Οι Ρώσοι θεωρούνται ψυχροί, σκυθρωποί, αγέλαστοι. Εντούτοις, η έλλειψη χαμόγελου δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την ψυχρότητα…
Αποχαρακτηρίζοντας τα «μυστικά» της ρωσικής επικοινωνίας, το Russia Beyond the Headlines παρουσίασε πριν λίγο καιρό δέκα από τις πιο χαρακτηριστικές εθνικές ιδιαιτερότητες του ρωσικού χαμόγελου.
Πάμε να τα δούμε:
Το ρωσικό χαμόγελο αποτελεί μια μεγάλη εθνική πρωτοτυπία. Έχει κάτι το ξεχωριστό, το ιδιαίτερο. Στην πραγματικότητα, εκφράζει εντελώς διαφορετικά, αν όχι αντίθετα, συναισθήματα και λειτουργίες απ’ ό,τι μας δείχνει ένα χαμόγελο σε άλλες χώρες.
Στη Ρωσία υπάρχει το φαινόμενο της «αγέλαστης επικοινωνίας», που εκφράζει μια από τις πιο ζωντανές εθνικές ιδιαιτερότητες της ρωσικής μη-λεκτικής συμπεριφοράς και της ρωσικής επικοινωνίας ευρύτερα.
1. Το ρωσικό χαμόγελο εκφράζεται συνήθως μόνο με τα χείλη και περιστασιακά, χαμογελώντας, γίνεται ελαφρώς ορατή η επάνω σειρά των δοντιών. Το χαμόγελο με επιδεικτικά ανοικτό το στόμα, με όλα τα δόντια να φαίνονται σε κοινή θέα, θεωρείται χυδαίο. Το χαμόγελο αυτό θεωρείται γκριμάτσα και ονομάζεται «χαμόγελο του αλόγου».
2. Το χαμόγελο, στο ρωσικό κώδικα επικοινωνίας, δεν αποτελεί ένδειξη ευγένειας. Το συνεχές ευγενικό χαμόγελο στα ρωσικά ονομάζεται «υπηρεσιακό χαμόγελο» και θεωρείται ένα κακό σημάδι για τον ανθρώπινο χαρακτήρα. Εκφράζει την ανειλικρίνεια του συγκεκριμένου προσώπου, τον «κλειστό» του χαρακτήρα του, την απροθυμία να δείξει τα πραγματικά του συναισθήματα.
3. Στη ρωσική επικοινωνία, δεν είναι αποδεκτό να χαμογελάς σε αγνώστους. Το χαμόγελο στη ρωσική επικοινωνία, απευθύνεται κυρίως σε ανθρώπους που γνωρίζεις. Αυτός είναι ο λόγος που οι πωλήτριες δεν χαμογελούν στους πελάτες – απλά, δεν τους γνωρίζουν. Σε γνωστούς πελάτες, οι πωλήτριες θα χαμογελάσουν.
4. Στους Ρώσους, δεν συνηθίζεται να ανταποκρίνονται αυτόματα με χαμόγελο στο χαμόγελο. Το χαμόγελο από ένα γνωστό πρόσωπο, θα συνοδεύεται πάντα από την ίδια αντίδραση – με χαμόγελο. Περισσότερο, θεωρείται σαν μια πρόσκληση για επικοινωνία, για να ξεκινήσει η κουβέντα …
5. Το χαμόγελο για τους Ρώσους, αποτελεί ένα σήμα για την προσωπική του άποψη απέναντι σε εκείνον που απευθύνεται. Το ρωσικό χαμόγελο, δείχνει ότι ο άνθρωπος στον οποίο απευθύνεται η έκφραση, αντιμετωπίζεται με μια προσωπική συμπάθεια από αυτό που χαμογελά. Έτσι, οι Ρώσοι, χαμογελούν μόνο στους γνωστούς τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μετά από ένα χαμόγελο σε έναν άγνωστο άνθρωπο, μπορεί να ακολουθήσει η αντίδραση: «Γνωριζόμαστε;»
6. Οι Ρώσοι δεν συνηθίζουν να χαμογελάνε στη διάρκεια της εργασίας τους, ή κατά την εκτέλεση των υπηρεσιακών τους καθηκόντων. Οι τελωνειακοί υπάλληλοι δεν χαμογελούν γιατί είναι απασχολημένοι με σοβαρά θέματα. Οι πωλητές στα μαγαζιά, οι σερβιτόροι, επίσης. Είναι ασυνήθιστο για δεις μαθητές να χαμογελούν στην τάξη. Οι Ρώσοι ενήλικες διδάσκουν τα παιδιά τους να μην χαζογελάνε, να είναι σοβαρά στο σχολείο και όταν μιλάνε με ενήλικες. Μία από τις πιο κοινές παρατηρήσεις ενός δασκάλου σε ρωσικό σχολείο είναι: «Τι γελάς, γράφε».
7. Το ρωσικό χαμόγελο θεωρείται σαν μια αληθινή έκφραση της καλής διάθεσης ή, ότι η προδιάθεση προς το συνομιλητή πρέπει να είναι ειλικρινής.
Στη ρωσική επικοινωνιακή συνείδηση, υπάρχει ένας κανόνας: Το χαμόγελο θα πρέπει να είναι μια ειλικρινής αντανάκλαση μιας καλής διάθεση και καλή στάσης. Για να χαμογελάσει κάποιος, θα πρέπει πραγματικά να συμπαθεί τον συνομιλητή του ή να έχει τη δεδομένη στιγμή υπέροχη διάθεση.
8. Το χαμόγελο του Ρώσου πρέπει να έχει κάποια αιτία, που θα πρέπει να είναι γνωστή στο περιβάλλον του. Αν ένας Ρώσος δεν καταλαβαίνει το λόγο για τον οποίο χαμογελάει ο συνομιλητής του, ανησυχεί και ψάχνει να βρει την αιτία που προκάλεσε το χαμόγελο.
9. Το χαμόγελο, θα πρέπει να ταιριάζει με το περιβάλλον, να είναι σχετικό με τη δεδομένη κατάσταση. Δεν είναι αποδεκτό να χαμογελά κανείς σε μια έντονη, αγχωτική κατάσταση, ή αν δίπλα υπάρχουν άνθρωποι που είναι γνωστό ότι πάσχουν από μια σοβαρή κατάθλιψη, ή κάποιος είναι άρρωστος, ή έχει προσωπικά προβλήματα, κλπ.
10. Για τους Ρώσους, παρατηρείται μια ακαθόριστη διάκριση μεταξύ χαμόγελου και γέλιου. Στην πράξη, συχνά το ένα εξομοιώνεται με το άλλο.
