Ενα πρόβλημα που προκαλεί θυμηδία έχει προκύψει για τους φοιτητές Ιατρικών Σχολών: Αδυνατούν να παρακολουθήσουν το μάθημα της Ανατομίας λόγω έλλειψης… πτωμάτων. Με δεδομένο ότι στη χώρα μας, τα «αζήτητα» πτώματα (τα οποία καταλήγουν στα ανατομεία) είναι πλέον ελάχιστα και η δωρεά σώματος έχει περιορισμένη έκταση, ορισμένες σχολές, όπως αυτή της Ιατρικής του Αριστοτελείου πανεπιστημίου, κάποιες φορές αναγκάζονται να ψάχνουν για πτώματα, αφού θεωρούνται απαραίτητα για την πρακτική εκπαίδευση των φοιτητών, ενώ κατά το παρελθόν έχουν προβεί σε αγορά από το εξωτερικό!
Χαρακτηριστική είναι η ανάρτηση του εργαστηρίου ανατομίας του Αριστοτέλειου πανεπιστημίου το οποίο αναφέρει ότι: «Μόνιμο και μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη πτωμάτων για την άσκηση στην Ανατομία των φοιτητών της Ιατρικής και Οδοντιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης».
Oπως τονίζουν, οι υπεύθυνοι του εργαστηρίου ,το πρόβλημα αυτό, μπορεί να λυθεί μόνο με τη βοήθεια των Διοικητικών Συμβουλίων των Νοσοκομείων, των Διοικητικών Διευθυντών τους και της Κοινωνικής Υπηρεσίας τους, ώστε τα αζήτητα πτώματα να στέλνονται στο Ανατομείο της Ιατρικής Σχολής. Μάλιστα σύμφωνα με το εργαστήριο ανατομίας η παράδοση των «αζήτητων» πτωμάτων στο Ανατομείο είναι υποχρεωτική και όχι προαιρετική.
Για τη διευκόλυνση των Ιδρυμάτων τα «αζήτητα» αυτά πτώματα παραλαμβάνονται και μεταφέρονται με τη φροντίδα και έξοδα του Εργαστηρίου Ανατομίας και Χειρουργικής Ανατομίας. Μετά την ταρίχευσή τους και πριν από τη χρησιμοποίησή τους παραμένουν σε ψυγείο βαθειάς ψύξης τουλάχιστον για έξι μήνες. Έτσι αν εν τω μεταξύ ζητηθούν από τους συγγενείς τους, η παράδοση είναι άμεση. Μετά την άσκηση των φοιτητών, πάλι με φροντίδα και έξοδα του Ανατομείου, κηδεύονται σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας.Τα τελευταία χρόνια λόγω της έλλειψης πτωμάτων, το τμήμα της ανατομίας έχει αναπτύξει το θεσμό της δωρεάς σώματος και όπως αναφέρει τα στατιστικά δεδομένα είναι ενθαρρυντικά αφού ο αριθμός των δωρητών έχει αυξηθεί.
Το παράδειγμα του Αντώνη Σαμαράκη
Τα παλιότερα χρόνια υπήρχε μεγαλύτερο πρόβλημα όσον αφορά στη δωρεά σώματος για τις ανάγκες της επιστήμης . Το «δρόμο άνοιξε» ο μεγάλος μας πεζογράφος Αντώνης Σαμαράκης, ο οποίος έφυγε απο τη ζωή το 2003 και σύμφωνα με την επιθυμία του, το σώμα του δωρήθηκε στο πανεπιστήμιο Αθηνών για την εκπαίδευση των φοιτητών.
Όπως τονίζει ο καθηγητής ιατρικής και διευθυντής του εργαστηρίου Ανατομίας του πανεπιστημίου της Αθήνας , κ. Θ. Τρουπής «η σχολή έχει αναπτύξει ιδιαίτερα το πρόγραμμα δωρητών σώματος και έτσι δεν έχουμε πρόβλημα με το συγκεκριμένο ζήτημα. Κατά το παρελθόν υπήρχαν ελλείψεις αλλά το παράδειγμα του Αντώνη Σαμαράκη έδωσε ώθηση στους πολίτες να ακολουθήσουν τη δική του προσφορά».
Το πρόβλημα αυτό δεν αφορά μόνο στη χώρα μας . Και στη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, πολλές φορές οι επιστήμονες έκαναν έκκληση στους πολίτες, προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν στο θέμα καθώς οι σχολές αδυνατούσαν να καλύψουν τις ανάγκες για την εκπαίδευση των φοιτητών ιατρικής . Αυτός είναι και ο λόγος, που τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό δεν χρησιμοποιούν όλες οι σχολές ανθρώπινες σορούς για το μάθημα της ανατομίας. Πάρα πολλές σχολές διδάσκουν ανατομία σε πλαστικά προπλάσματα ή σε σχετικά προγράμματα υπολογιστών. Βέβαια υπάρχουν καθηγητές, οι οποίοι υποστηρίζουν οτι τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με το ανθρωπινο σώμα για την εκπαίδευση των φοιτητών στην ανατομία.
Αυτές τις εναλλακτικές μεθόδους χρησιμοποιεί και η ιατρική, του πανεπιστημίου της Πάτρας. Οπως τονίζει , ο πρόεδρος του Ιατρικού τμήματος, κ. Δημήτρης Γούμενος «εμείς έχουμε μια ιδιαιτερότητα . Η σχολή μας χρησιμοποιεί μόνο προπλάσματα και οχι πτώματα. Αυτό είχαν αποφασίσει οι παλιοί καθηγητές της ανατομίας και αυτό κάνουμε έως και σήμερα».
Δωρεά σώματος στα πανεπιστήμια για τις ανάγκες της επιστήμης
Σήμερα και τα δυο μεγάλα πανεπιστήμια, (Αθήνας και Θεσσαλονίκης) προσπαθούν ν΄αναπτύξουν το πρόγραμμα της δωρεάς σώματος, ακολουθώντας κατά γράμμα τη σχετική νομοθεσία, καθώς πρόκειται για ένα εξαιρετικά ευαίσθητο ζήτημα. Στο πλαίσιο αυτό κάθε πολίτης, ο οποίος επιθυμεί να δωρίσει το σώμα του στο Ανατομείο της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. και της Αθήνας, για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, θα πρέπει να γνωρίζει ότι είναι απαραίτητη η συμπλήρωση της σχετικής αίτησης η οποία διατίθεται και στις ηλεκτρονικές σελίδες των ανατομείων. Οι πολίτες, που ενδιαφέρονται πρέπει πρώτα να προσέλθουν σ’ ένα αστυνομικό τμήμα μαζί μ’ ένα μάρτυρα και τις ταυτότητες τους ώστε να κάνουν μία υπεύθυνη δήλωση για το γνήσιο της υπογραφής, τα οποία στη συνέχεια στέλνουν στα ανατομεία.
Για την ύπαρξη της κάρτας δωρεάς σώματος, θα πρέπει ο ίδιος να ενημερώσει τους οικείους του καθώς και για την επιθυμία του αυτή. Οι συγγενείς, άμεσα μετά το θάνατο,οφείλουν να ενημερώσουν τα εργαστήρια ανατομίας έτσι ώστε να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι αν μετά το θάνατο έχει διενεργηθεί εντολή για ιατροδικαστική εξέταση, δεν μπορεί να γίνει η δωρεά του σώματος.
