Ο όρος “σκόνη” δεν έχει ακριβή επιστημονική σημασία, αλλά συνήθως ορίζεται ως ένα στερεό που έχει διασπαστεί σε σκόνη ή λεπτά σωματίδια. Το μέγεθος των σωματιδίων είναι εξίσου σημαντικό με τη φύση της σκόνης για τον προσδιορισμό της επικινδυνότητάς της.
Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τον όρο “σωματιδιακή ύλη” για να ορίσουν τη σκόνη. Μιλάνε επίσης για το μέγεθος των σωματιδίων, επειδή το είδος και το μέγεθος ενός σωματιδίου σκόνης καθορίζει πόσο τοξική είναι.
Η πιθανή βλάβη που μπορεί να προκαλέσει η σκόνη στην υγεία σας καθορίζεται κυρίως από την ποσότητα της σκόνης που υπάρχει στον αέρα, τα μεγέθη των σωματιδίων που υπάρχουν και το πόσο καιρό έχετε εκτεθεί σε αυτήν.
Τα σωματίδια σκόνης που είναι αρκετά μικρά για να εισπνευστούν μπορούν να κατακάτσουν στους πνεύμονες και να δυσκολέψουν την αναπνοή, ενώ μπορεί επίσης να προκαλέσουν ερεθισμό των ματιών. Τα υπερβολικά λεπτά σωματίδια από πηγές καύσης, όπως τα οχήματα, ενοχοποιούνται για επιπτώσεις στην καρδιαγγειακή υγεία.
Αν κοιτάξει κάποιος με ένα ηλεκτρονικό μικροσκόπιο ή μια χημική ανάλυση, αποκαλύπτονται πιο ανησυχητικά πράγματα για τη σκόνη: Βαφές μολύβδου και άλλα θραύσματα βαρέων μετάλλων, μικρόβια, μύκητες, μούχλα, ακάρεα, μικροπλαστικά, υπερ- και πολυφθοροαλκυλικές ουσίες (PFAS), ακόμα και τοξίνες σε ορισμένα φυτοφάρμακα.
Επειδή αυτές οι ουσίες βρίσκονται στη σκόνη γύρω μας, καταλήγουν και σε εμάς. Οι χημικές ουσίες που περιέχονται στη σκόνη των χεριών μας μπορούν να περάσουν στο φαγητό μας και να απορροφηθούν από το σώμα μας μέσω του δέρματός μας. Τα παιδιά προσλαμβάνουν σκόνη καθώς κινούνται κοντά στο έδαφος.
Τι υπάρχει στην οικιακή σκόνη σας;
Περίπου η μισή οικιακή σκόνη προέρχεται από το εσωτερικό του σπιτιού σας, κυρίως από το μαγείρεμα, τα κατοικίδια ζώα, τους ανθρώπους και τα καταναλωτικά προϊόντα. Το υπόλοιπο μεταφέρεται μέσω του αέρα από εξωτερικούς χώρους.
Οι χημικές αναλύσεις διαπιστώνουν ότι η σκόνη μπορεί να περιέχει έναν πραγματικό κατάλογο τοξικών υποπροϊόντων από τη φύση και τη βιομηχανία. Αυτό περιλαμβάνει PFAS από χαλιά και άλλα προϊόντα που έχουν επικαλυφθεί με τις χημικές ουσίες για να γίνουν ανθεκτικά στους λεκέδες και το νερό, καθώς και επιβραδυντικά φλόγας όπως το PBDE από ηλεκτρονικά είδη και έπιπλα.
Άλλες χημικές ουσίες που προκαλούν ανησυχία είναι οι φθαλικές ενώσεις και η δισφαινόλη Α (BPA) από τα πλαστικά που υπάρχουν στα σπίτια μας, οι πτητικές οργανικές ενώσεις που εκλύονται από έπιπλα ή χρώματα και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, τα οποία είναι υποπροϊόντα της καύσης που σχηματίζονται από το μαγείρεμα, το κάπνισμα ή τις πυρκαγιές.
Πώς τα μικροσκοπικά σωματίδια μπορούν να σας βλάψουν
Τα προσλαμβανόμενα σωματίδια σκόνης μπορούν να οδηγήσουν στην απορρόφηση χημικών ουσιών μέσω του εντέρου, όπου μπορούν να απορροφηθούν από τους ιστούς του σώματός μας. Τα πιο μικρά σωματίδια, τα οποία σχετίζονται με καρδιαγγειακές παθήσεις, μπορούν να εισέλθουν βαθιά στους πνεύμονες και να περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος.
Τυχόν εισπνεόμενα σωματίδια μπορούν επίσης να προκαλέσουν αναπνευστικά προβλήματα όπως το άσθμα σε άτομα κάθε ηλικίας. Πράγματι, η ατμοσφαιρική ρύπανση, συμπεριλαμβανομένων όχι μόνο των ρύπων στους οποίους εκτιθέμεθα όταν βρισκόμαστε σε εξωτερικούς χώρους, αλλά και εκείνων που βρίσκονται στα σπίτια μας- συνδέεται με εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο.
Οι άνθρωποι που εκτίθενται σε περισσότερη σκόνη και περισσότερη ρύπανση τόσο στους εσωτερικούς όσο και στους εξωτερικούς χώρους αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο προβλημάτων υγείας. Έτσι, η σκόνη και η ρύπανση του αέρα στους εσωτερικούς χώρους αποτελούν ιδιαίτερη ανησυχία για τους ανθρώπους που ζουν σε περιοχές όπου οι πυρκαγιές είναι συχνές, καθώς και για όσους εκτίθενται σε βιομηχανική ρύπανση.
Στις ΗΠΑ, οι επιπτώσεις αυτές γίνονται συχνά πιο έντονα αισθητές σε κοινότητες με χαμηλό εισόδημα, τόσο λόγω της εγγύτητάς τους σε πηγές εξωτερικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης όσο και επειδή οι κατοικίες τους είναι πιθανό να έχουν χειρότερη κυκλοφορία του αέρα λόγω έλλειψης κεντρικού κλιματισμού και άλλων παραγόντων, σύμφωνα με έκθεση των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών.
