Στην πολυάσχολη καθημερινότητα της σύγχρονης ζωής, ο ποιοτικός ύπνος δεν είναι κάτι που απολαμβάνουν όλοι. Το άγχος που προέρχεται από τις υποχρεώσεις μας δεν είναι ο μόνος παράγοντας που επηρεάζει τον ύπνο μας· το θορυβώδες περιβάλλον, ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές, παίζει επίσης σημαντικό ρόλο.
Σύμφωνα με μια μελέτη της Αμερικανικής Ακαδημίας Ιατρικής του Ύπνου, πάνω από το 33% των Αμερικανών αντιμετωπίζουν συχνές ή μόνιμες διαταραχές ύπνου λόγω εξωτερικών θορύβων. Ως μέσο ανακούφισης, το 18% των Αμερικανών χρησιμοποιεί συσκευές ή εφαρμογές λευκού θορύβου, ενώ σχεδόν οι μισοί επιλέγουν να έχουν έναν ανεμιστήρα ανοιχτό τη νύχτα.
Η ακοή παραμένει ενεργή ακόμα και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο εγκέφαλος συνεχίζει να επεξεργάζεται τους ήχους και να φιλτράρει τους μη απαραίτητους θορύβους, επιτρέποντας σε σημαντικά ηχητικά ερεθίσματα – όπως ένας συναγερμός πυρκαγιάς – να μας ξυπνήσουν. Ωστόσο, υπάρχουν άτομα που είναι πιο ευαίσθητα στους ήχους, με αποτέλεσμα ακόμη και οι πιο μικρές διαταραχές, όπως το άνοιγμα μιας πόρτας, να τους κρατούν σε εγρήγορση. Μπορεί τελικά ο λευκός θόρυβος να συμβάλει στη δημιουργία ενός αδιάκοπου ύπνου;
Όπως υποστηρίζει ο Δρ. Mathias Basner, καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή Perelman του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, για να χρησιμοποιείται ευρέως, σημαίνει ότι για κάποιους λειτουργεί. Ωστόσο, η ανασκόπηση μελετών που αξιολόγησε ο καθηγητής με την ερευνητική του ομάδα σε μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Sleep Medicine Reviews, αποκάλυψε ότι ο λευκός θόρυβος ενδέχεται να επηρεάζει αρνητικά τον ύπνο, διαταράσσοντας τους φυσιολογικούς του κύκλους, ειδικά στην αρχή. Επιπλέον, μπορεί να καλύψει σημαντικούς ήχους – όπως το κλάμα ενός μωρού – ή να οδηγήσει σε απώλεια ακοής. «Συνολικά, δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε σαφή συμπεράσματα. Η ευρεία χρήση του δικαιολογεί περαιτέρω έρευνα» σημειώνει.
Ωστόσο, άλλες μελέτες δείχνουν ότι ο λευκός θόρυβος θα μπορούσε να έχει και θετικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2021 στο περιοδικό Sleep Medicine, άτομα που ζουν στη θορυβώδη Νέα Υόρκη κατάφεραν να αποκοιμηθούν πιο γρήγορα και ξυπνούσαν λιγότερο συχνά όταν άκουγαν τον λευκό θόρυβο. Μερικές από τις θετικές επιδράσεις στον ύπνο διατηρήθηκαν για τουλάχιστον μία εβδομάδα αφότου σταμάτησαν να τον χρησιμοποιούν, επισημαίνει η Ana C. Krieger διευθύντρια του Κέντρου Ιατρικής του Ύπνου στη Σχολή Weill Cornell Medicine στη Νέα Υόρκη. «Πιστεύουμε ότι ο λευκός θόρυβος μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμος για τους ασθενείς» λέει η Krieger. «Αλλά χρειάζεται περισσότερη έρευνα».
Λευκός, καφέ ή ροζ;
Για να δοκιμάσετε αν τελικά σας ταιριάζει ο ύπνος με το άκουσμα κάποιου θορύβου, υπάρχουν τρεις διαφορετικές επιλογές. Ο λευκός θόρυβος είναι ένας συνεχής ήχος -από 20 μέχρι 20.000 Hertz- που περιλαμβάνει κάθε συχνότητα, την οποία μπορεί να εντοπίσει το ανθρώπινο αυτί, σε υψηλούς και χαμηλούς τόνους. Έτσι, το αυτί δεν «πιάνει» τους ανεπιθύμητους ήχους. Στους λευκούς θορύβους ανήκει τόσο ο ήχος των κυμάτων της θάλασσας ή της βροχής (χαμηλών τόνων χαλαρωτικός λευκός θόρυβος).
Ο καφέ θόρυβος αποτελεί μια κατηγορία του λευκού θορύβου, είναι όμως πιο μαλακός και ρυθμικός, σαν βουητό αεροπλάνου, ή σαν τα κύματα που σκάνε στην ακροθαλασσιά ή ένα ανεμιστήρα σε λειτουργία ή μια σταθερή, δυνατή βροχή. Η εμπειρία ακροάσης του καφέ θορύβου θεωρείται πολύ ευχάριστη και χαλαρωτική, ενώ μπορεί να μας αποκοιμίσει. Tέλος, ο ροζ θόρυβος είναι πιο ισχυρός στις χαμηλότερες συχνότητες και λιγότερο ισχυρός στις υψηλότερες συχνότητες και μοιάζει με το θρόισμα των φύλλων, τον άνεμο, την βροχή ή ακόμα και τον καρδιακό παλμό.
Τι να προσέξετε
Είτε χρησιμοποιείτε κάποια συσκευή ή εφαρμογή, οι ειδικοί συνιστούν να ρυθμίζετε τον χρονοδιακόπτη ώστε να απενεργοποιείται αυτόματα κατά τη διάρκεια του ύπνου, για να δώσετε χρόνο και στα αυτιά να ξεκουραστούν. Ωστόσο, επισημαίνουν να είστε προσεκτικοί με τη χρήση του λευκού θορύβου στα παιδιά, καθώς ο εγκέφαλός τους αναπτύσσεται ακόμη. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Sleep Medicine διαπίστωσε ότι ο ήχος των συσκευών λευκού θορύβου ενδεχομένως να είναι πολύ δυνατός – πάνω από 91 ντεσιμπέλ, ένταση που είναι ασφαλής μόνο για δύο ώρες, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία.
Γι’ αυτό, ιδανικά θα πρέπει η ένταση κάθε θορύβου να διατηρείται κάτω από τα 80 ντεσιμπέλ, συμβουλεύει ο Δρ. Marlan Hansen, ωτοχειρουργός, καθηγητής και επικεφαλής του τμήματος Ωτορινολαρυγγολογίας – Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου στο Πανεπιστήμιο της Αϊοβα. Αν η τηλεόραση παίζει σε κανονική ένταση και εξακολουθείτε να την ακούτε πάνω από τον λευκό θόρυβο, αυτό είναι το σωστό επίπεδο, επισημαίνει. Εάν ο λευκός θόρυβος μπορεί να καλύψει τον ήχο ενός αλυσοπρίονου, προσθέτει, αυτό απλώς «επιδεινώνει το πρόβλημα».
