Γαλλία – Θίγονται οι “επενδυτές” για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών

Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο και επικεφαλής έρευνας της Axiom Alternative Investments, κ. Τζερόμ Λεγκράς, η πιθανή απόρριψη του γαλλικού προϋπολογισμού μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την εμπιστοσύνη των επενδυτών στη Γαλλία.

Σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στους Financial Times, ο Λεγκράς επισημαίνει ότι οι αγορές έχουν συνηθίσει να αντιμετωπίζουν τις επαναλαμβανόμενες ανησυχίες σχετικά με το ενδεχόμενο shutdown της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Ωστόσο, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου τα κρατικά ομόλογα θεωρούνται ασφαλές καταφύγιο κατά τη διάρκεια περιόδων αναταραχής, η Γαλλία δεν φαίνεται να απολαμβάνει την ίδια προστασία.

Ο Λεγκράς υπογραμμίζει ότι εάν η τρέχουσα πολιτική αντιπαράθεση γύρω από τον εθνικό προϋπολογισμό οδηγήσει σε απόρριψή του από το κοινοβούλιο, οι αγορές θα μπορούσαν να αντιδράσουν αρνητικά. Αυτό θα μπορούσε να πλήξει την αξιοπιστία της Γαλλίας ως επενδυτικού προορισμού και να προκαλέσει αβεβαιότητα μεταξύ των διεθνών επενδυτών. Αντίθετα με την κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι επενδυτές είναι πιο ανεκτικοί στις πολιτικές κρίσεις λόγω της σταθερότητας και της ισχύος του δολαρίου, η Γαλλία μπορεί να μην έχει την ίδια πολυτέλεια.

Η κατάσταση αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση των επιτοκίων των γαλλικών κρατικών ομολόγων και σε πτώση της αξίας τους στην αγορά. Οι επενδυτές συνήθως αναζητούν ασφάλεια και σταθερότητα όταν αποφασίζουν πού θα τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους, και μια πολιτική κρίση μπορεί να τους απομακρύνει από τη γαλλική αγορά.

Επιπλέον, η αβεβαιότητα που προκαλείται από μια πιθανή απόρριψη του προϋπολογισμού μπορεί να έχει ευρύτερες οικονομικές συνέπειες για τη χώρα. Οι δημόσιες δαπάνες και οι κοινωνικές υπηρεσίες μπορεί να τεθούν σε κίνδυνο, κάτι που θα μπορούσε να πλήξει την ανάπτυξη και την απασχόληση στη Γαλλία.

Υπενθυμίζει πως ο πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ χρησιμοποίησε τη συνταγματική διαδικασία «take it or leave it», το περιβόητο άρθρο 49.3, το οποίο επιτρέπει στην κυβέρνηση να παρακάμπτει τους νομοθέτες. Αλλά αυτό θα προκαλέσει ψηφοφορία δυσπιστίας στο κοινοβούλιο και αν χαθεί, ο προϋπολογισμός θα απορριφθεί.

Τι θα συνέβαινε αν ο προϋπολογισμός απορρίπτονταν;

Ο Τζερόμ Λεγκράς αναφέρει πως εάν και κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει με σαφήνεια ποια είναι η διαδικασία για να περάσει αυτό το θέμα με την καταβολή των κρατικών δαπανών, αποτελεί ανησυχία.

Η ουσία του προβλήματος είναι ότι τα βασικά μέρη του Συντάγματος – το άρθρο 47 και το άρθρο 45-4 του νόμου για τους δημοσιονομικούς νόμους – αφορούν κυρίως τις καθυστερήσεις στην υποβολή ή την ψήφιση του προϋπολογισμού. Δεν υπάρχει σαφής κανόνας σχετικά με τους απορριπτέους προϋπολογισμούς, εκτός από το ότι δεν μπορεί να εγγραφεί χρέος χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου.

Η μόνη σε γενικές γραμμές παρόμοια περίπτωση συνέβη το 1979-1980 και επιλύθηκε με νόμο της τελευταίας στιγμής και απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Προφανώς, το πολιτικό κόστος της απόρριψης των προϋπολογισμών θα αυξηθεί με το φόβο της αθέτησης πληρωμών, αλλά με τις πολιτικές ατασθαλίες να συνεχίζονται, οι κίνδυνοι και τα διακυβεύματα είναι υψηλά.

Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα μπορούσε – πιθανότατα – να υποστηρίξει ότι διακυβεύεται η συνέχεια του γαλλικού κράτους και να επιβάλει προϋπολογισμό με προεδρικό διάταγμα. Αυτή η «απειλή» θα μπορούσε να είναι αρκετή για να διασφαλίσει ότι δεν θα γίνει shutdown και ότι το κοινοβούλιο έχει κάθε κίνητρο να βρει μια λύση, έστω και βραχυπρόθεσμη.

Όμως τίποτα από αυτά δεν θα βρει ανταπόκριση στις αγορές, επισημαίνει ο ίδιος. Δύο οίκοι αξιολόγησης έχουν ήδη θέσει τη Γαλλία σε αρνητικές προοπτικές. Μια συνταγματική κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει μια πρόωρη υποβάθμιση.

Με τα γαλλικά ομόλογα που αξιολογούνται με ΑΑ- από την S&P να διαπραγματεύονται ήδη στο ίδιο επίπεδο με το ελληνικό κρατικό χρέος που αξιολογείται με ΒΒΒ-, ο αναλυτής εκτιμά ότι ο αντίκτυπος μιας μείωσης θα είναι υποτονικός.

Όσον αφορά τις τράπεζες της ΕΕ, υπολογίζει ότι περίπου το 93% των ανοιγμάτων τους καταχωρούνται στην αξία «κόστους» και ως εκ τούτου είναι απρόσβλητες από τη μεταβλητότητα της αγοράς. Έτσι, οι τράπεζες έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν μια πιο μακροπρόθεσμη λύση αντί να αποκρυσταλλώνουν τυχόν ζημίες με πωλήσεις.

Επίσης, δεν θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αλλάξουν πορεία. Η Επιτροπή υποστήριξε τον προτεινόμενο γαλλικό προϋπολογισμό και δεν αναμένεται να σχολιάσει επίσημα μέχρι να εγκριθεί πλήρως από το κοινοβούλιο ένας νέος.

Όσον αφορά την ΕΚΤ, τον τελικό «διαιτητή» των αγορών κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης, οι φόβοι για κλείσιμο θα παρείχαν μια λογική για παρέμβαση στην αγορά και στήριξη των τιμών των ομολόγων. Αλλά η ΕΚΤ θα μπορούσε κάλλιστα να περιμένει μια μικρή μεταβλητότητα για να βοηθήσει τους Γάλλους πολιτικούς να συμμαζευτούν προτού παρέμβει.

Πώς θα αντιδράσουν οι επενδυτές;

Οι επενδυτές είναι μια διαφορετική ιστορία. Οι μακροπρόθεσμοι, «πραγματικοί επενδυτές» σε κρατικά ομόλογα διπλής αξιολόγησης Α (ασφαλιστικές εταιρείες ζωής, ιαπωνικές τράπεζες κ.ο.κ.) μισούν την αβεβαιότητα καθώς θέλουν προβλέψιμες αποδόσεις ενώ οι βραχυπρόθεσμοι, κερδοσκοπικοί επενδυτές λατρεύουν να παίζουν με αυτούς τους φόβους και τις προκαταλήψεις.

Όπως αναφέρει ο Τζερόμ Λεγκράς, το κύριο ζήτημα με έναν αποτυχημένο προϋπολογισμό θα είναι η απόλυτη πολυπλοκότητα της κατάστασης. Η πολιτική αναταραχή, χωρίς σταθερή κυβέρνηση, θα καταστήσει την επικοινωνία εξαιρετικά δύσκολη και τις αγορές ασταθείς. Η μακροπρόθεσμη ζημία στην αξιοπιστία της αγοράς θα μπορούσε να είναι σημαντική.

Συμπερασματικά, επισημαίνεται πως η πορεία προς το νέο έτος χωρίς προϋπολογισμό και με μια υπηρεσιακή κυβέρνηση να προσπαθεί να πείσει ότι τα χρέη θα πληρωθούν με κάποιο τρόπο, θα θυμίσει στους Γάλλους την διάσημη φράση στην ταινία του Ματιέ Κασοβίτς, «Το μίσος», που αφηγείται την ιστορία ενός άνδρα που πέφτει από ένα 50όροφο κτίριο:

«Μέχρι στιγμής, όλα καλά. Αλλά αυτό που έχει σημασία δεν είναι η πτώση, αλλά η προσγείωση». Τα καλά νέα είναι ότι η ΕΕ ήταν πάντα καλύτερη στη διαχείριση της προσγείωσης από ό,τι της πτώσης.