Μια από τις παλαιότερες πόλεις του κόσμου, με καταγεγραμμένη ιστορία που φτάνει έως το 3.200 π.χ., η Αθήνα δεν είχε πάντα αυτό το όνομα.
Το αρχικό όνομα της πόλης ήταν Ακτή ή Ακτική και προερχόταν από τον πρώτο της βασιλιά, Ακταίο.
Το δεύτερο όνομά της, Κεκροπία, προήλθε από τον βασιλιά Κέκροπα.
Ο βασιλιάς, ο οποίος διαδέχθηκε τον Ακταίο αφού παντρεύτηκε την κόρη του,δέχθηκε το δώρο της θεάς Αθηνάς, το ιερό δένδρο της ελαίας.
Σύμφωνα με τον μύθο, το κάτω μέρος του σώματος του ήταν το ίδιο, με αυτό του δράκοντα. Κατά την διάρκεια των χρόνων της βασιλείας του, η θεά Αθηνά και ο Ποσειδώνας συναγωνίσθηκαν για την προστασία της πόλεως, προσφέροντας δώρα. Ο Ποσειδώνας κτύπησε με την τρίαινα του πάνω στον βράχο της Ακρόπολης και ανέβλυσε μια πηγή με αλμυρό νερό. Από το χτύπημα (τα τρία σημάδια μπορεί να τα δει κανείς πίσω από το Ερέχθειον..) ξεπήδησε και το πρώτο άλογο έτοιμο να υπηρετήσει τον άνθρωπο, ενώ η Αθηνά πρόσφερε ένα δένδρο ελιάς.
Ο μύθος αναφέρει, ότι όλοι οι άνδρες της Αθήνας ψήφισαν για το δώρο του Ποσειδώνα και όλες οι γυναίκες για το δώρο της Αθηνάς και επειδή ήταν μια γυναίκα παραπάνω από τους άνδρες, η θεά Αθηνά προτιμήθηκε και από αυτήν, η πόλη πήρε το όνομα της. Για να προστατεύσει την πόλη από τους πειρατές της Καρίας από την θάλασσα και τους Βοιωτούς από την ξηρά, ο Κέκρωπας διένειμε την Αττική σε δώδεκα περιοχές, για να διαχειρίζεται καλύτερα τον πληθυσμό: Αφίδναι, Βραυρώνα, Δεκέλεια, Επάκρια, Ελευσίνα, Κεκροπία, Κηφισία, Κυθαιρός, Φάληρο, Σφαιττός, Τετράπολις, Θορικό.
Η ίδρυση της Αθήνας χάνεται στην αχλύ του μύθου, καθώς είναι γενικά αποδεκτό ότι προϋπήρχε της Μυκηναϊκής εποχής. Στα πανάρχαια χρόνια της νεολιθικής εποχής,όλη η περιοχή της Αττικής λεγόταν «Κραναά». Η ονομασία προέρχεται από το επίθετο «κραναός» που σημαίνει τραχύς, πετρώδης, όπως δηλαδή ήταν όλη η βραχώδης Αττική χερσόνησος.
