Λίγες ημέρες μετά την ορκωμοσία του και ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αρχίζει να υλοποιεί τις εξαγγελίες του. Αυξάνει την επιρροή του στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας, ενώ έχρισε τον γαμπρό του υπουργό Οικονομικών
Η ήδη αισθητά εξασθενημένη τουρκική λίρα δέχθηκε δύο απανωτά χτυπήματα εντός λίγων μόλις ωρών: αρχικά απώλεσε 3,5% τη Δευτέρα όταν ο Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε απροσδόκητα να αναθέσει το υπουργείο Οικονομικών στον γαμπρό του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ.
Αντιθέτως ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μεχμέτ Σιμσέκ, που έχει τη φήμη του θετικά διακείμενου έναντι των αγορών, έμεινε εκτός κυβέρνησης. «Δυνάμεις φιλικές προς τις αγορές δεν διακρίνονται στο νέο υπουργικό συμβούλιο του Ερντογάν –αντιθέτως βλέπει κανείς οικογενειοκρατία. Αυτό δεν είναι καλό μήνυμα», σχολιάζει η Άντγε Πρέφκε, ειδική σε ζητήματα συναλλαγματικών ισοτιμιών της Commerzbank.
Την ώρα που ο γαμπρός του τούρκου προέδρου αναβαθμίζεται, ο ίδιος ο Ερντογάν φαίνεται αποφασισμένος να θέσει υπό τον έλεγχό του τη μέχρι πρότινος ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας. Λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του στο προεδρικό αξίωμα –κι αυτό ήταν το δεύτερο χτύπημα που δέχθηκε η τουρκική λίρα- εξέδωσε προεδρικό διάταγμα που προβλέπει ότι στο εξής ο διορισμός του διοικητή και υποδιοικητή της κεντρικής τράπεζας θα είναι αποκλειστικά δική του αρμοδιότητα. «Τώρα επαληθεύονται οι φόβοι που είχαν διατυπωθεί ήδη μετά την απόπειρα πραξικοπήματος», επισημαίνει ο Μαουρίσιο Βάργκας, οικονομολόγος της Union Investment.
«Ο Ερντογάν ενισχύει την προσωπική του εξουσία σε βάρος των θεσμικών οργάνων της χώρας του», τονίζει ο ίδιος.
Οι επενδυτές αποδοκιμάζουν – Ο πληθωρισμός στα ύψη
Η πρακτική αυτή βεβαίως δεν αρέσει καθόλου στους δυνητικούς επενδυτές στις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Η τουρκική λίρα δέχεται εδώ και μεγάλο διάστημα ασφυκτικές πιέσεις λόγω των χειρισμών του Ταγίπ Ερντογάν. Μέχρι σήμερα έχει εξασθενήσει αισθητά, συγκριτικά με άλλα εθνικά νομίσματα. Η σημερινή ισοτιμία ευρώ-λίρας είναι 1 προς 5,70. Πριν από έναν χρόνο ήταν ακόμη 1 προς 4 και το 2013 1 προς 2,5.
Η ραγδαία πτώση της λίρας σφίγγει το κλοιό γύρω από τις τουρκικές επιχειρήσεις –τουλάχιστον εκείνες που έχουν δανειστεί πλήρως ή εν μέρει σε ξένα νομίσματα. Ως εκ τούτου πολλές τουρκικές επιχειρήσεις προσπαθούν αυτό το διάστημα να αναδιαρθρώσουν τα χρέη τους. Επιπλέον η εξασθενημένη λίρα ανεβάζει τις τιμές και στα εισαγόμενα είδη.
Ο πληθυσμός της χώρας πλήττεται βεβαίως από τις εξελίξεις. Ο πληθωρισμός κινείται σε επίπεδα-ρεκόρ –τον Ιούνιο που πέρασε ανήλθε σε 15%. Η καθημερινότητα γίνεται πιο ακριβή για τους Τούρκους.
Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας επιχειρεί να αντιστρέψει τις εξελίξεις ανεβάζοντας τα βασικά επιτόκια. Ένα απαραίτητο μέτρο, τονίζουν οι οικονομολόγοι, το οποίο όμως είναι σαν αγκάθι στο μάτι του προέδρου Ερντογάν. Αυτός θέλει οπωσδήποτε να διατηρήσει χαμηλά τα επιτόκια προκειμένου να δώσει αναπτυξιακή ώθηση στην τουρκική οικονομία. Αυτό εξηγεί γιατί επιχειρεί να θέσει υπό τον έλεγχό του την Κεντρική Τράπεζα. Ωστόσο, παρατηρητές επισημαίνουν ότι με τις ενέργειές του ο τούρκος πρόεδρος απλά καθυστερεί το αναπόφευκτο. Όπως εκτιμούν, αργά ή γρήγορα τα προβλήματα θα γίνουν ορατά και ενδέχεται να αποδειχθούν πιο σοβαρά από όσο δείχνουν οι επιπτώσεις στην οικονομία που είναι ορατές ήδη σήμερα.
