Στην Ελλάδα, το σύνολο των νεκρών από τον κορωνοϊό είναι κάτω από 150 (147 για την ακρίβεια).
Στη Σουηδία, μια χώρα με παραπλήσιο πληθυσμό όπου δεν εφαρμόστηκε ποτέ lockdown και σχολεία, εστιατόρια κ.λπ. δεν έκλεισαν ούτε για μία ώρα, οι νεκροί πλησιάζουν τους 2.500. Στη Νότια Κορέα, μια χώρα 51,6 εκατομμυρίων κατοίκων, τα κρούσματα είναι αναλογικά ελάχιστα, κάτω των 11.000, και οι απώλειες μετρώνται σε μόλις 246 άτομα. Η Ιταλία και η Ισπανία πάλι μετρούν χιλιάδες νεκρούς. Ο δε Βρετανός «Τσιόδρας», πρώην στέλεχος καριέρας στη φαρμακοβιομηχανία, ταυτίστηκε με την ανοσία της αγέλης. Τελικά, όλοι ψάχνουν την ελληνική συνταγή της επιτυχίας…
Ισπανία
Φερνάντο Σιμόν Αρχιτέκτονας της ήττας
Με 237.000 κρούσματα, πάνω από 24.000 νεκρούς και με περισσότερους από 5.000 νοσούντες ανά εκατομμύριο κατοίκων η Ισπανία βρίσκεται στις κορυφαίες θέσεις μεταξύ των κρατών του πλανήτη με τις χειρότερες επιδόσεις στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Μοιραία, η ευθύνη για την τραγική αυτή εικόνα που παρουσιάζει η χώρα βαρύνει τον επικεφαλής επιδημιολόγο, τον 57χρονο Φερνάντο Σιμόν. Συγκριτικά, ενώ στην Ελλάδα είχαν απαγορευτεί οι μαζικές εκδηλώσεις ήδη από τις τελευταίες ημέρες του Φεβρουαρίου, στην Ισπανία η κυβέρνηση ενθάρρυνε τους πολίτες να συμμετάσχουν στον πάνδημο εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου. Περίπου 120.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο κέντρο της Μαδρίτης, μολονότι έως τότε σε ολόκληρη τη χώρα είχαν καταγραφεί τουλάχιστον 400 κρούσματα κορωνοϊού. Ταυτόχρονα η πανδημία είχε αρχίσει να σαρώνει στην Ιταλία και ενώ στην ίδια την Ισπανία είχε ήδη καταγραφεί ο πρώτος θάνατος από τη νόσο του COVID-19, o Φερνάντο Σιμόν εμφανιζόταν καθησυχαστικός. Επέμενε στην εκτίμηση που είχε διατυπώσει από τις 31 Ιανουαρίου, ότι «στη χώρα μας θα έχουμε πολύ λίγα κρούσματα», ενώ ακόμη και προς το τέλος του Φεβρουαρίου ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου ότι «ο ιός δεν απαντάται στην Ισπανία». Οι επιπτώσεις της καθυστέρησης του Σιμόν να μην αξιολογήσει σωστά και έγκαιρα τη σοβαρότητα της απειλής φάνηκαν στις 13 Μαρτίου. Την ημέρα εκείνη ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ έθεσε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν ήταν εξαιρετικά αυστηρά, καθώς η καμπύλη των κρουσμάτων βρισκόταν σε διαρκή απογείωση. Το ισπανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας αποδείχθηκε απολύτως ανέτοιμο, γιατροί και νοσηλευτές νόσησαν κατά χιλιάδες, ενώ θετικός στον κορωνοϊό βρέθηκε και ο ίδιος ο Φερνάντο Σιμόν. Στην τρέχουσα φάση, με την τάση πολλαπλασιασμού των κρουσμάτων να έχει μετριαστεί και τους ασθενείς που ανέρρωσαν να αυξάνονται, η Ισπανία σχεδιάζει την έξοδο από την καραντίνα σε 4 στάδια. Και ο Σιμόν συγχαίρει τους συμπατριώτες του για την πειθαρχία και την υπομονή, προειδοποιώντας όμως ότι «η βιασύνη δεν θα μας ωφελήσει».
Γερμανία
Κρίστιαν Ντρόστεν Τους έσωσε, τον μισούν
Η στρατηγική του για την προστασία των Γερμανών πολιτών αποδείχθηκε τόσο αποτελεσματική ώστε σήμερα έχει γίνει πλέον κάτι σαν σάκος του μποξ για όσους θεωρούν, εκ των υστέρων και εκ του ασφαλούς βέβαια, ότι το παράκανε με τα μέτρα προστασίας. Εξαιτίας του, υποτίθεται, η γερμανική οικονομία παραμένει σε τεχνητό κώμα. Ωστόσο, ο 47χρονος Κρίστιαν Ντρόστεν, επιδημιολόγος και ειδικός ερευνητής των ιών τύπου SARS επί σχεδόν 20 χρόνια, δεν πτοείται από τα απειλητικά μηνύματα που παίρνει για τη ζωή του. Αυτό που τον αγχώνει είναι η αντεπίθεση του κορωνοϊού ακριβώς στη φάση της χαλάρωσης των περιοριστικών συνθηκών. Η ανησυχία του εστιάζεται στην ενδεχόμενη ανομοιογένεια που θα προκύψει στη Γερμανία, εφόσον οι κατά τόπους κυβερνήτες των ομόσπονδων κρατιδίων μπορούν να ερμηνεύσουν κατά το δοκούν τις οδηγίες της κεντρικής κυβέρνησης. Ο Ντρόστεν, ο οποίος μεγάλωσε σε μια φάρμα όπου εκτρέφονταν χοίροι, αντέδρασε τάχιστα στο ξέσπασμα της πανδημίας ακριβώς επειδή είναι ένας από τους κορυφαίους ειδικούς παγκοσμίως στη μελέτη των κορωνοϊών. Το ότι η Ανγκελα Μέρκελ διαθέτει επιστημονικό υπόβαθρο και ήταν σε θέση να κατανοήσει πλήρως ό,τι της έλεγε ο Ντρόστεν ήταν μια ευτυχής σύμπτωση για τους Γερμανούς. Παρά τον υψηλό αριθμό κρουσμάτων σε απόλυτους αριθμούς (161.500, μία θέση κάτω από τη Βρετανία), η αναλογία σε θανάτους στη Γερμανία είναι χαμηλή, με περίπου 6.500 νεκρούς. Ωστόσο, το μυστικό της γερμανικής επιτυχίας με ενορχηστρωτή τον δρα Ντρόστεν σχετίζεται με τα τεστ: με πάνω από 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους να έχουν εξεταστεί, η Γερμανία είναι η 3η χώρα στον κόσμο ως προς τα μέτρα ελέγχου, πίσω μόνο από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Οι οποίες, βεβαίως, έχουν πολλαπλάσιο πληθυσμό.
Σουηδία
Αντερς Τένιελ Ρισκάροντας χωρίς καραντίνα
Η Σουηδία καταγράφει σχεδόν 17πλάσια θύματα της πανδημίας σε σύγκριση με τη χώρα μας. Για τον ομόλογο του Σωτήρη Τσιόδρα, τον Αντερς Τένιελ, δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας, καθώς κατά την άποψή του η Σουηδία απέχει μόλις μερικές εβδομάδες προτού κατακτήσει την περιβόητη «ανοσία της αγέλης». Μάλιστα, σύμφωνα με σφυγμομετρήσεις, ο Τένιελ είναι τόσο δημοφιλής στη χώρα του όσο σχεδόν και ο κ. Τσιόδρας στην Ελλάδα, γεγονός, αν μη τι άλλο, παράδοξο. Καθόλου άστοχα, αυτό που συμβαίνει στη Σουηδία έχει χαρακτηριστεί πείραμα ως προς την εναλλακτική μεθοδολογία και τη χάραξη μιας στρατηγικής εξουδετέρωσης της πανδημίας χωρίς επιβολή μέτρων καραντίνας. Είναι ένα πείραμα, δηλαδή, για την επαλήθευση ή τη διάψευση της θεωρίας περί ανάπτυξης «αγελαίας ανοσίας» απέναντι στον κορωνοϊό. Στην πράξη αυτό μοιάζει με παρακινδυνευμένο τζογάρισμα καθώς ως πείραμα εκτελείται in vivo, δήλαδή με την πανδημία σε πλήρη εξέλιξη. Εμπνευστής αυτής της στρατηγικής είναι ο 64χρονος επιδημιολόγος Αντερς Τένιελ, ο οποίος χαρακτηρίζει «γελοίο» το κλείσιμο των συνόρων ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης και «μάταιο» το λουκέτο στα σχολεία. Παρά τις έντονες επικρίσεις που δέχεται, τόσο εντός όσο και εκτός Σουηδίας, ο Τένιελ βασίζει τις απόψεις του σε επιστημονικά δεδομένα που προκύπτουν από τη συνεχή παρακολούθηση της εξέλιξης που έχει η πανδημία στη χώρα του – αλλά και την κοινή λογική. Γι’ αυτό και διερωτάται: «Τι νόημα έχουν τα κλειστά σύνορα όταν ο κορωνοϊός βρίσκεται παντού; Και τι νόημα θα είχε να κλείσουμε τα σχολεία π.χ. στη Στοκχόλμη στην παρούσα φάση όταν η καμπύλη της διάδοσης της επιδημίας σταθεροποιείται;». Ο επιδημιολόγος τονίζει ότι οι στόχοι για τις σουηδικές αρχές δεν διαφέρουν από οποιασδήποτε άλλης χώρας: «Προσπαθούμε να σώσουμε όσες περισσότερες ζωές μπορούμε με τα μέσα που διαθέτουμε και που μας επιτρέπονται από τη νομοθεσία», λέει χαρακτηριστικά. Τονίζει μάλιστα ότι αφενός η εντύπωση ότι η Σουηδία είναι χύμα και όλα επιτρέπονται είναι εσφαλμένη, αφού υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί, κυρίως για τις μαζικές συναθροίσεις, αφετέρου αντίκειται στο σύνταγμα και τη νοοτροπία του σουηδικού λαού οποιοδήποτε άνωθεν επιβεβλημένο περιοριστικό μέτρο. Αντ’ αυτού επιλέγονται οι παραινέσεις και η διαρκής ενημέρωση του πληθυσμού στη βάση της ατομικής ευθύνης. Προς το παρόν η σουηδική προσέγγιση φαίνεται να φλερτάρει θανάσιμα με την τραγωδία, αν και ο Τένιελ παραμένει ατάραχος και δεν σκοπεύει να εισηγηθεί στην κυβέρνηση κάποια αλλαγή πορείας, παρά το γεγονός ότι η Σουηδία έχει πολύ περισσότερους θανάτους από ό,τι οι γειτονικές Δανία, Νορβηγία και Φινλανδία. Αρκείται στο να επισημάνει ότι «όλα τα μέτρα που λαμβάνονται είναι πρωτόγνωρα. Αναζητήσαμε κάποια επιστημονική μελέτη από τις χώρες που έχει εφαρμοστεί lockdown για τις συνέπειες, την αποτελεσματικότητα της καραντίνας κ.λπ. Δεν βρήκαμε ούτε μία».
Νότια Κορέα
Μοράν Κι Μοντέλο αποτελεσματικότητας
Η κυρία Μοράν Κι, καθηγήτρια Ιατρικής και στέλεχος του Εθνικού Αντικαρκινικού Κέντρου της Γκογιάνγκ, είναι ο ιθύνων νους πίσω από το νοτιοκορεατικό θαύμα και την «επιθετική» προληπτική πολιτική για την προστασία της δημόσιας υγείας. Ως «υπόδειγμα για ολόκληρο τον κόσμο» παρουσιάζεται η συγκεκριμένη ασιατική πολιτική, ακόμη και από τον επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Κι αυτό διότι εφαρμόζοντας μια συνταγή αντιμετώπισης παραπλήσια με αυτή της Σουηδίας, δηλαδή χωρίς lockdown, οι Κορεάτες έχουν κατορθώσει να δαμάσουν την επιδημία του COVID-19. Σε μια χώρα 51,6 εκατομμυρίων κατοίκων, τα κρούσματα είναι αναλογικά ελάχιστα, κάτω των 11.000. Οι δε απώλειες μετρώνται σε μόλις 246 άτομα. Η επιτυχία της Νότιας Κορέας αποκρυσταλλώνεται στον δείκτη κρουσμάτων /1 εκατομμύριο κατοίκων, ο οποίος δείχνει μόλις 210. Ενδεικτικά, ο αντίστοιχος αριθμός για την Ελλάδα, με περίπου 5 φορές μικρότερο πληθυσμό, είναι 247. Στο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο εντός του οποίου κλήθηκε να σχεδιάσει τη στρατηγική της για τον COVID-19 η Μοράν Κι είχε ορισμένα πολύτιμα πλεονεκτήματα: την εμπειρία των Νοτιοκορεατών από πρόσφατες επιδημίες, όπως με τον MERS το 2015, την έμφυτη τάση του λαού να πειθαρχεί στις οδηγίες του κράτους, την ταχύτατη παραγωγή και επαρκή διαθεσιμότητα διαγνωστικών εργαλείων τελευταίας τεχνολογίας, καθώς και την ομαλή συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και επαγγελματικά συνδικάτα. Ηδη από το τέλος Ιανουαρίου κατασκευάζονταν 100.000 συσκευές ελέγχου ανά ημέρα. Η καμπύλη αύξησης των κρουσμάτων είναι πλέον επίπεδη, όμως απείχε πολύ από αυτή τη μορφή στην αρχή της κρίσης. Κατά τις πρώτες ημέρες του Μαρτίου τα νέα κρούσματα κορωνοϊού στη Νότια Κορέα συσσωρεύονταν κατά εκατοντάδες: 851 στις 3 Μαρτίου, 663 δύο ημέρες αργότερα. Τις τελευταίες ημέρες το καθημερινό δελτίο σχετικά με την πανδημία αναφέρει μόλις 10-15 νέες περιπτώσεις. Σύμφωνα με τοπικές κρατικές πηγές, εκπρόσωποι κυβερνήσεων από 121 χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων του Εμανουέλ Μακρόν και του Σουηδού πρωθυπουργού Στέφαν Λέφβεν, έχουν ζητήσει τη βοήθεια και τη «μαγική συνταγή» της Νότιας Κορέας.
Βρετανία
Σερ Πάτρικ Βάλανς Πιστός στην ανοσία της αγέλης
Ως επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον, ο 60χρονος καθηγητής Ιατρικής, ακαδημαϊκός και πρώην στέλεχος καριέρας στη φαρμακοβιομηχανία Σερ Πάτρικ Βάλανς ταυτίστηκε με την ανοσία της αγέλης. Δηλαδή με την επιστημονική άποψη ότι ο μόνος τρόπος να εξουδετερωθεί αποτελεσματικά η πανδημία είναι, κατ’ ουσίαν, να δράσει ανεξέλεγκτη. Στο πλαίσιο αυτής της φιλοσοφίας, τόσο ο Βάλανς όσο και ο Τζόνσον προέβησαν σε δημόσιες τοποθετήσεις με δηλώσεις για μεγάλο αριθμό απωλειών, εφόσον υπολόγιζαν ότι θα νοσούσε το 60% του συνολικού πληθυσμού. Ορισμένες φράσεις του πρωθυπουργού και του βασικού επιστημονικού συνεργάτη του προκάλεσαν παγκόσμιο αποτροπιασμό και χαρακτηρίστηκαν ακραία κυνικές και απάνθρωπες. Πολύ γρήγορα όμως έγινε αντιληπτό ότι η εφαρμογή του σχεδίου «κανένα μέτρο προστασίας στη Μεγάλη Βρετανία» είχε βαρύ κόστος σε ανθρώπινες ζωές, απειλώντας να τινάξει στον αέρα το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας. Εως τις 13 Μαρτίου και ενώ είχαν κιόλας καταγραφεί 800 κρούσματα και 8 νεκροί από τον κορωνοϊό, δεν υπήρξε κανένα απαγορευτικό μέτρο για τις μαζικές συγκεντρώσεις σε ιπποδρόμους, ποδοσφαιρικά στάδια κ.λπ. Τελικά, ο Σερ Πάτρικ Βάλανς υποχώρησε και στις 23 Μαρτίου η Βρετανία πέρασε σε καθεστώς lockdown. Ωστόσο, ο χρόνος που χάθηκε κατά την περίοδο της επίδειξης δήθεν ανδρείας απέναντι στον κορωνοϊό ανέβασε ως το τέλος Απριλίου τη Μεγάλη Βρετανία στην 5η θέση της παγκόσμιας κατάταξης με πάνω από 165.000 κρούσματα και 26.000 νεκρούς. Η άλλη μεγάλη φυσιογνωμία των Βρετανών επιδημιολόγων, που έχουν λόγο στη χάραξη πολιτικής της κυβέρνησης, ο καθηγητής Νικ Φέργκιουσον, οδηγήθηκε πρόσφατα σε παραίτηση από σύμβουλος του Μπόρις Τζόνσον. Ο Φέργκιουσον, εισηγητής του lockdown, εγκατέλειψε τη θέση του όταν έγινε γνωστό ότι έσπασε την καραντίνα για να συναντηθεί με τη φίλη του.
Ιταλία
Μάσιμο Γκάλι Πολυφωνία και σύγχυση
Ομόλογος του Σωτήρη Τσιόδρα στην Ιταλία αλλά μόνο ως προς το επιστημονικό status και χωρίς ενεργή συμμετοχή στη χάραξη της υγειονομικής πολιτικής είναι ο δρ Μάσιμο Γκάλι. Η φυσιογνωμία του έγινε ιδιαιτέρως οικεία στον ιταλικό λαό καθώς εμφανίζεται διαρκώς στα ΜΜΕ εκφράζοντας απόψεις, επικρίσεις για την κυβέρνηση αναφορικά με τους χειρισμούς της και δίνοντας συμβουλές στο κοινό. Ο 69χρονος δρ Γκάλι είναι επιδημιολόγος, καθηγητής Ιατρικής και διευθυντής του Tμήματος Bιο-ιατρικών και Kλινικών Eπιστημών στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο L. Sacco του Μιλάνου. Το γεγονός ότι ο ίδιος δεν ανήκει στην ομάδα δράσης που συντονίζει την εθνική επιχείρηση άμυνας στην επέλαση της πανδημίας αποτελεί μέρος του μεγάλου ιταλικού προβλήματος – τουλάχιστον σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές. Η task force που συνέστησε εσπευσμένα η κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε είναι ένα πολυδαίδαλο και πολυπρόσωπο όργανο, επικεφαλής του οποίου είναι ο Βιτόριο Κολάο, πρώην CEO της Vodafone. Η δε ενημέρωση των Ιταλών πολιτών έχει ανατεθεί σε ειδικό επίτροπο διαχείρισης της κρίσης, καθώς η ομάδα των ειδικών επιστημόνων που συμβουλεύει την πολιτική ηγεσία μένει στο παρασκήνιο «φορώντας μάσκα» – πιθανώς για την προστασία όχι μόνο της υγείας, αλλά και της υπόληψής τους. Διότι οι ευθύνες για τις ολέθριες συνέπειες που επέφερε η καθυστέρηση στη λήψη μέτρων, η υποτίμηση της σοβαρότητας του κινδύνου, η ασυνεννοησία και η έλλειψη αποφασιστικότητας από τους αρμόδιους θεσμικούς παράγοντες παρέδωσαν τη χώρα ανυπεράσπιστη στη μανία της πανδημίας. Τρίτη στον κόσμο σε κρούσματα (204.000), δεύτερη σε νεκρούς με 28.000, αλλά από τις πρώτες που προχωρούν σε χαλάρωση των μέτρων καραντίνας, η Ιταλία κατάφερε να γίνει παράδειγμα προς αποφυγήν.
