Όλοι μας γνωρίζουμε πόσο ενοχλητικό είναι το τσίμπημα από κουνούπια. Τα μικρά κόκκινα σημάδια διογκώνονται σχεδόν αμέσως, προκαλώντας φαγούρα, και μόλις αρχίσουμε να τα ξύνουμε η φαγούρα χειροτερεύει.
Μερικοί άνθρωποι φαίνεται να «τραβούν» τα κουνούπια σαν μαγνήτες, με τα έντομα να τους περικυκλώνουν και να τους τσιμπούν σε όποιο σημείο του σώματος έχουν αφήσει εκτεθειμένο. Άλλοι, πάλι, μένουν σχετικά «αλώβητοι» από τα επώδυνα και ενοχλητικά τσιμπήματα.
Πώς, λοιπόν, επιλέγουν τη λεία τους τα κουνούπια και πώς μπορούμε να τα απωθήσουμε;
Γιατί προκαλεί φαγούρα το τσίμπημα του κουνουπιού
Όταν ένα κουνούπι τσιμπάει το «θύμα» του, τρυπάει το δέρμα χρησιμοποιώντας την προβοσκίδα του για να ρουφήξει αίμα. Καθώς το κουνούπι τρέφεται με το αίμα μας, εγχέει σάλιο, το οποίο έχει παρόμοιες ιδιότητες με ένα αναισθητικό, οπότε δεν αισθανόμαστε το τσίμπημα παρά μόνον αφού το έντομο πετάξει μακριά. Έχει επίσης αντιπηκτικές ιδιότητες, ώστε το αίμα να συνεχίζει να ρέει χωρίς να δημιουργούνται θρόμβοι.
«Το σάλιο των κουνουπιών περιέχει πολλές πρωτεΐνες, μερικές εκ των οποίων είναι αλλεργιογόνες. Το σώμα μας αναγνωρίζει την πρωτεΐνη των κουνουπιών ως ξένη και τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας ενεργοποιούνται για να προσπαθήσουν να την καταπολεμήσουν» εξηγεί η Leslie Vosshall, αντιπρόεδρος και επικεφαλής στο Ιατρικό Ινστιτούτο Howard Hughes.
Δεν είναι το τσίμπημα που προκαλεί τη φαγούρα -στην πραγματικότητα, είναι η απάντηση του οργανισμού στην ξένη πρωτεΐνη των κουνουπιών, την οποία προσπαθεί να καταπολεμήσει. Γι’ αυτό μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν ήπια αντίδραση στα τσιμπήματα, ενώ άλλοι, πιο ευαίσθητοι στην ξένη πρωτεΐνη, αντιδρούν με μεγάλα και πιο επώδυνα οιδήματα.
Επιπλέον, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι μόνο τα θηλυκά κουνούπια τσιμπούν. Δαγκώνουν για να πάρουν το «γεύμα αίματος» που χρειάζονται, καθώς τα περισσότερα δεν μπορούν να παράγουν αυγά χωρίς αυτό το αίμα.
Πώς επιλέγουν τα κουνούπια τη λεία τους
Όπως τα περισσότερα έντομα που τρέφονται με αίμα, τα κουνούπια μπορούν να μας μυρίσουν από μεγάλη απόσταση μέσω του διοξειδίου του άνθρακα που εκπνέουμε, και αυτό είναι που τα κάνει να πλησιάσουν αρχικά, σύμφωνα με τον Daniel Markowski, τεχνικό σύμβουλο της Αμερικανικής Ένωσης Ελέγχου Κουνουπιών.
«Μόλις φτάσουν πολύ κοντά σε έναν ξενιστή, χρησιμοποιούν μια ποικιλία άλλων ιδιοτήτων για να κάνουν την τελική τους επιλογή, όπως σχήματα, μεγέθη και χρώματα. Γι’ αυτό τα σκούρα χρώματα δεν συνιστώνται σε μεγάλους οικοτόπους, επειδή ξεχωρίζουν περισσότερο, ιδιαίτερα όσον αφορά το φόντο και τις αντιθέσεις» αναφέρει ο ειδικός, και προσθέτει:
«Άλλες χημικές ενδείξεις, όπως οι οσμές της αναπνοής, τα υποπροϊόντα μικροβίων στο δέρμα μας ή άλλες ανθρώπινες μυρωδιές όπως η οκτενόλη, η αμμωνία, το εξανικό ή το γαλακτικό οξύ, συνδυάζονται με το διοξείδιο του άνθρακα για να μας κάνουν περισσότερο ή λιγότερο ελκυστικούς σε διαφορετικά είδη κουνουπιών».
Τι καταπολεμά την επιθυμία για ξύσιμο;
«Μην ξύνεσαι», είναι η συμβουλή που δίνουν οι περισσότεροι ειδικοί και επαγγελματίες υγείας. Όσο σκληρό -και μερικές φορές μη ρεαλιστικό- κι αν ακούγεται, το ξύσιμο προκαλεί φλεγμονή στο δέρμα, η οποία με τη σειρά της προκαλεί περισσότερη φαγούρα.
«Το ξύσιμο μπορεί επίσης να προκαλέσει δευτερογενείς λοιμώξεις και να παρατείνει τον ερεθισμό», προειδοποίησε ο Markowski, προσθέτοντας ότι σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να προκληθούν και ουλές.
Αντίθετα, υπάρχουν δεκάδες κρέμες και σπρέι που υπόσχονται ανακούφιση από τον κνησμό, καθώς και σπιτικές θεραπείες και απωθητικά κουνουπιών, οπότε η επιλογή του κατάλληλου είναι αρκετά δύσκολη.
Η Vosshall προτείνει την εφαρμογή ζεστού νερού στο τσίμπημα το συντομότερο δυνατό, ώστε να «βραχυκυκλώσει» το αντανακλαστικό της φαγούρας. Επίσης, ένα τοπικό αναισθητικό τζελ λιδοκαΐνης μπορεί να είναι χρήσιμο για την πρόληψη του αισθήματος κνησμού, καθώς και μια κρέμα κορτιζόνης χωρίς ιατρική συνταγή.
Στην πραγματικότητα, πάντως, η καλύτερη θεραπεία για την καταπολέμηση της φαγούρας είναι να αποτρέψετε εξαρχής ένα δάγκωμα.
Πότε να ζητήσετε ιατρική βοήθεια
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις στα κουνούπια, αν και πρακτικά είναι σπάνιο, είπε ο Vosshall. Εάν εμφανίσετε σοβαρά συμπτώματα, όπως εξανθήματα, αναπνευστικά προβλήματα ή αναφυλαξία, θα πρέπει να ζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια.
Επίσης, θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν γιατρό εάν σκοπεύετε να ταξιδέψετε σε μια χώρα όπου τα παθογόνα που μεταδίδονται με το αίμα, όπως ο ιός Ζίκα και η ελονοσία, είναι συχνά.
Τα κουνούπια μπορούν να μεταδώσουν ορισμένες ασθένειες από άτομο σε άτομο, αλλά ένας γιατρός θα μπορεί να σας συμβουλεύσει εάν υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια ή προληπτικές θεραπείες.
