δεδομένα των Rasul A. et al. δείχνουν πως σκεύασμα με περιεκτικότητα 4% σε συμπυκνωμένο εκχύλισμα σπόρων μάραθου έχει την ικανότητα να διατηρεί την υγρασία του δέρματος και να μειώνει την διαεπιδερμική απώλεια νερού, με αποτέλεσμα να παρουσιάζει αξιοσημείωτη αντιγηραντική δράση.
6. Μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους
Η υψηλή περιεκτικότητα του μάραθου σε φυτικές ίνες θεωρείται πως μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της όρεξης και γρηγορότερη επίτευξη της αίσθησης πληρότητας, κάτι το οποίο μπορεί να συμβάλει στην ευκολότερη διαχείριση του βάρους.
7. Έχει οιστρογονική δράση
Κατά τη διάρκεια των ετών, φυτικά συστατικά όπως τα φλαβονοειδή, οι χαλκόνες, οι λιγνάνες, οι σαπωνίνες και τα αιθέρια έλαια, έχουν μελετηθεί εκτενώς για την πιθανή οιστρογονική δράση τους.
Ο μάραθος είναι ένα από τα φυτά που φαίνεται να περιέχει συστατικά με δράση παρόμοια με αυτή των οιστρογόνων, γνωστά ως φυτοοιστρογόνα.
Συγκεκριμένα, μελέτες έχουν δείξει πως το αιθέριο έλαιο μάραθου μπορεί να ανακουφίσει από συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, όπως οι εξάψεις και η κολπική ξηρότητα, ενώ επίσης έχει φανεί να αυξάνει τη λίμπιντο και να προάγει την έμμηνο ρύση.
