Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν δήλωσε χθες Κυριακή πως πρότεινε στο Αζερμπαϊτζάν οι δυο χώρες να υπογράψουν «σύμφωνο μη επίθεσης», εν αναμονή της σύναψης συνολικής συμφωνίας ειρήνης ανάμεσα στα κράτη του Καυκάσου, εχθρούς επί δεκαετίες.
«Παρουσιάσαμε στο Αζερμπαϊτζάν πρόταση» για τη δημιουργία «μηχανισμού αμοιβαίου ελέγχου των εξοπλισμών και την υπογραφή συμφώνου μη επίθεσης, αν η υπογραφή συμφωνίας ειρήνης καθυστερήσει», είπε ο κ. Πασινιάν σε ομιλία του με την ευκαιρία της ημέρας του στρατού στην Αρμενία.
Τόνισε ακόμη πως το Γερεβάν, σύμμαχος της Μόσχας για δεκαετίες, που φοβάται νέες στρατιωτικές κινήσεις του Μπακού για την απόσπαση εδαφών του, πρέπει να επανεξετάσει τις διευθετήσεις του σε ό,τι αφορά την εθνική ασφάλεια.
«Πρέπει να αναθεωρήσουμε τη στρατηγική σκέψη μας στο πεδίο της ασφάλειας και να διαφοροποιήσουμε τις (διεθνείς) σχέσεις μας στο πεδίο αυτό», είπε ο κ. Πασινιάν.
«Είμαστε έτοιμοι να αγοράσουμε νέα και σύγχρονα όπλα» και «κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, η κυβέρνηση υπέγραψε συμβάσεις για την αγορά όπλων αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων», πρόσθεσε.
Το Αζερμπαϊτζάν αρνείται πως έχει εδαφικές διεκδικήσεις έναντι της Αρμενίας. Και οι δύο χώρες ήταν άλλοτε σοβιετικές δημοκρατίες.
Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία ενεπλάκησαν σε δυο πολέμους, τα χρόνια του 1990 και του 2000, με χιλιάδες νεκρούς, για τον θύλακο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, τον οποίο εντέλει ανακατέλαβαν τον Σεπτέμβριο τα στρατεύματα του Μπακού.
Μετά την πλήρη ανακατάληψη του θυλάκου, σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός του —100.000 και πλέον άνθρωποι— έφυγε για την Αρμενία.
Όχι «νέος πόλεμος»;
Η νίκη του Αζερμπαϊτζάν σήμανε de facto το τέλος της μακράς διένεξης ανάμεσα στις δυο χώρες, όμως παρατηρητές επιφυλάσσονται να προβλέψουν πρόοδο στις διαπραγματεύσεις, καθώς οι διαφωνίες και οι πηγές εντάσεων ανάμεσα στο Μπακού και στο Γερεβάν έχουν γίνει βουνό τα τελευταία τριάντα χρόνια.
Βίαια επεισόδια συνεχίζουν να ξεσπούν συχνά στα σύνορα.
Για μήνες, διάφοροι κύκλοι διαπραγματεύσεων διεξάγονταν χωριστά, από τη Ρωσία, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από τις ΗΠΑ, αλλά χωρίς να φέρουν αποτέλεσμα.
Ο παραδοσιακός μεσολαβητής στην περιοχή, η Μόσχα, απορροφημένη στον πόλεμο στην Ουκρανία, έχασε την επιρροή στον σύμμαχό της, την Αρμενία, και την εμπιστοσύνη του Γερεβάν.
Την 7η Δεκεμβρίου, Γερεβάν και Μπακού δεσμεύτηκαν μολαταύτα να λάβουν «χειροπιαστά μέτρα» για να «εξομαλύνουν» τις σχέσεις τους. Προτού συμπληρωθεί μια εβδομάδα, προχώρησαν σε ανταλλαγή αιχμαλώτων, το πρώτο βήμα προς την εξομάλυνση των σχέσεων.
Η χειρονομία αυτή χαιρετίστηκε και χαρακτηρίστηκε «σημαντική πρόοδος» από την ΕΕ, τις ΗΠΑ, την Τουρκία και τη Ρωσία.
Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, ο Ιλάμ Αλίεφ, εκτίμησε τη 10η Ιανουαρίου πως έχουν πλέον «δημιουργηθεί» οι «συνθήκες» για να υπογραφτεί συνθήκη ειρήνης με την Αρμενία, διαβεβαιώνοντας πως δεν θέλει «νέο πόλεμο».
