Η Ευρωπαϊκή Ένωση προγραμματίζει να αντιδράσει στην απειλή του πρώην προεδρικού υποψηφίου Ντόναλντ Τραμπ για την επιβολή δασμών στις χώρες του μπλοκ, στοχεύοντας τη Silicon Valley, το παγκόσμιο κέντρο της τεχνολογίας και της καινοτομίας.
Αυτή η αντίδραση θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την πρώτη εφαρμογή ενός ισχυρού εργαλείου που διαθέτει η ΕΕ, γνωστό ως «μέσο κατά του εξαναγκασμού» (ACI), το οποίο θα επιτρέψει στην Ένωση να επικεντρωθεί σε αμερικανικές βιομηχανίες υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλούνται οι Financial Times, οι αξιωματούχοι της ΕΕ δηλώνουν ότι όλες οι επιλογές είναι ανοικτές και ότι το ACI αποτελεί την πιο αυστηρή απάντηση που μπορεί να δοθεί χωρίς να παραβιαστούν διεθνείς κανονισμοί.
Το εργαλείο, το οποίο καταρτίστηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ως αποτρεπτικό μέσο κατά της Κίνας, επιτρέπει στον εκτελεστικό βραχίονα της ΕΕ να επιβάλει περιορισμούς στο εμπόριο υπηρεσιών εάν διαπιστώσει ότι μια χώρα χρησιμοποιεί δασμούς σε αγαθά για να επιβάλει αλλαγές στην πολιτική της.
Η απειλή του Τραμπ να χρησιμοποιήσει δασμούς για να εξαναγκάσει τη Δανία να παραδώσει τη Γροιλανδία και να πιέσει την ΕΕ να εγκαταλείψει τα μέτρα επιβολής της νομοθεσίας κατά των αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας θα μπορούσε να πληροί τις προϋποθέσεις, δήλωσαν οι πηγές. Το ACI, που ονομάστηκε «μπαζούκα» από ορισμένους αξιωματούχους της ΕΕ όταν τέθηκε σε ισχύ το 2023, επιτρέπει στο μπλοκ να επιλέξει από ένα ευρύ φάσμα αντίποινων μέτρων, όπως η ανάκληση της προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή της εμπορικής τους εκμετάλλευσης, για παράδειγμα, των λήψεων λογισμικού και των υπηρεσιών ροής.
Επιτρέπει επίσης στην ΕΕ να μπλοκάρει τις άμεσες ξένες επενδύσεις ή να περιορίσει την πρόσβαση στην αγορά για τραπεζικούς, ασφαλιστικούς και άλλους ομίλους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Ένας δεύτερος αξιωματούχος προειδοποίησε ότι, ενώ η ΕΕ είναι ικανή στο χειρισμό των δασμών για τα αγαθά, θα μπορούσε ακόμη να αντιδράσει στην επέκταση μιας διαφοράς σε νέους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών και των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.
Ο Τραμπ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα επιβάλει «οπωσδήποτε» δασμούς στην ΕΕ, επικαλούμενος τη δράση των Βρυξελλών κατά αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας και το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα σε αγαθά. Δεν έδωσε λεπτομέρειες σχετικά με το πότε θα υιοθετηθούν τα μέτρα ή αν το μπλοκ θα μπορούσε να διαπραγματευτεί μια αναστολή, όπως έχουν εξασφαλίσει ο Καναδάς και το Μεξικό.
Οι υπουργοί Εμπορίου της ΕΕ συναντήθηκαν χθες Τρίτη (4.2.2025) στη Βαρσοβία για να συζητήσουν τις απειλές του Αμερικανού προέδρου.
Αξιωματούχοι που ενημερώθηκαν για τις συζητήσεις κεκλεισμένων των θυρών δήλωσαν ότι η πλειοψηφία εξέφρασε την υποστήριξή της σε τιμωρητικά μέτρα, αν χρειαστεί. Ο επίτροπος Εμπορίου Μάρος Σέφτσοβιτς δήλωσε ότι επιθυμεί να διαπραγματευτεί έναν τρόπο αποφυγής των δασμών, αλλά πρόσθεσε: «Αν μας χτυπήσουν, θα αντιδράσουμε αποφασιστικά». Ο Σέφτσοβιτς σημείωσε ότι το μπλοκ έχει μεγάλο έλλειμμα με τις ΗΠΑ στις υπηρεσίες, παρόλο που απολαμβάνει πλεόνασμα στα αγαθά.
Οι διαβουλεύσεις μπορεί να διαρκέσουν αρκετές εβδομάδες – οι τελευταίοι ανταποδοτικοί δασμοί που επιβλήθηκαν στις ΗΠΑ το 2018 χρειάστηκαν τρεις μήνες για να εγκριθούν. Αντιθέτως, ο Καναδάς και το Μεξικό ανακοίνωσαν την περασμένη εβδομάδα αντίποινα μέσα σε λίγες ώρες από την απόφαση της Ουάσινγκτον να επιβάλει δασμούς έως και 25%.
Στη συνέχεια ο Τραμπ ανέστειλε τους δασμούς και στις δύο χώρες, δήθεν ως αντάλλαγμα για τις δεσμεύσεις τους να πατάξουν τους μετανάστες και το λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Ο Λοράν Σαιν-Μαρτέν, υπουργός Εμπορίου της Γαλλίας, δήλωσε στους Financial Times ότι, παρά την ACI, η ΕΕ ενδέχεται να χρειαστεί ταχύτερα αντίμετρα. «Η ταχύτητα είναι ένα από τα βασικά ζητήματα, πρέπει να είμαστε έτοιμοι γρηγορότερα από την προηγούμενη φορά. Πρέπει να είμαστε πιο ενωμένοι και πιο γρήγοροι».
Τον Μάρτιο του 2018 ο Τραμπ επέβαλε δασμούς 25% στον χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο. Η ΕΕ χρειάστηκε τρεις μήνες για να εγκρίνει τα αντίμετρα που επέβαλε σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 2,8 δισ. ευρώ. Ένας διπλωμάτης της ΕΕ δήλωσε ότι το μπλοκ θα μπορούσε να κινηθεί γρήγορα σε περίπτωση κρίσης, προσθέτοντας: «Κοιτάξτε την αντίδρασή μας στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ή στην πανδημία του Covid19».
