Τι είναι η γλουταθειόνη;
Η γλουταθειόνη είναι ένα σημαντικό υδατοδιαλυτό αντιοξειδωτικό που παράγεται από τα κύτταρά μας και αποτελείται από τρία αμινοξέα, την κυστεΐνη, το γλουταμινικό οξύ και τη γλυκίνη -πρόκειται δηλαδή για ένα τριπεπτίδιο. Εκτός του ότι παράγεται από το σώμα, η γλουταθειόνη υπάρχει και σε διάφορες τροφές.
Αυτό το αντιοξειδωτικό είναι το πιο άφθονο που παράγει το σώμα μας, έχοντας μεγάλη σημασία για την αντιμετώπιση του οξειδωτικού στρες. Αλλά η παραγωγή της γλουταθειόνης μειώνεται με την ηλικία ενώ μπορεί επίσης να μειωθεί λόγω κακής διατροφής, περιβαλλοντικών τοξινών και άγχους.
Γλουταθειόνη και ιδιότητες
Το οξειδωτικό στρες εμφανίζεται όταν υπάρχει υπερβολική παραγωγή ελεύθερων ριζών. Υψηλά επίπεδα οξειδωτικού στρες μπορεί να οδηγήσουν σε ασθένειες και υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι μια δυσλειτουργική ομοιόσταση της γλουταθειόνης εμπλέκεται στην αιτιολογία πολλών ασθενειών. Οι πιο γνωστές παθήσεις που σχετίζονται με την ανεπάρκεια γλουταθειόνης είναι νευροεκφυλιστικές, πνευμονικές, ηπατικές, ανοσολογικές και καρδιαγγειακές -ενδεχομένως και ο ρυθμός της γήρανσης να επηρεάζεται.
Δεν είναι τυχαίο ότι η διατροφική συμπλήρωση με αντιοξειδωτικά έχει μελετηθεί εκτενώς ως πιθανός τρόπος πρόληψης διαφόρων ασθενειών, μέσω της αντιμετώπισης των αρνητικών επιπτώσεων του οξειδωτικού στρες. Στην περίπτωση της γλουταθειόνης όμως δεν έχουν γίνει πολλές κλινικές μελέτες διότι έχει χαμηλή βιοδιαθεσιμότητα όταν χορηγείται από το στόμα. Πάντως, εκτός του ότι η γλουταθειόνη είναι διαθέσιμη ως διατροφικό συμπλήρωμα σε κάψουλα και υγρή μορφή, μπορεί να χορηγηθεί ενδοφλεβίως, τοπικά ή ως εισπνεόμενη.
Η από του στόματος λήψη της γλουταθειόνης δεν είναι πάντα αποτελεσματική στον άνθρωπο σε σχέση με την ενδοφλέβια χορήγηση. Αλλά τα τελευταία χρόνια υπάρχει στην αγορά η λιποσωμιακή γλουταθειόνη η οποία έχει ικανοποιητική απορρόφηση από τον οργανισμό. Το 2018, μια μελέτη έδειξε για πρώτη φορά ότι η λιποσωμιακή μορφή ενός συμπληρώματος γλουταθειόνης ήταν αποτελεσματική σε δύο δόσεις (500 και 1000 mg την ημέρα) και τα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν από την πρώτη εβδομάδα.
Ο λόγος που η γλουταθειόνη απορροφάται λίγο από την στοματική οδό είναι λόγω της δράσης ενός εντερικού ενζύμου που ονομάζεται γ-γλουταμυλ-τρανσφεράση (GGT) και την αποικοδομεί. Από την άλλη μεριά, αρκετές μελέτες έδειξαν ότι τα συμπληρώματα γλουταθειόνης στα τρωκτικά είναι αποτελεσματικά ενισχύοντας την ανοσοποιητική λειτουργία και βοηθώντας να εξαλειφθούν ορισμένα τοξικά χημικά από το σώμα τους. Η διαφορά στην απορρόφηση μεταξύ ανθρώπων και τρωκτικών εξηγείται από τη διαφορά στην ποσότητα και δραστηριότητα του εντερικού ενζύμου GGT.
Μερικές από τις ιδιότητες που μπορεί να προσφέρει η γλουταθειόνη είναι:
-
Βελτιώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη
Ερευνητές από το Baylor School of Medicine χρησιμοποίησαν ένα συνδυασμό μελετών για να διερευνήσουν το ρόλο της γλουταθειόνης στη διαχείριση του βάρους και την αντίσταση στην ινσουλίνη σε ηλικιωμένους. Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα χαμηλά επίπεδα γλουταθειόνης συσχετίστηκαν με λιγότερη καύση σωματικού λίπους και υψηλότερα ποσοστά αποθήκευσης λίπους. Τα ηλικιωμένα άτομα που πρόσθεσαν κυστεΐνη και γλυκίνη στη διατροφή τους για να αυξήσουν τα επίπεδα της γλουταθειόνης βελτίωσαν την αντίσταση στην ινσουλίνη και την καύση του λίπους εντός δύο εβδομάδων.
-
Μειώνει την κυτταρική βλάβη που οφείλεται σε λιπαρές εναποθέσεις στο συκώτι
Τα ηπατικά κύτταρα βλάπτονται και πεθαίνουν από την έλλειψη αντιοξειδωτικών, συμπεριλαμβανομένης της γλουταθειόνης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λιπώδη ηπατική νόσο, τόσο σε άτομα που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ όσο και σε άτομα που έχουν λιπαρό συκώτι λόγω κακής διατροφής και καθιστικής ζωής. Έχει αποδειχθεί ότι η γλουταθειόνη βελτιώνει τα επίπεδα ορισμένων πρωτεϊνών, ενζύμων και χολερυθρίνης στο αίμα των ατόμων με χρόνια λιπώδη ηπατική νόσο ενώ μια μελέτη έδειξε όφελος με τη χρήση ενός διατροφικού συμπληρώματος.
-
Αυξάνει την κινητικότητα για άτομα με περιφερική αρτηριακή νόσο
Η περιφερική αρτηριακή νόσος εμφανίζεται όταν οι περιφερειακές αρτηρίες φράσσονται από την αθηρωματική πλάκα, κάτι που συμβαίνει πιο συχνά στα πόδια. Μία μελέτη ανέφερε ότι η γλουταθειόνη βελτίωσε την κυκλοφορία του αίματος, αυξάνοντας την ικανότητα για περπάτημα χωρίς πόνο σε ασθενείς με περιφερική αρτηριακή νόσο, οι οποίοι έλαβαν γλουταθειόνη με ενδοφλέβιες εγχύσεις δύο φορές ημερησίως για πέντε ημέρες.
-
Μπορεί να βοηθήσει στις αυτοάνοσες ασθένειες
Η χρόνια φλεγμονή που προκαλείται από αυτοάνοσες ασθένειες (π.χ. ρευματοειδή αρθρίτιδα, κοιλιοκάκη, λύκος) μπορεί να αυξήσει το οξειδωτικό στρες. Στις αυτοάνοσες ασθένειες προκαλείται δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων σε συγκεκριμένα κύτταρα. Η γλουταθειόνη δρα για την προστασία των μιτοχονδρίων των κυττάρων εξαλείφοντας τις ελεύθερες ρίζες.
-
Μπορεί να μειώσει τις επιπτώσεις του ανεξέλεγκτου διαβήτη
Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα σχετίζεται με μειωμένες ποσότητες γλουταθειόνης. Μια μελέτη σε άτομα με ανεξέλεγκτο διαβήτη διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα διατροφής με κυστεΐνη και γλυκίνη αύξησαν τα επίπεδα της γλουταθειόνης ενώ μειώθηκαν οι βλάβες και το οξειδωτικό στρες.
-
Μπορεί να βελτιώνει την ψωρίαση
Μια μικρή μελέτη έδειξε ότι η πρωτεΐνη ορού γάλακτος, όταν χορηγήθηκε από το στόμα, βελτίωσε την ψωρίαση με ή χωρίς επιπλέον θεραπεία. Η πρωτεΐνη ορού γάλακτος έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τα επίπεδα της γλουταθειόνης. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη έλαβαν 20 γραμμάρια ως πόσιμο συμπλήρωμα καθημερινά για τρεις μήνες.
-
Μειώνει τα συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον
Η νόσος Πάρκινσον επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα προκαλώντας διάφορα συμπτώματα όπως αστάθεια και τρέμουλο χεριών. Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία. Μια μελέτη βρήκε βελτίωση των συμπτωμάτων από την ενδοφλέβια γλουταθειόνη.
Γλουταθειόνη και τροφές
Το σπανάκι, τα αβοκάντο, τα σπαράγγια και οι μπάμιες είναι μερικές από τις πλουσιότερες διατροφικές πηγές γλουταθειόνης. Ωστόσο, η διατροφική γλουταθειόνη δεν απορροφάται καλά από το ανθρώπινο σώμα. Επιπλέον, το μαγείρεμα μπορεί να μειώσει την ποσότητα που καταλήγει στο άνθρωπο. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την πλήρη κατανόηση της επίδρασης των τροφών που είναι πλούσιες σε γλουταθειόνη. Μπορείτε πάντως να αυξήσετε τη γλουταθειόνη στο σώμα σας με ένα λιποσωμιακό συμπλήρωμα.
Υπάρχει ένας έμμεσος τρόπος να αυξήσετε τη γλουταθειόνη, η πρόσληψη της βιταμίνης C. Αυτή η βιταμίνη προστατεύει τα κύτταρα από οξειδωτικές βλάβες και διατηρεί άλλα αντιοξειδωτικά συμπεριλαμβανομένης της γλουταθειόνης. Η βιταμίνη C μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση των επιπέδων της γλουταθειόνης μετατρέποντας την οξειδωμένη γλουταθειόνη στην ενεργή της μορφή. Μια μελέτη βρήκε ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης C αύξησε τα επίπεδα γλουταθειόνης στα λευκά αιμοσφαίρια σε υγιείς ενήλικες. Τα άτομα αυτά λάμβαναν 500-1000 mg βιταμίνης C καθημερινά για 13 εβδομάδες, κάτι που οδήγησε σε αύξηση της γλουταθειόνης κατά 18% στα λευκά αιμοσφαίρια.
Όπως έχει αναφερθεί η γλουταθειόνη συντίθεται από την κυστεΐνη, το γλουταμινικό οξύ και τη γλυκίνη. Και τα τρία αυτά αμινοξέα μπορεί να τα παράγει ο οργανισμός αλλά αν κάποιο λείπει, η γλουταθειόνη δεν μπορεί να παραχθεί. Ως επί το πλείστον η κυστεΐνη μπορεί να βρεθεί σε ανεπάρκεια. Βεβαιωθείτε ότι λαμβάνεται επαρκείς ποσότητες αμινοξέων από τη διατροφή σας.
