Το συναυλιάδικο που βρισκόταν κοντά στην Πλατεία Βάθης, στο κέντρο της Αθήνας, ήταν πολύ μικρό, μια σταλιά. Τότε όμως, στα τέλη των 60s, ήταν για τους ροκάδες της εποχής κάτι αντίστοιχο της Μέκκας για τους μουσουλμάνους. Ήταν ένας αληθινός ναός και το να ανέβεις στην σκηνή του ισοδυναμούσε με το να είσαι η μεγαλύτερη μπάντα του κόσμου.
Έτσι πρέπει να ένιωθαν οι Γιάννης Σπάθας, Αντώνης Τουρκογιώργης, Ηλίας Μπουκουβάλας όταν ανέβηκαν στην σκηνή του Κυττάρου: ήταν πολύ μεγάλη υπόθεση για μια τόσο νεανική μπάντα αυτό.
Οι πέντε εκείνοι ωραίοι τύποι λεγόντουσαν «Socrates Drank the Conium», σιγά-σιγά άρχισαν να γίνονται γνωστοί απλά ως Socrates και σίγουρα, όταν προκαλούσαν χαμό στο Κύτταρο, το μακρινό 1969 που ανέβηκαν για πρώτη φορά στη ζωή τους στη σκηνή του, μάλλον δεν θα μπορούσαν καν να προβλέψουν ότι θα γινόντουσαν μια μπάντα φαινόμενο για την ελληνική ροκ σκηνή.
Διότι μπορεί αυτή η τελευταία να άνθισε κατά βάση στα 90ς, οπότε και έζησε και τις αντικειμενικά πιο χρυσές εποχές της, ωστόσο η ροκ δημιουργικότητα των 60s στη Βρετανία και τις ΗΠΑ δεν άφησε ανεπηρέαστους τους ροκάδες της Ελλάδας. Γι’ αυτό και στα 70s διάφορα διαμαντάκια ξεπρόβαλαν κάτω από το υπέδαφος της κυρίαρχης πολιτισμικής κουλτούρας για να συγκροτήσουν μια δική τους φάση.
Οι Socrates υπήρξαν αντικειμενικοί πρωτοπόροι αυτής της φουρνιάς συγκροτημάτων. Η μπάντα που όχι απλά πειραματίστηκε πάνω στο hard rock και progressive ύφος της εποχής αλλά κατάφερε να είναι κάτι πολύ παραπάνω από απλά μια μπάντα εν Ελλάδι που αναπαράγει τη συγκεκριμένη μόδα. Οι Socrates επέκτειναν τη φήμη τους πολύ έξω από τα στενά όρια της Ελλάδας, έφτασαν να συζητιούνται μέχρι και το Λονδίνο.
To «On the wings» του 1973, το τρίτο άλμπουμ τους δηλαδή, ήταν το μεγάλο κομβικό σημείο για την μπάντα. Ο δίσκος έκανε πάταγο, έφτασε να ακούγεται μέχρι και στις ΗΠΑ και η μετακόμιση τους στο εξωτερικό έμοιαζε να είναι ζήτημα χρόνου. Και πράγματι: η διετία 1974-1976 βρίσκει τους Socrates να έχουν εγκατασταθεί στο Λονδίνο και να ηχογραφούν υπό την καθοδήγηση του Βαγγέλη Παπαθανασίου.
Το «Phos», το τέταρτο άλμπουμ τους ήταν αληθινό μέσο απογείωσης, η πινελιά του Παπαθανασίου στα πλήκτρα άλλωστε υπήρξε καθοριστική ως προς αυτό. Ειδικά σε συνδυασμό με την κιθάρα του Σπάθα, δημιουργήθηκαν ανατριχιαστικές καταστάσεις. Στο συγκεκριμένο δίσκο άλλωστε εντάσσεται και το καταπληκτικό «Starvation»:
Στο «Phos» μπορεί να βρει κανείς και ένα τραγούδι που υπήρξε η απαρχή για ένα ολόκληρο μουσικό ρεύμα: η ελληνική τάση να συνδυάζεται ο ροκ ήχος με στοιχεία παραδοσιακής μουσικής αντλεί την έμπνευσή του από το «Mountains», ένα τραγούδι που καταφέρνει να «παντρέψει» την ηπειρωτική μουσική με τον ηλεκτρονικό ήχο. Άλλο ένα ηχητικό κατόρθωμα του Σπάθα:
Οι Socrates άγγιξαν το δημιουργικό τους ταβάνι, δεν γινόταν να πάνε πιο πάνω, μόνο πιο κάτω. Συνέχισαν τη διεθνή καριέρα μέχρι και το 1986 όταν και αποφάσισαν να διαλυθούν, να επιστρέψουν στην Ελλάδα και να αφοσιωθούν στις οικογένειές τους.
Πρόσφατα, ένας από εκείνη την παρέα πέθανε: ο Γιάννης Σπάθας δεν βρίσκεται πια μαζί μας και είναι δεδομένο πως η είδηση του θανάτου του σκόρπισε μπόλικη νοσταλγία στους οπαδούς της μπάντας. Σίγουρα, πολλοί θα θυμήθηκαν τις εποχές που ο Σπάθας θεωρούνταν ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα κιθαρίστα στον κόσμο και πολλά από τα σόλο του, τότε που μεσουρανούσε με τους Socrates Drank the Conium.
Toυλάχιστον, για την μουσική δεν υπάρχει η έννοια του θανάτου. Συνεπώς, τα όσα στιγμάτισε ο Σπάθας με την κιθάρα του και οι μουσικές που συνυπέγραψε με τους Socrates θα μείνουν αθάνατες…
