Δεν δόθηκε από την ΕΕ στον Ζόραν Ζάεφ το πολυπόθητο πράσινο φως για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Το ζήτημα θα εξεταστεί σε ένα χρόνο από τώρα, γεγονός που αδειάζει από επιχειρήματα την πολιτική φαρέτρα του πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ και περιπλέκει την υπόθεση του δημοψηφίσματος. Κατ’ επέκτασιν απειλεί να τινάξει στον αέρα την συμφωνία των Πρεσπών.
Δεν μπόρεσε να κρύψει την απογοήτευσή του ο Νίκος Κοτζιάς, εξερχόμενος από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι αυτό, διότι παρά τις φιλότιμες προσπάθειές του, η απόφαση για τον καθορισμό ημερομηνίας έναρξης των διαπραγματεύσεων για την ΠΓΔΜ και την Αλβανία μετατίθεται για το 2019. Σύμφωνα με το κείμενο των Συμπερασμάτων στο οποίο κατέληξαν οι «28», επικράτησε το σενάριο μίας «ημερομηνίας για την ημερομηνία» (date for a date).
Αποφασίστηκε δηλαδή ότι η συζήτηση για τη χορήγηση ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών συνομιλιών για τις δύο χώρες των Δυτικών Βαλκανίων θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του 2019. Σημειώνεται ότι η πρώτη διακυβερνητική διάσκεψη (Intergovernmental Conference) μεταξύ ΕΕ και των δύο χωρών θα πραγματοποιηθεί στα τέλη του 2019, συνυπολογίζοντας την πρόοδο που θα έχει πραγματοποιηθεί στους τομείς της Δικαιοσύνης και των υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών.
Οι υπουργοί της ΕΕ κατέληξαν στην απόφαση αυτή μετά από μια μακράς διάρκειας συνεδρίαση και σκληρή μάχη. Από τη μία, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών υποστήριξε σθεναρά τη θέση να δοθεί άμεσα ημερομηνία έναρξης. Από την άλλη, Γαλλία, Ολλανδία και Δανία ζητούσαν την αναβολή της διαδικασίας. Το Βερολίνο βρέθηκε κάπου στη μέση, υιοθετώντας τον ρόλο του γεφυροποιού.
«Εξήγησα ότι για γεωστρατηγικούς και γεωπολιτικούς λόγους, η σημερινή κατάσταση απαιτεί τη βοήθεια στις δύο χώρες της περιοχής και όχι την αναβολή. Εξήγησα, επίσης, ότι η εσωτερική κατάσταση απαιτεί σταθερότητα και ασφάλεια και όχι νέα προβλήματα», είπε ο Κοτζιάς. Σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη, η Ολλανδία αποδείχτηκε ανυπέρβλητο εμπόδιο στα σχέδια του Ζάεφ (και του Κοτζιά).
Ο υπουργός της επέμεινε πως παρά την πολύ θετική εξέλιξη στο ονοματολογικό την οποία αναγνωρίζει, η Χάγη θεωρεί πως η ΠΓΔΜ ακόμα δεν πληροί δύο βασικά κριτήρια για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων: την εφαρμογή του κράτους δικαίου και τη διοικητική της ικανότητα. Ο σκεπτικισμός της Γαλλίας εστιάζεται στη θέση ότι η ΕΕ δεν χρειάζεται περισσότερη διεύρυνση.
Στο κείμενο των Συμπερασμάτων στο οποίο κατέληξαν οι «28» και ειδικότερα στο κομμάτι που αφορούσε την ΠΓΔΜ, γίνεται ειδική αναφορά «στην πρόοδο που επιτεύχθηκε με την επίλυση του Σκοπιανού». «Βόρεια Μακεδονία» αποκάλεσε ο Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ Γιοχάνες Χαν τα Σκόπια, στην ανάρτησή του στο Twitter αναφορικά με τις συνομιλίες, παρότι το όνομα δεν έχει εγκριθεί ακόμα ούτε μέσω δημοψηφίσματος από την ΠΓΔΜ, ούτε και από την ελληνική Βουλή. «Χαίρομαι που το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο βλέπει φως στα Συμπεράσματα της συζήτησης για τη διεύρυνση της ΕΕ, ειδικά αναφορικά με την Αλβανία και τη μελλοντική Βόρεια Μακεδονία μετά από ένα μακρύ ντιμπέιτ».
Εκτός από τις κακές ειδήσεις που ήρθαν από τις Βρυξέλλες, ο Ζόραν Ζάεφ αντιμετωπίζει και το πρόβλημα με τον πρόεδρο της χώρας του. Ο Γκιόργκι Ιβανόφ χθες υλοποίησε τις απειλές του. Αρνήθηκε να υπογράψει το διάταγμα για το νόμο που κυρώνει τη συμφωνία των Πρεσπών, εξηγώντας ότι ένας από τους άξονες της πολιτικής του στο εκλογικό πρόγραμμα του 2014 ήταν ότι δεν αποδέχεται την αλλαγή του Συντάγματος για να αλλάξει το συνταγματικό όνομα.
Η συμφωνία επέστρεψε στο Κοινοβούλιο, το οποίο αναμένεται να υπερψηφίσει τη συμφωνία και πάλι στις 5 Ιουλίου. Ακολούθως, ο σχετικός νόμος θα σταλεί προς υπογραφή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος δεν έχει δικαίωμα να αρνηθεί δεύτερη φορά. Μπορεί, ωστόσο, να παραιτηθεί με σκοπό να προκαλέσει πρόσθετο πολιτικό πρόβλημα.
Μετά την κύρωση της συμφωνίας, το χρονοδιάγραμμα προβλέπει την ανακοίνωση για τη διενέργεια δημοψηφίσματος, η οποία πιθανόν θα γίνει στα μέσα προς τέλη Ιουλίου. Βάση του Συντάγματος, η περίοδος από την προκήρυξη μέχρι τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος είναι από 60 έως 90 ημέρες. Οπότε το νωρίτερο που μπορεί να γίνει το δημοψήφισμα, είναι στα μέσα προς τέλη Σεπτεμβρίου ή μέσα στον Οκτώβριο.
Ο Ζόραν Ζάεφ, απαντώντας πάντως σε ερώτηση για την μη υπογραφή της συμφωνίας από τον Πρόεδρο Ιβάνοφ, επισήμανε πως ο νόμος θα κυρωθεί για μία ακόμη φορά από την Βουλή, και κατόπιν ο Πρόεδρος είναι αναγκασμένος να υπογράψει. Πρόσθεσε, μάλιστα, πως ελπίζει ότι στο δημοψήφισμα, η μεγάλη πλειοψηφία, πάνω από 80%, θα ταχθεί υπέρ του ευρωπαϊκού μέλλοντος της χώρας και υπέρ της ένταξής της στους ευρωατλαντικούς θεσμούς.
Μένει να δούμε αν η απόφαση που ελήφθη από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αναβολή κατά ένα χρόνο θα επηρεάσει και πόσο το κλίμα στην ΠΓΔΜ. Είναι δεδομένο, ωστόσο, πως ο Ζόραν Ζάεφ θα έδινε από πολύ καλύτερη θέση τη μάχη του δημοψηφίσματος εάν είχε στα χέρια του την ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Τώρα, αναγκαστικά θα εστιάσει στο χαρτί της ένταξης στο ΝΑΤΟ.
