Μετά από 50 χρόνια αποτυχίας να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της, η Γαλλία θέλει να μειώσει το έλλειμμά της το επόμενο έτος με αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών ύψους 60 δισ. ευρώ.
Όμως το σφίξιμο στο ζωνάρι εγκυμονεί κινδύνους για την ανάπτυξη, λένε αναλυτές και επιχειρήσεις.
Σε ένα οικονομικό κλίμα που μπορεί να είναι τόσο εύθραυστο όσο και η κυβέρνηση της χώρας, σύμφωνα με δημοσίευμα των FT.
Αυτό, με τη σειρά του, δημιουργεί πονοκέφαλο για την Ευρωζώνη, όπου η σχετική ευρωστία της Γαλλίας λειτούργησε ως προπύργιο έναντι μιας απότομης επιβράδυνσης στη Γερμανία.
Ο νέος συντηρητικός πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ παρουσίασε αυτόν τον μήνα μια δημοσιονομική δέσμη μέτρων. Αυτή αποσκοπεί στη μείωση του ελλείμματος από 6,1% φέτος σε 5% μέχρι το τέλος του 2025.
Γαλλία: Τι πιστεύει ο Μπαρνιέ
Ο Μπαρνιέ πιστεύει ότι οι προτάσεις του όχι μόνο θα βάλουν τη Γαλλία σε τροχιά για την επίτευξη του ορίου ελλείμματος 3% της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως το 2029, αλλά και θα καταστήσουν τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης ικανή να αναπτυχθεί κατά 1,1% το 2025 – ένα επίπεδο παρόμοιο με αυτό που προβλέπει η κυβέρνηση για φέτος.
Ενώ λένε ότι οι περικοπές δαπανών θα είναι σημαντικές, οι υπουργοί υποστηρίζουν επίσης ότι οι αυξήσεις φόρων στις μεγάλες εταιρείες και τους πλούσιους θα είναι «στοχευμένες και προσωρινές», θωρακίζοντας τις θέσεις εργασίας και την ανάπτυξη.
«Στην τρέχουσα, επείγουσα κατάσταση, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να μειώσουμε τις δημόσιες δαπάνες και το έλλειμμα», δήλωσε ο Μπαρνιέ.
Ο οποίος έχει επίσης προειδοποιήσει ότι η Γαλλία αντιμετωπίζει οικονομική κρίση εάν δεν αντιμετωπιστούν τα προβλήματα.
Οι προβλέψεις για τη Γαλλία επιδεινώνονται καθώς ο προϋπολογισμός «δαγκώνει»
Η πρόβλεψη του αντίκτυπου του προϋπολογισμού στην οικονομία είναι μια πρόκληση, δεδομένου ότι ο Μπαρνιέ δεν διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία και κινδυνεύει να αντιμετωπίσει ψήφο δυσπιστίας, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να συμβιβαστεί με τους βουλευτές.
Ωστόσο, πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι ο αντίκτυπος της δημοσιονομικής πειθαρχίας, η οποία ανέρχεται σε ποσοστό έως και 2% του ΑΕΠ, θα είναι σχεδόν σίγουρα πιο δυσμενής από ό,τι αναμένει η κυβέρνηση.
Ακόμη και πριν συνυπολογιστεί ο αντίκτυπος του προϋπολογισμού, η Γαλλία αναμενόταν να αποτελεί μία από τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των μεγάλων, ανεπτυγμένων οικονομιών.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα των FT, πριν από τον προϋπολογισμό, η οικονομία της Γαλλίας αναμενόταν να αναπτυχθεί ταχύτερα από την Ευρωζώνη φέτος, πριν υποχωρήσει το 2025. Πάντως, η Γαλλία έχει ξεπεράσει μόνο τρεις χώρες της σε ετήσια αύξηση του ΑΕΠ από το 2010 και η εικόνα είναι ελαφρώς χειρότερη σε όρους κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Ορισμένοι οικονομολόγοι προβλέπουν τώρα ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα μπορούσε να μειωθεί σε μόλις 0,5% το επόμενο έτος.
Απαισιοδοξία
«Αυτή η περίοδος θα είναι δύσκολη για όλους: όχι μόνο για τις επιχειρήσεις και τους πλούσιους, των οποίων οι φόροι θα αυξηθούν, αλλά και για τα νοικοκυριά και τις τοπικές κυβερνήσεις», δήλωσε ο Μπρούνο Καβαλιέ, επικεφαλής οικονομολόγος της Oddo, μιας τράπεζας που συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο πτωτικών. «Όλοι θα αισθανθούν κάποιο πόνο».
Η OFCE, ένας ερευνητικός όμιλος με έδρα το Παρίσι, προβλέπει ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 0,8%, με την αυστηρή δημοσιονομική πολιτική να αμβλύνει τις θετικές επιδράσεις των χαμηλότερων τιμών της ενέργειας και των μειώσεων των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ο Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας, δήλωσε πρόσφατα στο ραδιόφωνο France Inter ότι ο αντίκτυπος θα είναι διαχειρίσιμος. Ο ίδιος χαρακτήρισε την πρόβλεψη της OFCE «λίγο απαισιόδοξη», δεδομένων άλλων «ευνοϊκών στοιχείων», όπως το υψηλό επίπεδο αποταμιεύσεων που είναι διαθέσιμο για την απορρόφηση της κατανάλωσης.
Μια ήδη εύθραυστη οικονομία
Άλλοι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η ζήτηση είναι ήδη εύθραυστη, καθώς τα νοικοκυριά εξακολουθούν να επιλέγουν να αποταμιεύουν αντί να ξοδεύουν, ακόμη και όταν οι μισθοί τους αρχίζουν να συμβαδίζουν με τον πληθωρισμό.
«Χωρίς τις κρατικές δαπάνες, η κατανάλωση θα είχε ήδη μειωθεί πέρυσι», δήλωσε ο Gilles Moëc, επικεφαλής οικονομολόγος της ασφαλιστικής εταιρείας Axa, ο οποίος εκτιμά ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα μπορούσε να είναι μόλις 0,6% το 2025.
Τα υψηλότερα επιτόκια έχουν ήδη προκαλέσει ζημιά, παρά τις πρόσφατες μειώσεις της ΕΚΤ. Οι πτωχεύσεις βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών, καθώς το μαξιλάρι από τα προγράμματα βοήθειας Covid-19 εξανεμίζεται.
Η Catherine Geurniou, ιδιοκτήτρια μιας μικρής επιχείρησης που κατασκευάζει παράθυρα για σπίτια και γραφεία, είδε τα έσοδά της να μειώνονται κατά το ένα πέμπτο φέτος. Φοβάται περαιτέρω επιβράδυνση από την περικοπή των κυβερνητικών επιδοτήσεων για ενεργειακά αποδοτικές ανακαινίσεις.
«Σκέφτομαι να μειώσω τις επενδύσεις στην εταιρεία μου», δήλωσε η Geurniou.
Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός μπορεί επίσης να πλήξει τις θέσεις εργασίας.
Τελειώνουν οι επιδοτήσεις
Οι γενναιόδωρες επιδοτήσεις αξίας έως και 6.000 ευρώ ετησίως σε εταιρείες που προσλαμβάνουν μαθητευόμενους – επιδοτήσεις που βοήθησαν να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό της Γαλλίας ένα εκατομμύριο άνθρωποι – πρόκειται να περικοπούν. Άλλες φορολογικές ελαφρύνσεις που δίνονται στους εργοδότες για να τους παρακινήσουν να προσλάβουν εργαζόμενους με χαμηλό εισόδημα θα περικοπούν.
Αυτό θα θέσει σχεδόν σίγουρα τον στόχο του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για την επίτευξη ποσοστού ανεργίας στο 5% εκτός στόχου και θα αυξήσει το ποσοστό ανεργίας από το σημερινό επίπεδο του 7,3%.
Ο Bruno Castagne, ιδιοκτήτης μιας μικρής εταιρείας καθαρισμού με οκτώ υπαλλήλους, δήλωσε ότι η επιχείρησή του θα πληγεί από τις χαμηλότερες φορολογικές ελαφρύνσεις για τους μισθούς εισόδου και τη μαθητεία.
«Θα μπορούσε να μου αφαιρέσει σχεδόν το μισό από το περιθώριο κέρδους μου που είναι 6%», είπε, για να προσθέσει πως «Αισθάνομαι ότι γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διαχειριστώ την αβεβαιότητα και η αγορά μας γίνεται επίσης πιο ανταγωνιστική».
Καθώς η εποχή Μακρόν τελειώνει, οι προκλήσεις εντείνονται
Ο προϋπολογισμός δείχνει ότι η εποχή των φιλικών προς τις επιχειρήσεις μεταρρυθμίσεων του Μακρόν βρίσκεται σε δεύτερη μοίρα, καθώς η εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών γίνεται προτεραιότητα τόσο για τις Βρυξέλλες όσο και για τους επενδυτές.
Οι ανησυχίες σχετικά με τη δημοσιονομική κατάσταση της Γαλλίας συνέβαλαν στην πώληση του μακροπρόθεσμου χρέους της φέτος, με αποτέλεσμα η απόδοση του 10ετούς χρέους της να διαμορφωθεί λίγο πάνω από το 3% και να ξεπεράσει την απόδοση της Ισπανίας για πρώτη φορά από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Η κυβέρνηση Μπαρνιέ πρότεινε 15,6 δισ. ευρώ σε νέες εισφορές σε μεγάλες εταιρείες και πλούσιους. Έχει επανειλημμένα υποσχεθεί ότι οι αυξήσεις θα διαρκέσουν μόνο δύο χρόνια, αλλά λίγοι παρατηρητές το πιστεύουν αυτό.
Φορολόγηση
Ο Moëc δήλωσε ότι η κυβέρνηση δεν είχε άλλη επιλογή βραχυπρόθεσμα από το να στοχεύσει τους πλούσιους και τις επιχειρήσεις που θα μπορούσαν να «τα πάρουν στο κρανίο».
Μακροπρόθεσμα, η Γαλλία θα δυσκολευτεί να χρησιμοποιήσει τη συνήθη μέθοδο της φορολόγησης για να κλείσει την τρύπα του ελλείμματος, επειδή η φορολογική της επιβάρυνση αντιπροσωπεύει ήδη μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ.
Ενώ η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι το πακέτο αποτελείται κατά τα δύο τρίτα από περικοπές δαπανών και κατά το ένα τρίτο από υψηλότερους φόρους, το ανεξάρτητο όργανο εποπτείας του προϋπολογισμού Haut Conseil des Finances Publiques αμφισβητεί τη μεθοδολογία τους.
Οι υπολογισμοί του Μπαρνιέ δεν χρησιμοποιούν ως βάση τις δαπάνες του 2023, αλλά το αντιφατικό δεδομένο των δαπανών που θα υπήρχαν το 2025 εάν δεν είχε γίνει τίποτα. Το Haut Conseil εκτίμησε ότι ο πραγματικός δημοσιονομικός περιορισμός ήταν πολύ πιο χαλαρός -πιο κοντά στα 42 δισ. ευρώ από 60 δισ. ευρώ- με το 70% του περιορισμού να προέρχεται από αυξήσεις φόρων.
Το τέχνασμα Μπαρνιέ
Οι οικονομολόγοι συμφωνούν.
«Η ασυνήθιστη μέθοδος που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση κάνει να φαίνεται ότι κάνει περισσότερα από όσα πραγματικά πράττει και ότι το πακέτο περιλαμβάνει περισσότερες περικοπές δαπανών από ό,τι φόρους», δήλωσε η Silvia Ardagna, αναλύτρια της Barclays, συμπληρώνοντας ότι «Το αντίθετο είναι αλήθεια».
Το φαινομενικό τέχνασμα του Μπαρνιέ και το γεγονός ότι η Γαλλία δεν έχει ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της από το 1974, καταδεικνύουν το μέγεθος των προκλήσεων που αντιμετωπίζει.
Η κυβέρνηση μειοψηφίας του έχει ελάχιστο πολιτικό κεφάλαιο στη διάθεσή της για να θέσει σε εφαρμογή τις αντιδημοφιλείς πολιτικές που χρειάζεται η Γαλλία για να αντιμετωπίσει τα επίμονα ελλείμματά της.
Το συνταξιοδοτικό κόστος
Η πρώτη από αυτές θα ήταν η περικοπή του τεράστιου συνταξιοδοτικού της κόστους. Ανέρχεται στο 14% του ΑΕΠ ετησίως, κάτι που θα αποτελούσε πρόβλημα δεδομένης της εκλογικής δύναμης των ηλικιωμένων. Οι δημόσιες υπηρεσίες, από την υγεία έως την εκπαίδευση, έχουν επίσης λάβει εκατοντάδες δισεκατομμύρια επιπλέον χρήματα από το 2017 χωρίς πάντα να προσφέρουν καλύτερα αποτελέσματα.
«Κάνουν ό,τι είναι πολιτικά εφικτό … », δήλωσε ο Andrew Kenningham, από τη συμβουλευτική εταιρεία Capital Economics.
«Είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι πρέπει να μειώσουν το κόστος του κράτους. Απλώς δεν έχουν λάβει τη σχετική εξουσιοδότηση για να το πράξουν».
