Γύρω στα 1800 κάποιος μοναχός από το Άγιον Όρος ξεκίνησε να πάει στη Μικρά Ασία όπου υπήρχαν μετόχια αγιορείτικα, φέρνοντας μαζί του και αγιογραφημενες εικόνες για να τις πουλήσει. Μια από αυτές τις εικόνες, ποιος ξέρει με πόσες νηστείες και προσευχές αγιογραφημένη, ήταν της Παναγίας της επονομαζόμενης Γοργοεπηκόου (Γοργοϋπηκόου). Την εικόνα αγόρασε στη Σμύρνη μια οικογένεια ευσεβής, πού με τα χρόνια την έδινε πολύτιμη κληρονομιά σε κάθε πρωτότοκο…
Στα διακόσια εκείνα χρόνια, πού η αγιορείτικη εκείνη εικόνα της Γοργοεπηκόου κατέβαινε γενιά τη γενιά στην οικογένεια των προγόνων της Ιφιγένειας Αναπλιώτου, στη Σμύρνη, στα ίδια εκείνα διακόσια περίπου χρόνια, η ίδια η Θεοτόκος εμφανιζόταν στην κορφή του βουνού της Μάνδρας σε γενιές ποιμένων, και ετοίμαζε τον τόπο πού η ίδια είχε εκλέξει για το περιβόλι της.
Και τί θαύμα, και ευλογία, να βρεθούν οι τἐσσερεις μοναχές μπροστά στην Ιφιγένεια Αναπλιώτου να παραλάβουν την αγία Της εικόνα, και τί ευλογία, να αξιωθούν εκείνες να χτίσουν, κατά το θέλημά της, το μοναστηρι της.
Πολλές φορές, όταν ήταν κακοκαιρία και δεν μπορούσαν να κατεβούν οι ίδιες στο χωριό, ανέβαιναν και τους έφερναν ψωμί και νερό μερικοί από τη Μάνδρα και όλο τις ρωτούσαν, πώς μπορούν να μένουν μόνες τους, πάνω στο βουνό.
-Η Παναγία, πού φυλάει όλον τον κόσμο, φυλάει και μας, τους απαντούσαν. Ακόμα, πολλοί πού έρχονταν απ΄ την Ελευσίνα και τη Μάνδρα, επειδή έβλεπαν ένα φως επάνω στην κορφή, τις ρωτούσαν: αρχίσατε το κτίσιμο;
Εκείνες όμως, ούτε φως άναβαν στην κορφή, ούτε το κτίσιμο μπορούσαν να αρχίσουν. Όλο εμπόδια. Δεν μπορούσαν να πάρουν την άδεια.
Έν τέλει, ύστερα από πολλά εμπόδια και ταλαιπωρίες, ο τότε Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος κ. Νικόδημος, ζήτησε ένα σχέδιο Μοναστηριού απ΄ τον ΟΔΕΠ, και στη συνέχεια, υπεγράφη το Διάταγμα της Ιδρύσεως της Ιεράς Μονής της Γοργοεπηκόου, και ενεκρίθη η άδεια οικοδόμησής της, το 1972.
Στην αρχή, τους έδωσε ο Χρήστος Ρόκας, ένα προκατασκευασμενο λυόμενο, πού είναι το σημερινό παρεκκλήσι του Αγίου Κοσμά, και εκεί τοποθέτησαν την Εικόνα της Παναγίας, όσο να κτισθεί το Μοναστηρι, και το λειτούργησαν στις 13 Ιουλίου 1971 και στις 6 Αυγούστου 1971, έβαλαν τον θεμελιο λίθο του ενός τετάρτου του Μοναστηριού, ήμερα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, εις ανάμνηση του Ακτίστου Φωτός και γιατί οι περαστικοί απ΄ το δημόσιο δρόμο της Μάνδρας και της Ελευσίνας, έβλεπαν ένα φώς, ψηλά στην κορφή του βουνού. Στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, έγιναν τα εγκαίνια, από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νικόδημο, και μπήκανε μεσα στη Μονή, αφήνοντας πιά το Μοναστηράκι τους στο κτίσμα.
Όμως, για το κτίσιμο του Μοναστηριού, δεν αρκούσαν μόνο η γη πού έδώρησαν οι ευλαβείς χριστιανοί. Μήτε η ιερή φλόγα, πού θέρμαινε και φώτιζε τις καρδιές των τεσσάρων Μοναχών. Ήξεραν καλά όλες τους, πώς η οικονομική δαπάνη θα ήταν τεράστια. Μα πιο τεράστια σταθηκε η πίστη τους στην αντίληψη και την βοήθεια της Κυρίας Θεοτόκου.
Και βρέθηκαν χρήματα, με τις προσωπικές περιουσίες και οικονομίες των Μοναζουσών της Αδελφότητας, επίσης οι γονείς τους, έκαναν πολλές δωρεές. Η καλή διαχείρηση, κι η άκρα οικονομία στο κάθε τί, στο να μην πληρώνουν δραχμή, όταν μπορούν να κάνουν μόνες τους μια εργασία, όσο βαρειά κι αν είναι, οι αδιάλειπτες νηστείες τους κι η πενιχρότατη Μοναχική τους τράπεζα, όλα αυτά βοήθησαν στο έργο τους.
Με την δύναμη του Θεού και την χάρη της Παναγίας. Με πολλές και ποικίλες δωρεές των χριστιανών πού ευλόγησε και θεράπευσε από ανίατες ασθένειες, με την θαυματουργική της επέμβαση και ρύθμιση άλυτων προβλημάτων της ζωής τους, και χαροποιούνται με την θαυματουργική της επέμβαση και αγάλλονται και την κατακοσμούν με της ευγνωμοσύνης τους τα απανθίσματα, και της πίστης τους τα πεποικιλμένα αφιερώματα.
Στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, στα εγκαίνια της Μονής, έγινε Μέγας πανηγυρικός Εσπερινός στον Άγιο Κοσμά, πού φιλοξενούσε την Εικόνα της Θεοτόκου, και Αγιασμός, στο διάδρομο της Μονής.
Στις 29 Οκτωβρίου 1978, θεμελιώθηκε το καθολικό της Μονής από τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Μεγάρων και Σαλαμίνος κ.κ. Βαρθολομαίον ενώ στις 7 Σεπτεμβρίου 1982, έγιναν τα «Θυρανοίξια». Την παραμονή της Ιεράς πανηγύρεως, μετεφέρθη η Εικόνα της Παναγίας από το παρεκκλήσι του Αγίου Κοσμά, στο καθολικό της Μονής, με τιμές βασιλίσσης, από την φιλαρμονική του Δήμου, και τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μεγάρων και Σαλαμίνος, κ.κ. Βαρθολομαίον, καθώς και με πλειάδα ιερέων και Μοναχών και πλήθη κόσμου, πού πλημμύρισαν τις ράχες.
Οι προσκυνητές, μπροστά στο χάρμα αυτό των οφθαλμών, πού στέφει την πέτρινη κορφή του βουνού, μπροστά στο θαυμάσιο αυτό απάνθισμα που ύψωσε η πίστη τεσσάρων γυναικών, υποκλίνονται με σεβασμό, και καθώς προχωρούν προς τον Πανάχραντο Θρόνο Της, απ΄ τον χτύπο της καρδιάς τους και την ιερή αγαλλίαση, πού τους πλημμυρίζει, αισθάνονται γαληνεμενοι, και βέβαιοι, πώς η Κυρία Θεοτόκος, η Γοργοεπήκοος, τους περιέβαλε κι όλας, με το άμετρο, το άπειρο, και γλυκύτατο έλεος Της.
Στην Ιερά Μονή εκτός από την θαυματουργή εικόνα της Γοργοεπηκόου φυλάσσονται και άλλες θαυματουργές εικόνες όπως: της Παναγίας της Γλυκυτάτης, του Αγίου Σπυρίδωνος, του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Νικολάου.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Γοργοεπηκόου Μάνδρας Αττικής, πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο.
Κύρια πηγή: Χρυσούλας Χατζηγιαννιού· Φιλολόγου, Η Κυρία Γοργοεπήκοος· Από την αιβατωβαμένη Σμύρνης στα βουνά της Μάνδρας, Έκδοσις Ε΄, Ιεράς Κοινοβιακής Μονής, «Παναγίας της Γοργοεπηκόου», Μάνδρα Αττικής 2002.
