Δεν έβαλαν μυαλό μετά τα Τέμπη: Κατεπείγουσα σύσταση για την ασφάλεια στα τρένα!

Έχουν περάσει 16 μήνες από το έγκλημα στα Τέμπη και όπως αποδεικνύεται, παρά τις υποσχέσεις και τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη περί ασφαλούς λειτουργίας του σιδηροδρόμου, οι επιβάτες εξακολουθούν να κινδυνεύουν.

Ο σιδηρόδρομος ακόμα και σήμερα λειτουργεί με κενά ασφαλείας στις ραδιοεπικοινωνίες, με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων (ERA), να ζητάει την έκδοση κατεπείγουσας σύστασης από τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ).

Όπως διαπιστώθηκε, δεν υπάρχει συμφωνημένη ορολογία ούτε δομή στις ραδιοεπικοινωνίες, γεγονός που σημαίνει ότι δεν υπάρχει βεβαιότητα για τα σημαντικά μηνύματα που εκπέφθηκαν ούτε αν κατανοήθηκαν.

«Ενώ η πλήρης διερεύνηση του ατυχήματος στα Τέμπη βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, έχουν συγκεντρωθεί αρκετά στοιχεία που δικαιολογούν την έκδοση αυτής της επείγουσας σύστασης, η οποία υπογραμμίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστεί επειγόντως από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη ο κίνδυνος για την ασφάλεια» αναφέρεται στην κατεπείγουσα σύσταση.

Το κενό στην ασφάλεια των επικοινωνιών που διαπιστώθηκε στο δυστύχημα των Τεμπών αποκάλυψε τους ακόλουθους κινδύνους:

• Η μετάδοση μηνυμάτων σχετικών με την ασφάλεια στερείται δομής (π.χ. σωστός προσδιορισμός των συνομιλητών και των τοποθεσιών), μεθοδολογίας (π.χ. ανάγνωσης, διόρθωσης λαθών) και χρήσης διεθνώς συμφωνημένης ορολογίας και κανόνων επικοινωνίας. Με τον τρόπο αυτό, δεν δημιουργείται καμία βεβαιότητα ότι ένα μήνυμα έχει μεταδοθεί με σαφήνεια και έχει κατανοηθεί σωστά, και ως εκ τούτου κρίσιμες πληροφορίες μπορεί να παρεξηγηθούν ή να παρερμηνευθούν λόγω ασαφών ή διφορούμενων εκφράσεων.
• Ο ασύρματος VHF χρησιμοποιείται ευρέως ως ανοικτό κανάλι επικοινωνίας για την ανταλλαγή κάθε είδους πληροφοριών. Η χρήση του ίδιου ασυρμάτου VHF ως προτιμώμενου/μόνιμου μέσου επικοινωνίας για επικοινωνίες σχετικές με την ασφάλεια μεταξύ σταθμάρχη και οδηγών δημιουργεί μια κατάσταση στην οποία δεν είναι δυνατόν να δοθεί προτεραιότητα στις επικοινωνίες σχετικές με την ασφάλεια έναντι όλων των άλλων επικοινωνιών. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να διακόπτονται σημαντικά μηνύματα στη συνομιλία ή να μην λαμβάνονται με σαφήνεια λόγω της έντονης ραδιοεπικοινωνίας, του στατικού θορύβου ή/και της παρεμβολής της ραδιοεπικοινωνίας.
• Σύσταση ασφαλείας

Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να συνεργαστούν χωρίς καθυστέρηση για την εφαρμογή στο ελληνικό σιδηροδρομικό σύστημα:

1. Μιας μεθοδολογίας επικοινωνίας που σχετίζεται με την ασφάλεια και σέβεται τις απαιτήσεις του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2023/1693 της Επιτροπής, για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2019/773 σχετικά με τις τεχνικές προδιαγραφές διαλειτουργικότητας για το υποσύστημα λειτουργίας και διαχείρισης της κυκλοφορίας του σιδηροδρομικού συστήματος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως του προσαρτήματος Γ.

2. Ενός μέσου επικοινωνίας που επιτρέπει την άμεση επαφή ένας προς έναν μεταξύ των σταθμάρχων και των μηχανοδηγών για όλες τις επικοινωνίες που σχετίζονται με την ασφάλεια.

Η παρούσα επείγουσα σύσταση για την ασφάλεια αφορά:

1) Τη Ρ.Α.Σ., ως εθνική αρχή ασφάλειας, για τα καθήκοντα που ορίζονται στα άρθρα 16 και 17 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/798 για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων.

2) Τον O.Σ.Ε, ως διαχειριστή υποδομής, ο οποίος οφείλει να καταρτίσει – σύμφωνα με το παράρτημα II σημείο 5.1.1 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2018/762 της Επιτροπής – την κατάλληλη μεθοδολογία επικοινωνίας και το Βιβλίο Εντύπων, καθώς και ένα σχέδιο εφαρμογής, συμπεριλαμβανομένων των χρονοδιαγραμμάτων κατάρτισης, το οποίο ορίζει φιλόδοξες προθεσμίες για την εφαρμογή των τροποποιημένων επιχειρησιακών διαδικασιών και την εφαρμογή των κατάλληλων μέσων επικοινωνίας.

3) Όλες τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, που οφείλουν να παρέχουν εκπαίδευση στους μηχανοδηγούς και το σχετικό προσωπικό για τη λειτουργία των αμαξοστοιχιών σύμφωνα με τις τροποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες και τα μέσα επικοινωνίας, σύμφωνα με τις προθεσμίες που ορίζει ο διαχειριστής υποδομής.

4) Τη ΓΑΙΟΣΕ, ως κάτοχο του μεγαλύτερου μέρους των σιδηροδρομικών οχημάτων που κυκλοφορούν στο ελληνικό δίκτυο, που καλείται να υποστηρίξει την εφαρμογή των κατάλληλων μέσων επικοινωνίας.

5) Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, για τη διευκόλυνση των προτεινόμενων αλλαγών, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν την τροποποίηση ή την απόσυρση νομικών πράξεων, και για την κάλυψη της ευθύνης του κράτους μέλους σύμφωνα με το άρθρο 4 (α) της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/798 για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων. Προκειμένου να διασφαλιστεί η συστημική και βιώσιμη αλλαγή, είναι επίσης ζωτικής σημασίας να δρομολογηθούν και να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες βελτιώσεις με τον εντοπισμό και την επίλυση τυχόν εμποδίων που αντιμετωπίζουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς, ιδίως οι τελικοί χρήστες. Κατόπιν πρότασης του Αναπληρωτή Πρόεδρου το Συμβούλιο ομόφωνα συμφώνησε με την πρόταση υιοθέτησης της ανωτέρω κατεπείγουσας σύστασης ασφαλείας.