Στο σημείο εκκίνησης βρίσκεται μια από τις πιο ελκυστικές στα ιδιωτικά κεφάλαια, νέες δραστηριότητες που θα δημιουργήσει η εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου, καθώς η κυβέρνηση περιμένει την έγκριση των θεσμών στο σχέδιό της για την ίδρυση ενός αμιγώς ιδιωτικού φορέα, ο οποίος θα αγοράζει τα σπίτια δανειοληπτών που θα τα χάνουν σε πλειστηριασμούς και θα τα εκμισθώνει στους ίδιους τους οφειλέτες για περίοδο 12 ετών.
Οι τεχνικές λεπτομέρειες του σχεδίου, τις οποίες έχει επεξεργασθεί μεγάλη επενδυτική τράπεζα του εξωτερικού, δεν έχουν ακόμη αποσαφηνισθεί πλήρως. Στα χέρια των δανειστών βρίσκεται το γενικό σχέδιο και όλες οι πλευρές λειτουργούν με πίεση του χρόνου για να εγκριθεί, καθώς σημειώνονται μεγάλες καθυστερήσεις στην εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου. Έτσι, το πιθανότερο είναι ότι με την ολοκλήρωση της 9ης αξιολόγησης, που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα «ανάψει πράσινο» από τους Θεσμούς για να προχωρήσει η υλοποίηση του σχεδίου.
Το σχέδιο αυτό προορίζεται να λειτουργήσει ως ένας μηχανισμός αποτροπής μαζικών εξώσεων δανειοληπτών που θα χάνουν τις κατοικίες τους σε πλειστηριασμούς. Σε όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα, ώστε να δικαιούνται την επιδότηση ενοικίου, θα έχουν τη δυνατότητα να παραμείνουν στα σπίτια τους ως ενοικιαστές, πληρώνοντας ένα ενοίκιο που σε μεγάλο ποσοστό θα καλύπτεται από την κρατική επιδότηση. Βέβαια, αν ο ενοικιαστής δεν μπορέσει να πληρώσει με συνέπεια ούτε αυτό το ενοίκιο, θα βρίσκεται αντιμέτωπος με τη διαδικασία έξωσης, που θα κινείται από τον ιδιωτικό φορέα.
Δουλειές για fund
Πέραν της αξίας του ως ένα μέτρο ελάχιστης προστασίας των ασθενέστερων δανειοληπτών, το σχέδιο έχει τεράστια επιχειρηματική αξία, την οποία αναμένεται να σπεύσουν να «ξεκλειδώσουν» μεγάλα ονόματα από το χώρο της διαχείρισης δανείων και ακινήτων και private equity funds. Αναμένεται έντονο ενδιαφέρον και πολλές συμμετοχές στον ανοικτό διαγωνισμό, μέσω του οποίου θα αναδειχθεί το ιδιωτικό επενδυτικό σχήμα που θα έχει το μονοπώλιο διαχείρισης «σπιτιών των φτωχών».
Οι ιδιώτες επενδυτές που θα «στήσουν» τον νέο φορέα, έχουν όλες τις προϋποθέσεις να αντλήσουν τεράστια κέρδη από αυτή τη δραστηριότητα, για την οποία δεν θα χρειασθεί να δεσμεύσουν μεγάλα κεφάλαια, αφού η χρηματοδότηση για τις αγορές των κατοικιών από τους δανειολήπτες που θα τα χάνουν σε πλειστηριασμούς θα προέλθει από ομόλογα που θα εκδώσει ο φορέας.
Στη συνέχεια, η νέα εταιρεία θα δημιουργεί ροές σχεδόν σίγουρων εσόδων, από τα ενοίκια που θα πληρώνονται με την κρατική επιδότηση, ενώ μετά την παρέλευση της 12ετίας ο φορέας θα μπορεί να πουλήσει τα σπίτια. Ο δανειολήπτης δεν θα έχει τίποτα περισσότερο από ένα δικαίωμα πρώτης άρνησης σε αυτή τη διαδικασία, δηλαδή θα είναι πρώτος στη σειρά για να αγοράσει το… σπίτι του. Αυτό θα είναι, βέβαια, πολύ δύσκολο, αφού δεν θα αφαιρούνται από το τίμημα τα ενοίκια που θα έχει πληρώσει τα προηγούμενα χρόνια και η τιμή πώλησης του ακινήτου δεν θα ενσωματώνει οποιαδήποτε έκπτωση, αλλά θα είναι η τρέχουσα τιμή με βάση τα δεδομένα της αγοράς. Σε κάθε περίπτωση, για τον ιδιωτικό φορέα η συναλλαγή αυτή θα είναι κερδοφόρα, αφού θα επωφεληθεί από τις υπεραξίες που δημιουργήσει τα επόμενα χρόνια η αναμενόμενη άνοδος στις τιμές των ακινήτων.
Για να φθάσει η κυβέρνηση σε αυτό το σχήμα προστασίας όχι της ιδιοκτησίας πρώτης κατοικίας, αλλά της προστασίας από έξωση, προηγήθηκε η απαίτηση των ευρωπαϊκών θεσμών να δοθεί τέλος στα προηγούμενα καθεστώτα προστασίας, όπως είχαν διαμορφωθεί μετά το νόμο Κατσέλη και να περιοριστεί στο ελάχιστο η παρέμβαση του κράτους. Η κυβέρνηση είχε «φλερτάρει» αρχικά με κάποιας μορφής συμμετοχή του Δημοσίου στο νέο φορέα, όμως ήταν απαίτηση των Θεσμών να μην υπάρξει οποιαδήποτε κρατική εμπλοκή, με τελικό αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα σχήμα που παράγει πλούτο για ιδιώτες μέσα από τους πλειστηριασμούς ακινήτων των ασθενέστερων.
